Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Komunizm

Komunizm

Komunizm ( łac. communis - wspólny, powszechny) - radykalny, lewicowy system ideologiczny , wywodzący się z socjalizmu , postulujący uspołecznienie własności prywatnej , głównie środków produkcji oraz negujący powstawanie istotnych różnic w kondycji ekonomicznej poszczególnych członków społeczeństwa, nawet gdy istotnie różna byłaby wydajność ich wysiłku. Komuniści w ostateczności postulowali zbudowanie egalitarnego społeczeństwa zbudowanego na zasadzie "od każdego według jego zdolności, każdemu według potrzeb", a także zbudowanie państwa bez aparatu przymusu, które miałoby z czasem zanikać wraz z podziałami klasowymi[1].

Komunizm oparty był na idei walki klas , mającej doprowadzić do osiągnięcia sprawiedliwości społecznej poprzez stworzenie społeczeństwa pozbawionego wewnętrznych podziałów ekonomicznych ( bezklasowego ) i etnicznych ( bezpaństwowego ), w którym wszystkie środki produkcji znajdą się w posiadaniu wspólnot. Ważnymi elementami ideologii komunizmu było promowanie internacjonalizmu i ateizmu , ponieważ komuniści uważali, że wszyscy ludzie są równi bez względu na narodowość , rasę czy religię , a podziały te uważają za szkodliwe i prowadzące do konfliktów.

Komuniści jako sposób osiągnięcia swych celów równości i sprawiedliwości wskazywali na rewolucję oraz "obalenie przemocą całego dotychczasowego ustroju społecznego"[2], a także wprowadzenie opartego na tej ideologii systemu rządów, do czasu osiągnięcia stadium komunizmu miał trwać przejściowy ustrój określany mianem dyktatury proletariatu . Komunizm miałby doprowadzić do zjednoczenia świata oraz likwidacji biedy i ubóstwa.

Według oficjalnej, komunistycznej propagandy, komunizm miał być najwyższym stadium systemu socjalistycznego , jednak nigdy nie został w pełni zrealizowany. W języku potocznym komunizm to ustrój społeczny w państwach rządzonych przez partie powołujące się na idee komunizmu . W tych krajach funkcjonowała nazwa realny socjalizm , wprowadzona w latach 70. XX wieku w ZSRR .

Spis treści

Ideologia

Sierp i młotsymbol międzynarodowego ruchu robotniczego, korzystającego z idei komunizmu (nie tylko tzw. dyktatury proletariatu )

System poglądów głoszący program całkowitego zniesienia ucisku i wyzysku społecznego, postulujący powszechność, równość i sprawiedliwość społeczną oraz zbudowanie społeczeństwa bezklasowego opartego na społecznej kontroli gospodarki , społecznej własności środków produkcji i sprawiedliwym podziale dóbr. Były to przesłanki realizacji zasad równości we wszystkich dziedzinach życia społecznego.

Można zauważyć pewne analogie między ideami komunizmu a filozofią Platona . Idee równości i wspólnoty zyskały na znaczeniu w okresie rewolucji francuskiej 1789 - 1799 . Idee te były następnie rozwijane przez utopijnych socjalistów, jak Henri de Saint-Simon i Charles Fourier . Duży wpływ na rozwój ideologii komunistycznej miał wzrost uprzemysłowienia i przemiany społeczne z tym związane. Odrębnego znaczenia nabrały one w ideologii marksistowskiej .

Karol Marks wraz z Fryderykiem Engelsem jest uważany za ojca komunizmu, ich ideologię starał się wprowadzić w życie Włodzimierz Lenin

Twórców koncepcji komunistycznych można podzielić na dwa nurty:

W XX wieku ideologia komunizmu, a dokładniej marksizmu , została przez Włodzimierza Lenina połączona z autorytaryzmem i gospodarką centralnie planowaną , a w efekcie powstał ustrój określany jako bolszewizm , później określany jako marksizm-leninizm . Ten zaś stał się ideologiczną podstawą państwa i partii bolszewickiej . Istniały również inne nurty komunizmu, np. luksemburgizm , który krytykował autorytaryzm Lenina i niedemokratyczny charakter władzy bolszewików.

Po śmierci Lenina ruch komunistyczny uległ rozłamowi, w wyniku którego powstał stalinizm po dojściu do władzy w ZSRR Józefa Stalina , którego cechował masowy terror połączony z nieograniczoną władzą Stalina; tak zrodził się totalitaryzm radziecki, opozycją wobec którego był trockizm . Stalinizm został zmodyfikowany przez Mao Zedonga ( maoizm ) i stał się oficjalną ideologią komunistycznych Chin .

Obecnie na maoizmie bazują ruchy komunistyczne krajów trzeciego świata [3].

Historia

Rozłam radziecko-chiński

     kraje proradzieckie

     kraje prochińskie

     kraje neutralne

Ruch komunistyczny oddzielił się od ruchu socjalistycznego na przełomie XIX i XX wieku, uważając dotychczasowe metody działania za nieskuteczne, a liderów partii socjalistycznych - za niejednokrotnie zdradzających swoje deklarowane ideały. Komuniści stawiali szczególny nacisk na międzynarodową współpracę proletariatu jako organizację walki z kapitalizmem i imperializmem który określali jako najwyższe stadium systemu kapitalistycznego i największe zagrożenie dla ruchu robotniczego.

Pierwszą międzynarodową organizacją skupiającą ludzi o poglądach komunistycznych i radykalnie lewicowych była I Międzynarodówka powstała w 1864 roku jednak z powodu konfliktów między marksistami a anarchistami została rozwiązana w 1876 roku a na jej miejsce została założona przez marksistów w 1889 roku II Międzynarodówka która po zakończeniu I wojny światowej podzieliła się na dwa nurty:

Późniejszą formą organizacyjną były partie komunistyczne , których celem było zdobycie władzy drogą rewolucyjną . Odrzucały one tradycyjne parlamentarne metody działania, uważając je za nieskuteczne (komuniści argumentowali, iż w ramach systemu kapitalistycznego nie można przeprowadzić trwałych prospołecznych zmian). Komuniści zrzeszyli się w III Międzynarodówce , która przejęła zasady organizacji bolszewików.

W 1917 po rewolucji październikowej powstało pierwsze na świecie państwo oficjalnie uznawane za "socjalistyczne" - ZSRR .

ZSRR (Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich 1922 - 1991 ) - pierwsze państwo dążące do komunizmu, podporządkowywało sobie po II wojnie światowej partie komunistyczne w innych krajach i wiele z nich, niezależnie od woli swych członków, stawało się elementem polityki zagranicznej ZSRR (RWPG - Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej , Układ Warszawski ).

W 1939 roku Mongolię zaatakowały z terytorium Mandżurii wojska japońskie. W ciągu kilku miesięcy połączone siły radziecko-mongolskie pod dowództwem Gieorgija Żukowa pokonały Japończyków. W 1945 ZSRR narzucił Chinom traktat, w którym Chiny zobowiązały się przeprowadzić referendum niepodległościowe w celu ostatecznego uregulowania kwestii Mongolii Zewnętrznej. W referendum, które odbyło się we wrześniu 1945 większość mieszkańców odrzuciła projekt autonomii w ramach Chin i opowiedziała się za pełną niepodległością Mongolskiej Republiki Ludowej .

Kolejnym państwem dążącym do komunizmu była utworzona po rewolucji w Chinach w 1949 roku Chińska Republika Ludowa .

Po wojnie koreańskiej po między komunistami z Północy a władzami Południa, wspieranymi przez USA, Korea podzieliła się na dwa państwa Koreę Północną rządzoną przez komunistów i Koreę Południową .

Na Kubie w 1959 roku po obaleniu proamerykańskiego reżimu rządu Fulgencio Batisty władzę przejęli komuniści z Fidelem Castro na czele. Głównym bohaterem rewolucji kubańskiej był Ernesto Che Guevara który po zwycięskiej rewolucji na Kubie kontynuował walkę z kapitalizmem w innych krajach Afryki i Ameryki Łacińskiej , jednak rewolucja powiodła się jedynie w Angoli , a w roku 1968 podczas nieudanej rewolucji w Boliwii Guevara został namierzony przez agentów CIA i zabity 9 października 1968.

Przejęcie władzy przez komunistów miało także miejsce w Wietnamie , w wyniku wojny pomiędzy władzami komunistycznymi z Północy i proamerykańkimi z Południa. Wojna w Wietnamie spowodowała w Laosie przejęcie władzy przez komunistów.

W Kambodży władze przejęli Czerwoni Khmerzy , dowodzeni przez Pol Pota , jednak wprowadzili oni reżim, który pochłoną ponad 2 miliony ofiar i wywołali konflikt z komunistycznym Wietnamem, który skończył się obaleniem rządów Czerwonych Khmerów przez wietnamski Vietcong .

Godło ZSRR – celem komunistów było wprowadzenie komunizmu na całym świecie

W partiach komunistycznych kładziono duży nacisk na bezwzględną dyscyplinę wobec celów formułowanych przez elitarnych i kadrowych przywódców. W partiach - zależnie od kraju - dopuszczano w różnym stopniu wewnątrzpartyjną dyskusję, jednak zabroniona była krytyka partii na zewnątrz. Po dojściu do władzy, partia komunistyczna stawała się jednolita z aparatem państwowym. Na ogół szybko zatracała swoją ideowość i stawała się często tylko środkiem do podniesienia statusu społecznego osób z kręgu partii. Proces taki miał miejsce po dojściu do władzy Józefa Stalina , gdy radziecka partia komunistyczna uległa zupełnej ideowej degeneracji, całkowicie zlikwidowana została demokracja wewnątrzpartyjna, a obywatele kraju poddani terrorowi. Zastosowany tam autorytarny model sprawowania władzy, został również przeniesiony do Międzynarodówki, z fatalnymi skutkami. Z tego powodu w 1938 roku została utworzona przez Lwa Trockiego IV Międzynarodówka której celem była walka z kapitalizmem , jak i ze stalinizmem i faszyzmem .

Komunizm był głównym celem rewolucji proletariackiej, której rezultatem miało być państwo bez aparatu przymusu, bez alienacji pracy, zbudowane na zasadzie "od każdego według jego zdolności, każdemu według potrzeb" oraz pełna równość społeczna w rzeczywistości komunizm nigdy nie został w pełni zrealizowany więc rozumieniu potocznym komunizmu nigdy nie było. Kierownictwo partii w niektórych krajach jako odpowiedź na kontrrewolucje , opór społeczny, represje oraz prześladowania przed rewolucją doprowadziło do wprowadzenia trwałych lub przejściowych rządów terroru, a w niektórych przypadkach do ludobójstwa, szczególnie w odniesieniu do przeciwników politycznych ( prawicy ) i wyższych warstw społecznych ( burżuazji ). Oficjalnie w państwach tych panowała " dyktatura proletariatu ", a celem polityki partii rządzących było wprowadzenie pełnej współwłasności środków produkcji i tym samym pełna wolność od wyzysku .

Ofiary w państwach rządzonych przez partie komunistyczne

Tablica: W hołdzie ofiarom systemu komunistycznego, Plac Grunwaldzki w Szczecinie

Lista krajów, w których partie komunistyczne sprawowały władzę, wraz z krótką statystyką śmiertelnych ofiar terroru i głodu (według Czarnej księgi komunizmu [4]):

Liczoną w powyższy sposób całkowitą ilość ofiar komunizmu można by oszacować na 100 milionów[5] ludzi.

Obrońcy komunizmu podkreślają fakt iż większość ofiar to ofiary totalitaryzmu (który według nich był wypaczeniem ideologii i równości w niej głoszonej) stalinowskiego ZSRR (20 mln) i komunistycznych Chin (60-65 mln), które przed rewolucją były krajami zacofanymi gdzie także panowała bieda, analfabetyzm i ludzie umierali z głodu.

Aleksander Sołżenicyn w książce Archipelag GUŁag szacuje, że w samych obozach pracy ( Gułagach ) w ZSRR uśmiercono od początku rewolucji do roku 1956 ok. 60 milionów ludzi. Jeszcze inne są szacunki historyka Roberta Conquesta, który w książce Wielki Terror, podaje liczbę 42 milionów ludzi, którzy zginęli bezpośrednio w obozach oraz trudna do oszacowania (od 10 do nawet 30 milionów) liczba ludzi, którzy nie zmarli w samych obozach lecz w trakcie transportu, oraz na skutek chorób i wycieńczenia już po wypuszczeniu z obozów. Taka rozbieżność liczb ofiar komunizmu według środowisk lewicowych a w szczególności komunistycznych jest tylko dowodem na to że liczby te są całkowicie zmyślone i według nich nie mają nic wspólnego z rzeczywistością[].

Jeszcze krytyczniej o książce Czarna księga komunizmu wypowiadały się środowiska radykalnie lewicowe i komunistyczne, zarzucając jej otwarte fałszowanie historii a nawet całkowite zakłamanie w doraźnych celach politycznych, sztuczne spłycanie wydarzeń oraz zestawianie ze sobą narodowego socjalizmu i komunizmu oraz zrównanie stalinizmu z komunizmem.

Część historyków zarzucała Courtoisowi autorowi książki nie tylko zawyżenie statystyk ofiar komunizmu, ale i równoległe zaniżenie liczby ofiar narodowego socjalizm przez co wielu zarzucało mu poglądy neofaszystowskie [6].

Praktyka

Ustrój komunistyczny - jako ustrój bezklasowy, uwolniony od instytucji państwa, najwyższe stadium rozwoju społeczeństwa socjalistycznego - nigdzie nie został zrealizowany. Był natomiast uznawany za cel, do którego miały dążyć społeczeństwa socjalistyczne.

W praktyce państw rządzonych przez partie komunistyczne i robotnicze występował (i w niektórych krajach nadal trwa) ustrój nazywany od lat 70. XX wieku, stworzonym w ZSRR propagandowym określeniem realnym socjalizmem (który zastąpił wcześniej stosowane określenie dyktatura proletariatu ).

Ustrój realnego socjalizmu ukształtował się wyłącznie w państwach, w których partie komunistyczne zdobyły władzę. Charakteryzował się dominacją partii we wszystkich sferach życia publicznego, które zawładnęły ustawodawstwem, prawem, a nawet życiem prywatnym obywateli; sprawowały monopol w zakresie ideologii i upaństwowionej gospodarki.

Rządy partii komunistycznych lub robotniczych zgodnie z postulatami Marksa realizowano metodami przymusu. Wobec sprzeciwu różnych grup społecznych stosowano terror o różnej dynamice i stopniu nasilenia, przy równoczesnym odcięciu kontaktów i swobody wymiany ze światem zewnętrznym. Ustrój komunistyczny (określany także jako ustrój tzw. realnego socjalizmu ), zarówno w fazie rozwoju oraz apogeum funkcjonowania, charakteryzowały:

Te cechy rozwoju decydowały o poparciu realnego socjalizmu przez niektóre grupy społeczne, które odnosiły korzyści ze zmian, i na nie powoływały się aprobujące komunizm środowiska poza granicami krajów komunistycznych.

Rządy partii określanych jako komunistyczne były jedną z przyczyn zacofania gospodarczego wielu państw świata. Po wyczerpaniu łatwo dostępnych zasobów i wskutek narastania zjawisk biernego oporu oraz korupcji , nastąpiła faza utraty atrakcyjności ideologicznej i praktycznej. Pojawiły się zorganizowane ruchy emancypacyjne ( "Solidarność" ).

Gospodarka przeżywała coraz poważniejsze trudności, opierając się w znacznym stopniu na zagranicznych pożyczkach. Było to przyczyną znalezienia się ustroju realnego socjalizmu w fazie stagnacji i przewlekłego kryzysu, a w konsekwencji upadku w latach 1989 - 1992 w większości państw. Konsekwencją było znaczące zapóźnienie gospodarcze i społeczne oraz spore zadłużenie (w PRL wyniosło ono prawie 50 mld USD w 1990 roku).

Po upadku realnego socjalizmu w początkach lat 90. XX wieku , część ugrupowań komunistycznych przekształciła się w ruchy lub partie o charakterze socjaldemokratycznym .

Komunizm dziś

kraje, w których także obecnie władzę nieprzerwanie sprawują partie komunistyczne

Obecnie istniejące partie komunistyczne na ogół jednoznacznie odrzucają radziecki (stalinowski) system sprawowania władzy (oprócz Komunistycznej Partii Federacji Rosyjskiej ), i głosząc powrót do marksizmu , nawołują do zwiększenia demokracji (większego udziału obywateli w życiu państwa - tzw. Rady Robotnicze) i swobód społecznych. Jednocześnie chwalą niektóre z praktyk realnego socjalizmu - powszechność zatrudnienia, wysokie świadczenia socjalne dla obywateli, brak rażących nierówności społecznych. W Polsce partia komunistyczna ma znikome znaczenie, jednak na zachodzie Europy rola partii i organizacji komunistycznych jest większa - w Hiszpanii , Grecji , Francji i Portugalii komuniści są obecni w parlamencie, do niedawna było tak również we Włoszech .

Obecnie istnieje pięć państw, w których władzę sprawują partie odwołujące się do idei realnego socjalizmu i/lub komunizmu; są to Korea Północna , Kuba , Wietnam , Laos oraz kontynentalne Chiny . W Chinach po śmierci Mao Zedonga zaczęły być wprowadzane kapitalistyczne reformy przy zachowaniu monopolu władzy partii komunistycznej oraz strony ideologicznej. Podobnie sytuacja wygląda w dzisiejszym Wietnamie i Laosie w których władze sprawują nadal partie komunistyczne mimo to ciągle są tam wprowadzane kapitalistyczne reformy.

Komuniści stanowią także większość w rządach Nepalu , Boliwii i Wenezueli .

Sytuacja prawna w Polsce

Głoszenie poglądów politycznych odwołujących się do metod stalinizmu i realnego socjalizmu w Polsce jest zakazane z mocy prawa, regulują to:

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej ( Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 ):

Art. 13.
Zakazane jest istnienie partii politycznych i innych organizacji odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu , faszyzmu i komunizmu, a także tych, których program lub działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa.

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny ( Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553 , z późn. zm.):

Art. 256.
Kto publicznie propaguje faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub nawołuje do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Art. 257.
Kto publicznie znieważa grupę ludności albo poszczególną osobę z powodu jej przynależności narodowościowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo z powodu jej bezwyznaniowości lub z takich powodów narusza nietykalność cielesną innej osoby, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Organizacje typu Komunistyczna Partia Polski mogą jednak legalnie działać, gdyż w swoim programie nie odwołują się one do wskazanych w konstytucji totalitarnych praktyk, wodzowskiego modelu państwa, terroru itp., ale jedynie do haseł uspołecznienia środków produkcji, kontroli robotniczej itp., które same w sobie nie zawierają treści propagującej totalitaryzm.

Zobacz też

Przypisy

  1. Włodzimierz Iljicz Lenin - "Państwo A Rewolucja"
  2. Karol Marks, Fryderyk Engels - Manifest Partii Komunistycznej
  3. O “Trzecim Świecie” « Trzeci Świat – dziennik trzecioświatowego maoizmu
  4. Ustęp podaje liczbę ofiar związanych bezpośrednio z celowymi działaniami władz określonych jako władze komunistyczne, Rozróżnienie komunizmu jako ideologii od komunizmu jako zjawiska społecznego zob. dyskusja tego artykułu, rozdział "Liczba ofiar".
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 Stéphane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis Margolin, Karel Bartosek: Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania. Warszawa: Wydawnictwo Prószyński i S-ka, 1999, ss. 25, 26. . 
  6. Ulrich Ruppert: Manipulacje "Czarnej księgi zbrodni komunizmu" | Władza Rad | Proletariusze wszystkich krajów - łączcie się!

Bibliografia


Inne hasła zawierające informacje o "Komunizm":

Nowa Polityka Ekonomiczna później ZSRR w latach 1921 - 1929 .NEP oznaczał zmianę polityki gospodarczej rządu radzieckiego z Komunizmu wojennego i wprowadzenie bardziej rynkowych mechanizmów gospodarczych. W tym czasie zezwolono ...

Bierutowice ...

Armia Czerwona ...

Duma ...

Narodowy socjalizm ...

Adolf Hitler ...

1932 ...

Nacjonalizacja przemysłu ...

Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność" ...

Mao Zedong ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Komunizm":

203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 11) ...

208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 3) ...

224 Konflikty zbrojne po II wojnie światowej (plansza 9) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie