Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Mao Zedong

Mao Zedong

Mao Zedong

Data i miejsce urodzenia 26 grudnia 1893
Shaoshan
Data i miejsce śmierci 9 września 1976
Pekin
Przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej [1]
Okres urzędowaniaod 1954
do 1959
Przynależność polityczna Komunistyczna Partia Chin
Następca Liu Shaoqi
Mao Zedong
Chińskie nazwisko i imię
Hanyu pinyin Máo Zédōng[2]
Wade-Giles Mao Tse-tung
Jaworski-Jabłoński Mao Tse-tung
Zn. tradycyjne 毛澤東
Zn. uproszczone 毛泽东

Mao Zedong, Mao Tse-tung (ur. 26 grudnia 1893 , zm. 9 września 1976 ) – chiński przywódca komunistyczny ; od 1943 r. szef biura politycznego Komunistycznej Partii Chin oraz Przewodniczący Komitetu Politycznego Komunistycznej Partii Chin aż do śmierci.

1 października 1949 na placu Tian'anmen Mao ogłosił powstanie Chińskiej Republiki Ludowej. Od lat pięćdziesiątych za jego sprawą przeprowadzono szereg kampanii politycznych i gospodarczych takich jak: kampania przeciwko prawicowcom , wielki skok naprzód , rewolucja kulturalna .

Razem z Zhu De był założycielem Armii Ludowo-Wyzwoleńczej ( 1 sierpnia 1927 r.) po tym jak Czang Kaj-szek rozpoczął serię czystek przeciwko komunistom . Po zdobyciu władzy Mao zapoczątkował przebudowę systemu gospodarczego i społecznego Chin poprzez proces kolektywizacji . Przyczynił się także do rozłamu w bloku państw komunistycznych i zaognienia stosunków z ZSRR . U schyłku życia doprowadził do ocieplenia stosunków z USA .

Spis treści

Biografia

Urodził się 26 grudnia 1893 we wsi Shaoshan w prowincji Hunan w rodzinie ubogiego wieśniaka. Ze względu na ciężką sytuację finansową rodziny w wieku 13 lat musiał podjąć pracę, zdołał jednak mimo to ukończyć szkołę podstawową. W czasie rewolucji Xinhai w 1911 walczył przez kilka miesięcy jako żołnierz po stronie rewolucjonistów. Rok później podjął naukę w szkole policyjnej, a następnie w szkole prowincjonalnej, gdzie w 1918 zdał maturę.

Po skończeniu szkoły wyjechał na studia do Pekinu , gdzie zarabiał pracując jako bibliotekarz w bibliotece uniwersyteckiej. Biorąc udział w Ruchu 4 Maja po raz pierwszy zetknął się z ideologią marksistowską . W 1921 wziął udział w zjeździe założycielskim Komunistycznej Partii Chin .

W 1927 po klęsce zorganizowanego przez siebie powstania w prowincji Hunan zmuszony był uciec do Kantonu . W południowo-wschodnich Chinach organizował oddziały partyzanckie walczące z oddziałami Kuomintangu , a w 1931 stanął na czele Chińskiej Republiki Rad . Po jej likwidacji przez wojska Czang Kaj-szeka w 1934 wziął udział w Wielkim Marszu , w czasie którego w styczniu 1935 podczas kongresu w Zunyi wyrósł na głównego przywódcę KPCh. Założył pierwszą bazę zwolenników komunizmu w prowincji Shaanxi. W latach 1936 - 1940 Mao napisał swoje główne prace teoretyczne i praktyczne dotyczące rewolucji, które stały się podstawą ideologii maoistowskiej .

Po utworzeniu Chińskiej Republiki Ludowej 1 października 1949 został wybrany przewodniczącym Centralnego Rządu Ludowego. W 1950 odbył podróż do Moskwy , w trakcie której wynegocjował zwrot przez ZSRR zagarniętych w 1945 portów Lüshun i Dalian , a także Kolei Wschodniochińskiej . W 1954 roku objął stanowisko Przewodniczącego ChRL, z którego zrezygnował 5 lat później. Jednakże do końca życia zachował faktyczną władzę nad państwem.

Jako przywódca ChRL zainicjował nieudaną kampanię gospodarczą zwaną wielkim skokiem (1958-1961), a następnie rewolucję kulturalną (1966-1976), które doprowadziły do zapaści gospodarczej, prześladowań politycznych i śmierci milionów ludzi. Mao nie godził się na rolę państwa satelickiego ZSRR , rywalizując z nim o przywództwo w obozie socjalistycznym i samodzielność na arenie międzynarodowej, co w konsekwencji doprowadziło do rozłamu radziecko-chińskiego w 1960 .

Spuścizna

Mao i Richard Nixon – spotkanie będące początkiem wyjścia Chin z izolacji

Dziedzictwo po Mao ma bardzo kontrowersyjny charakter i bywa często przedmiotem sporów. Niektórzy kontynentalni Chińczycy uważają Mao Zedonga za wielkiego rewolucyjnego przywódcę, który jednak nie ustrzegł się pewnych błędów w końcu życia. W 1983 r. komitet centralny Komunistycznej Partii Chin zdecydował na wniosek Deng Xiaopinga, że Mao miał rację w 70%, a w 30% się mylił. Deng mówił też o Mao, że "jego wkład i zasługi są ważniejsze od jego pomyłek". Inni obwiniają Mao za konflikt z ZSRR i pogorszenie stosunków z dotychczasowym sojusznikiem. Wielki skok i rewolucja kulturalna kładą się cieniem na jego rządach. Mao jest też obwiniany za brak wypracowania polityki kontroli urodzeń, co sprawiło, że doszło do ogromnego przyrostu ludności i zmuszenia następnego rządu do wdrożenia programu "jednego dziecka".

Zwolennicy Mao jako przykład jego osiągnięć podają, że stopień analfabetyzmu przed 1949 r. wynosił 80%, a długość życia 35 lat. Po jego śmierci liczby te miały wynosić odpowiednio 7% i 70 lat (przy czym prawdziwość tych danych jest kwestionowana). Ponadto ogólna populacja Chin wzrosła o 57% do 700 mln z 400 mln. Jego wielbiciele twierdzą, że za jego rządów skończyła się "epoka upokorzenia" Chin przez zachodnie mocarstwa, a ChRL stała się prawdziwą potęgą. Powołują się też na osiągnięcia w dziedzinie uprzemysłowienia kraju. Za jego zasługę poczytuje się też wyparcie "skorumpowanego" i "nieudolnego" Kuomintangu z kraju na Tajwan.[3]

Po śmierci Mao w 1976 Chiny pod przywództwem Deng Xiaopinga odeszły od jego koncepcji polityczno-gospodarczych. Na zjeździe KPCh w 1981 dokonano krytycznej oceny dorobku Mao Zedonga i potępiono wielki skok oraz rewolucję kulturalną. Mao pozostał jednak w Chinach ważnym symbolem ideowym, zaś dla Chińczyków liczą się przede wszystkim jego zasługi: zjednoczenie kraju po paśmie wojen domowych i niedopuszczenie do uzależnienia Chin od Związku Radzieckiego.

Odbiór w Polsce

Mao Zedong był postacią lubianą w PRL głównie za to, iż w 1956 poparł przemiany polskiego października [4].

W czasie, gdy po 1960 narastały konflikty radziecko-chińskie , rząd polski krytykował ChRL w przeciwieństwie do społeczeństwa, którego sympatia stała zazwyczaj po stronie chińskiej[5].

Życie prywatne

Genealogia

Mao Zedong zawarł małżeństwa z:

  1. Luo Yixiu (罗一秀, 1889-1910) z Shaoshan : małżeństwo w latach od 1907 do 1910
  2. Yang Kaihui (杨开慧, 1901-1930) z Changsha : małżeństwo w latach od 1921 do 1927, stracona przez Kuomintang w 1930
  3. He Zizhen (贺子珍, 1910-1984) z Jiangxi : małżeństwo w latach od 1928 do 1939
  4. Jiang Qing : (江青, 1914-1991), małżeństwo od 1939 r. aż do śmierci

Członkowie rodziny:

  • Wen Qimei (文七妹, 1867-1919), matka
  • Mao Yichang (毛贻昌, 1870-1920), ojciec, znany też jako Mao Shunsheng (毛顺生)
  • Mao Enpu (毛恩普), dziadek ze strony ojca

Rodzeństwo:

  • Mao Zemin (毛泽民, 1895-1943), młodszy brat
  • Mao Zetan (毛泽覃, 1905-1935), młodszy brat
  • Mao Zehong, siostra (stracona przez Kuomintang w 1930)

Dzieci Mao Zedonga:

  • Mao Anying (毛岸英): syn z małżeństwa z Yang, żonaty z Liu Siqi (刘思齐), zabity podczas wojny w Korei
  • Mao Anqing (毛岸青): syn z małżeństwa z Yang, żonaty z Shao Hua (邵华), dzieci: syn Mao Xinyu (毛新宇)
  • Li Min (李敏): córka z małżeństwa z He, zamężna z Kong Linghua (孔令华), dzieci: syn Kong Ji'ning (孔继宁) i córka Kong Dongmei (孔冬梅)
  • Li Na (李讷): córka z małżeństwa z Jiang, zamężna z Wang Jingqing (王景清), dzieci: syn Wang Xiaozhi (王效芝)

Twórczość

Najsławniejszym dziełem Mao są opublikowane po raz pierwszy w 1966 słynne Cytaty Przewodniczącego Mao , zwane popularnie czerwoną książeczką, które zawierają wybór jego przemówień i artykułów. Mao napisał także kilka traktatów teoretycznych, główne z nich to:

  • W sprawie praktyki (实践论); 1937
  • W sprawie sprzeczności (矛盾论); 1937
  • O przewlekłej wojnie (论持久战); 1938
  • Pamięci Normana Bethune'a (纪念白求恩); 1939
  • Ku nowej demokracji (新民主主义论); 1940
  • Przemówienie o literaturze i sztuce na naradzie w Yan'an (在延安文艺座谈会上的讲话); 1942
  • Służyć ludowi (为人民服务); 1944
  • Dziadek Głupi przesunął góry (愚公移山); 1945
  • O właściwym traktowaniu sprzeczności w łonie ludu (正确处理人民内部矛盾问题); 1957

Mao był także poetą, tworzył głównie klasyczne utwory shi i ci. Był także uzdolnionym kaligrafem, który posiadał charakterystyczny styl, do dzisiaj jego kaligrafie w Chinach cieszą się dużym powodzeniem.

Wydania polskie

W języku polskim pisma Mao Zedonga ukazywały się tylko do początku lat 60., do czasu popadnięcia obozu państw demokracji ludowych, a zwłaszcza ZSRR , w konflikt z Chińską Republiką Ludową :

  • Wojna Chin przeciwko Japonii. Z zagadnień wojny partyzanckiej, wyd. Prasa Wojskowa, Warszawa 1949;
  • O zadaniach artysty i pisarza, wyd. Czytelnik, Warszawa 1950;
  • Strategia wojny rewolucyjnej w Chinach, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1951;
  • W sprawie praktyki, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1951;
  • W sprawie sprzeczności, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1952;
  • Dzieła wybrane, t. 1-4, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1953-1958;
  • W sprawie praktyki. W sprawie sprzeczności, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1954;
  • Zagadnienia strategii wojny rewolucyjnej w Chinach, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1954;
  • O właściwym traktowaniu sprzeczności w łonie ludu, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1957;
  • Szesnaście wierszy, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1959;
  • Wybrane pisma wojskowe, wyd. Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1960 (seria: "Biblioteka Wiedzy Wojskowej").

Oprócz tego w Pekinie wydano "czerwoną książeczkę" po polsku:

  • Wyjątki z dzieł Przewodniczącego Mao Tsetunga. Wydawnictwo Obcych Języków, 1972, Pekin, 426 stron.

Muzea

Przypisy

  1. 1945-54 przewodniczący Centralnej Rady Rządowej, faktyczny przywódca kraju do śmierci w 1976 r.
  2. Wym. mał ce-tun(g), IPA : [mau̯ː˧˥ tsɤ˧˥.tʊŋ˥] , tradycyjnie w Polsce ma-o ce-tunk
  3. Za artykułem w Dzienniku Polskim
  4. prof. B. Michalski, Komentarz historyczny [w:] Wyjątki z dzieł Przewodniczącego Mao Tse-tunga (Czerwona książeczka), Wydawnictwo Książki Niezwykłej XXL, Wrocław 2006.
  5. "Za Chiny Ludowe", artykuł Agnieszki Rybak dla "RP".
  6. Chińska turystyka śladami Mao przynosi krociowe zyski
  7. Chairman Mao museum for sale - Telegraph


Zobacz też

Bibliografia

  • Edward Kajdański: Chiny. Leksykon. Warszawa: Książka i Wiedza, 2005. . 


Inne hasła zawierające informacje o "Mao Zedong":

Nadciśnienie tętnicze ...

1972 Maga19721972Justin Ahomadegbé Tomêtin19721972 Mathieu Kérékou 1991 PrezydentBoliwii 1971 Hugo Banzer Suárez 1978 PrezydentBrazylii 1969 Emilio Garrastazu Medici 1974 PremierBułgarii 1971 Stanko Todorow 1981 PrezydentChile 1970 Salvador Allende 1973 Republika Chińska 1950 Czang Kaj-szek 1975 Przywódca ChRL 1949 Mao Zedong 1976 PrezydentCzecho-słowacji 1968 Ludvík Svoboda 1975 PremierCzecho-słowacji 1970 Lubomír Štrougal 1988 Król Danii 1947 Fryderyk IX 19721972 Małgorzata II   PremierDanii 1971 Jens Otto Krag19721972 Anker Jørgensen 1973 Egipt 1970 Anwar Sadat 1981 PrezydentEkwadoru 1968 José María ...

1951 Pholien 1952 PrezydentBoliwii 1949 Mamerto Urriolagoitia19511951Hugo Ballivián Rojas 1952 PrezydentBrazylii 1946 Eurico Gaspar Dutra 19511951 Getúlio Vargas 1954 PremierBułgarii 1950 Wyłko Czerwenkow 1956 PrezydentChile 1946 Gabriel Gonzalez Videla 1952 Republika Chińska 1950 Czang Kaj-szek 1975 Przywódca ChRL 1949 Mao Zedong 1976 PrezydentCzecho-słowacji 1948 Klement Gottwald 1953 PremierCzecho-słowacji 1948 Antonín Zápotocký 1953 Król Danii 1947 Fryderyk IX 1972 PremierDanii 1950 Erik Eriksen 1953 Egipt 1936 Faruk I 1952 PrezydentEkwadoru 1948 Galo Plaza Lasso 1952 Finlandia 1946 Juho Kusti Paasikivi 1956 Francja 1947 Vincent ...

1969 Candía 1970 PrezydentBrazylii 1967 Artur da Costa e Silva19691969 Emilio Garrastazu Medici 1974 PremierBułgarii 1962 Todor Żiwkow 1971 PrezydentChile 1964 Eduardo Frei (starszy) 1970 Republika Chińska 1950 Czang Kaj-szek 1975 Przywódca ChRL 1949 Mao Zedong 1976 PrezydentCzecho-słowacji 1968 Ludvík Svoboda 1975 PremierCzecho-słowacji 1968 Oldřich Černík 1970 Król Danii 1947 Fryderyk IX 1972 PremierDanii 1968 Hilmar Baunsgaard 1971 Egipt 1954 Gamal Abdel Naser 1970 PrezydentEkwadoru 1968 José María Velasco Ibarra 1972 Finlandia 1956 Urho ...

Mao Zedong Mao ZedongData i miejsce urodzenia 26 grudnia 1893 Shaoshan Data i miejsce śmierci 9 września ...

1962 Maga 1963 PrezydentBoliwii 1960 Víctor Paz Estenssoro 1964 PrezydentBrazylii 1961 Joao Belchior Marques Goulart 1964 PremierBułgarii 1956 Anton Jugow19621962 Todor Żiwkow 1971 PrezydentChile 1958 Jose Alessandri Rodriguez 1963 Republika Chińska 1950 Czang Kaj-szek 1975 Przywódca ChRL 1949 Mao Zedong 1976 PrezydentCzecho-słowacji 1957 Antonín Novotný 1968 PremierCzecho-słowacji 1953 Viliam Široký 1963 Król Danii 1947 Fryderyk IX 1972 PremierDanii 1960 Viggo Kampmann 19621962Jens Otto Krag 1968 Egipt 1954 Gamal Abdel Naser 1970 PrezydentEkwadoru 1961 Carlos Julio ...

1958 Zuazo 1960 PrezydentBrazylii 1956 Juscelino Kubitschek de Oliveira 1961 PremierBułgarii 1956 Anton Jugow 1962 PrezydentChile 1952 Carlos Ibáñez del Campo 19581958Jose Alessandri Rodriguez 1963 Republika Chińska 1950 Czang Kaj-szek 1975 Przywódca ChRL 1949 Mao Zedong 1976 PrezydentCzecho-słowacji 1957 Antonín Novotný 1968 PremierCzecho-słowacji 1953 Viliam Široký 1963 Król Danii 1947 Fryderyk IX 1972 PremierDanii 1955 Hans Christian Hansen 1960 Egipt 1954 Gamal Abdel Naser 1970 PrezydentEkwadoru 1956 Camilo Ponce Enríquez 1960 Finlandia 1956 Urho ...

Lata 50. XX wieku w Parku Shiba . Osoby Polityka Dwight D. Eisenhower Konrad Adenauer Ludwig Erhard Nikita Chruszczow Charles de Gaulle Jawaharlal Nehru Mao Zedong Czang Kaj-szek Gamal Abdel Naser Dawid Ben Gurion Hirohito Douglas MacArthur Joseph McCarthy Fidel Castro Władysław Gomułka Bolesław Bierut Imre ...

1976 – Stanisław Grochowiak , polski poeta, dramatopisarz i publicysta (ur. 1934 ) 9 września – Mao Zedong , komunistyczny przywódca Chin (ur. 1893 ) 6 października – Gilbert Ryle , angielski ...

1964 Belchior Marques Goulart19641964Humberto de Alencar Castello Branco 1967 PremierBułgarii 1962 Todor Żiwkow 1971 PrezydentChile 1964 Eduardo Frei (starszy) 1970 Republika Chińska 1950 Czang Kaj-szek 1975 Przywódca ChRL 1949 Mao Zedong 1976 PrezydentCzecho-słowacji 1957 Antonín Novotný 1968 PremierCzecho-słowacji 1963 Jozef Lenárt 1968 Król Danii 1947 Fryderyk IX 1972 PremierDanii 1962 Jens Otto Krag 1968 Egipt 1954 Gamal Abdel Naser 1970 PrezydentEkwadoru 1963 Ramón Castro Jijón 1966 Finlandia 1956 Urho ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Mao Zedong":

221. Przemiany powojenne na bliskim i dalekim wschodzie (plansza 19) ...

221. Przemiany powojenne na bliskim i dalekim wschodzie (plansza 18) ...

205 Charakterystyka polityki państw totalitarnych. Geneza II Wojny Światowej (plansza 4) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie