Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Włochy

Włochy

Repubblica Italiana
Republika Włoska
Flaga Włoch
Godło Włoch
Flaga Włoch Godło Włoch
Hymn : Fratelli d'Italia
(Bracia Włosi)
Położenie Włoch
Konstytucja Konstytucja Włoch
Język urzędowy włoski [1]
Język używany włoski , sardyński , friulski
Stolica Rzym
Ustrój polityczny republika parlamentarna
Typ państwa demokracja
Głowa państwa prezydent Giorgio Napolitano
Szef rządu premier Silvio Berlusconi
Powierzchnia
 • całkowita
 • wody śródlądowe
70. na świecie
301 230 km²
2,36%
Liczba ludności  ( 2010 )
 • całkowita 
 •  gęstość zaludnienia
23. na świecie
60 418 711[1]
199,8 osób/km²
PKB ( 2008 )
 • całkowite 
 • na osobę

2330 mld USD [2]
38 700 USD
Jednostka monetarna 1 euro = 100 eurocentów (EUR, €)
Zjednoczenie zjednoczenie Włoch
17 marca 1861
Religia dominująca katolicyzm
Strefa czasowa UTC +1 – zima
UTC +2 – lato
Kod ISO 3166 IT
Domena internetowa .it
Kod samochodowy I
Kod telefoniczny +39
Mapa Włoch
1  Rangę języka urzędowego oprócz włoskiego posiada również język friulski w regionie Friuli-Wenecja Julijska , francuski w regionie Valle d'Aosta i niemiecki w regionie Trydent-Górna Adyga
2  Dane oficjalne na 31 grudnia 2007 za Włoskim Instututem Statystycznym [3] , World Gazetteer szacuje liczbę mieszkańców w 2008 na ok. 59 280 000 [4] , CIA The World Factbook szacuje liczbę mieszkańców w 2008 na ok. 58 145 000 [5]

Włochy (Republika Włoska, wł. Italia, Repubblica Italiana) – państwo położone w Europie Południowej , na Półwyspie Apenińskim , będące członkiem wielu organizacji, m.in.: UE , NATO , należące do ośmiu najbardziej uprzemysłowionych i bogatych państw świata – G8 .

Spis treści

Ustrój polityczny i partie polityczne

Ustrój demokratyczny , republika z dwuizbowym parlamentem (kadencja pięcioletnia)

  • Izbą Deputowanych (630 miejsc)
  • Senatem (315 miejsc + senatorowie dożywotni)

Obie izby parlamentu wybierane są w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, w głosowaniu tajnym. Jest 27 sztucznie wytyczonych okręgów w wyborach do Izby Deputowanych, a w wyborach do Senatu okręgami są regiony.

Głową państwa jest Prezydent Republiki wybierany na 7-letnią kadencję przez Zgromadzenie Narodowe – wspólnie obradujące obie izby parlamentu, wraz z reprezentantami regionów (1 z Valle d'Aosta, z pozostałych 19 regionów po 3).

Ustrój państwa można określić jako odmianę systemu parlamentarnego , w której wzmocniono jednak rolę prezydenta – dysponuje on na przykład swobodnym prawem desygnowania premiera – co jest istotne w systemie wielopartyjnym; w przypadku dymisji rządu może jej nie przyjąć i rozwiązać parlament.

System polityczny panujący we Włoszech powszechnie zaliczany jest do mało stabilnych. Rozwiązany 6 lutego 2008 gabinet Romano Prodiego był 61. rządem po zakończeniu II wojny światowej .

Włoski system partyjny

Włoski system należy do wielopartyjnych . Scena polityczna jest mocno rozdrobniona, jednak aktualnie najważniejsze partie skoncentrowane są w dwóch obozach – rządzącej koalicji centroprawicowego Ludu Wolności z Ligą Północną oraz w pozostającej w opozycji do rządu koalicji partii centrolewicowych , w tym m.in. Partii Demokratycznej . Do głównych ugrupowań włoskiej sceny politycznej zalicza się:

Przywódcy Włoch

Geografia

Całkowita granica lądowa Włoch wynosi 1932,2 km. Sąsiadują z Francją – 488 km granicy, Szwajcarią – 740 km, Austrią – 430 km i Słowenią – 232 km). Wewnątrz terytorium Włoch znajdują się ponadto dwa państwa- enklawy : San Marino (39 km granicy) i Watykan (3,2 km).

Długość wybrzeża włoskiego wynosi aż 7600 km. Oblewają je wody kilku akwenów Morza Śródziemnego : Morze Liguryjskie , Morze Tyrreńskie , Morze Jońskie i Morze Adriatyckie .

Najwyższy punkt położony jest na najwyższym masywie EuropyMont Blanc . Nosi on nazwę Monte Bianco di Courmayeur – jego wysokość to 4748 m n.p.m.

Podział administracyjny

Włochy podzielone są na 20 regionów (5 z nich na prawach szczególnych), 109 prowincji (z których 2 są autonomiczne) i 8092 gminy. Regiony:

Nazwa polskaNazwa włoskaStolicaLudność (2005)Powierzchnia (km²)
  Abruzja
Abruzzo L'Aquila 1299 27210 793
  Apulia Puglia Bari 4068 16719 364
  Basilicata
Basilicata Potenza 596 5469992
  Emilia-Romania
Emilia-Romagna Bolonia 4151 36922 122
  Friuli-Wenecja Julijska
Friuli-Venezia Giulia Triest 1204 7187712
  Kalabria
Calabria Catanzaro 2009 26815 083
  Kampania
Campania Neapol 5788 98613 592
  Lacjum
Lazio Rzym 5269 97217 210
  Liguria
Liguria Genua 1592 3095421
  Lombardia ¹
Lombardia Mediolan 9473 08423 861
  Marche
Marche Ankona 1518 7809695
  Molise
Molise Campobasso 321 9534438
  Piemont
Piemonte Turyn 4330 17225 398
  Sardynia
Sardegna Cagliari 1650 05224 090
  Sycylia
Sicilia Palermo 5013 08125 701
  Toskania Toscana Florencja 3598 26922 990
  Trydent-Górna Adyga
Trentino-Alto Adige / Südtirol Trydent 974 61313 599
  Umbria
Umbria Perugia 858 9388454
  Dolina Aosty
Valle d'Aosta / Vallée d'Aoste Aosta 122 8683266
  Wenecja Euganejska
Veneto Wenecja 4699 95018 390

¹ Do regionu Lombardia należy także włoska enklawa w Szwajcarii o nazwie Campione d'Italia .

Miasta

Koloseum w Rzymie
Mediolan
Rzym Mediolan
Neapol
Turyn
Neapol Turyn
Palermo
Genua
Palermo Genua
Cagliari
Wenecja
Cagliari Wenecja

Do najludniejszych miast włoskich należy Rzym , Mediolan oraz Neapol .

Lp.MiastoLudnośćRegion
199020012004
1.
Rzym
2775 2502546 8042553 873
Lacjum
2.
Mediolan
1369 2311256 2111299 439
Lombardia
3.
Neapol
1067 3651004 500995 171
Kampania
4.
Turyn
962 507865 263902 255
Piemont
5. Palermo 698 556686 722675 277
Sycylia
6.
Genua
678 771610 307605 084
Liguria
7. Bolonia 404 378371 217374 425
Emilia-Romania
8.
Florencja
403 294356 118368 059
Toskania
9.
Bari
342 309316 532
Apulia
10. Katania 333 075313 110305 773
Sycylia

Historia

Ta sekcja jest . Jeśli możesz, .

Gospodarka

Ta sekcja jest . Jeśli możesz, .

Włochy zajmują pierwsze miejsce w produkcji win na świecie (zaraz po nich jest Francja). Kraj jest wysoko rozwinięty. Górnictwo odgrywa coraz mniejszą rolę z powodu wyczerpania złóż. Największe znaczenie ma przemysł środków transportu. Istotny jest przemysł motoryzacyjny – Włosi produkują między innymi samochody marki Fiat , Ferrari , Maserati , Iveco , Lancia , Alfa Romeo , Pagani i Lamborghini .

Turystyka

Od lat Włochy znajdują się na 3-4 miejscu pod względem liczby przyjeżdżających turystów zagranicznych i wpływów z turystyki, które sięgają 2% PKB.[] W 2003 roku liczba osób odwiedzających Włochy osiągnęła 39,6 mln, zaś dochody z turystyki zagranicznej 28,8 mld dolarów USA. Na potrzeby obsługi ruchu turystycznego zbudowano ogromną liczbę obiektów noclegowych, restauracji i barów, a coroczne wydatki promocyjne i reklamowe wynoszą ponad 230 mln euro. Baza noclegowa osiągnęła 2 mln łóżek w obiektach o rozmaitym standardzie[].

Demografia

(XII 2007)
Liczba ludności59 619 290
kobiety30 669 543
mężczyźni28 949 747
Ludność według wieku (I 2008)
0 – 14 lat14,1%
15 – 64 lat65,9%
ponad 64 lata20,0%
w tym: ponad 80 lat5,5%
Społeczeństwo
Przyrost naturalny-0,12‰
Współczynnik urodzeń9,5 urodzeń na 1000 mieszkańców
Współczynnik zgonów9,6 zgonów na 1000 mieszkańców

Włochy należą do najludniejszych państw Europy (czwarte miejsce na kontynencie) o wysokiej, lecz zróżnicowanej gęstości zaludnienia. Na 1 km² przypada średnio prawie 200 osób, ale w niektórych regionach wskaźnik ten jest znacznie wyższy, np. w Lombardii wynosi on ok. 388 mieszk./km², w Ligurii – 291, w Lacjum – 303, a w Kampanii – nawet 425. Wyraźnie słabiej zaludnione są obszary na południu: Basilicata – tylko 60 mieszk./km², a Moliza – 73; wysoką gęstość zaludnienia ma zaś Apulia – 209 osób na km². Najrzadziej zaludniona jest wysokogórska Dolina Aosty – 38. Z dwóch głównych wysp Sycylię zasiedla 195 mieszk./km², a Sardynia zaledwie 68 mieszk./km².

Prawie całą ludność stanowią katolicy – 87,6% (licząc wszystkich ochrzczonych), z których niewielu regularnie praktykuje. Przez długi czas o stanie praktyk religijnych obowiązywały dane, że około 30% Włochów uczestniczy w niedzielnych nabożeństwach przynajmniej raz w tygodniu, a kolejne 20% przynajmniej raz w miesiącu. Dane te pochodziły z ośrodków sondażowych, w których respondenci sami określali własne zaangażowanie religijne. Jednakże badania przeprowadzone przez Patriarchat Wenecji w 619 kościołach wykazały, że jedynie 15% wiernych każdej niedzieli uczestniczy we mszach, a 8% przynajmniej raz w miesiącu, co daje razem 23%[2]. W północnej części kraju (włoski Tyrol ) żyje kilkadziesiąt tysięcy protestantów , a w całym kraju około 675 tysięcy (1,1%). Pozostałymi największymi wspólnotami chrześcijańskimi są prawosławni (1,2%) i Świadkowie Jehowy (0,9%). Napływ imigrantów z Albanii i krajów arabskich spowodował wzrost liczby muzułmanów do 1,2 miliona (2,1%), a ich skupiskami są Apulia, Basilicata, Rzym, Genua i Mediolan. Coraz liczniejsi stają się także wyznawcy religii wschodnich, głównie sikhizmu , hinduizmu i buddyzmu (łącznie 0,6%). Ponadto w Rzymie i Mediolanie mieszkają znaczniejsze grupy wyznawców judaizmu – w sumie w całych Włoszech 25 – 45 tysięcy. 3,4 miliona Włochów (5,8%) formalnie nie należy do żadnej wspólnoty religijnej, ale osób deklarujących ateizm , brak wyznania lub obojętność religijną prawdopodobnie jest nawet trzykrotnie więcej.

Zdjęcie satelitarne Włoch

Włochy mające niegdyś jeden z wyższych wskaźników przyrostu naturalnego w Europie od piętnastu lat borykają się z przewagą zgonów nad urodzeniami. W 2003 wskaźnik urodzeń na 1000 mieszkańców wyniósł 9,4, zaś zgonów 9,8, co dało naturalny ubytek ludności na poziomie 0,4 promila. Obecnie dzięki imigrantom przybywającym z różnych stron świata pragnących zalegalizować swój pobyt, liczba ludności kraju ciągle wzrasta; przewiduje się, że wkrótce przekroczy 60 mln. Dzięki znacznemu postępowi medycyny oraz opieki zdrowotnej Włochy szczycą się jednym z najniższych wskaźników śmiertelności niemowląt, który spadł poniżej 5 na 1000 urodzeń żywych oraz najdłuższym – po Szwecji przeciętnym trwaniem życia spośród wszystkich krajów UE ; mężczyźni żyją średnio 78,5 lat, zaś kobiety 82,7 lat (dane z 2003 roku).

Struktura wiekowa ludności wykazuje szybki wzrost udziału ludności starszej niż 65 lat (poprodukcyjnej) i jednocześnie spadek udziału dzieci i młodzieży w ogólnym zaludnieniu kraju. W 2003 roku osoby mające 19 lat i mniej stanowiły 18,9% ogółu mieszkańców, od 20 do 39 lat – 29,7%, w wieku od 40 do 64 lat – 32,4% i w wieku 65 lat i powyżej aż 19,0%.

53,4% włoskich rodzin nie posiada dzieci, 22% ma jedno dziecko, 20% dwoje dzieci, 4,5% rodzin posiada trójkę dzieci,1% posiada czwórkę dzieci .[3]

Aktywność zawodowa jest znacząco niższa od średniej unijnej , albowiem w 2003 roku tylko 24,4 mln osób pracowało w gospodarce (43%) wobec średniej unijnej ponad 51%. Od lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku szybko spada zatrudnienie w rolnictwie oraz nieco wolniej w przemyśle, wzrasta natomiast liczba pracujących w usługach.

Struktura zatrudnienia była następująca (w procentach; dane za lata 2003/1990): przemysł 24,6/26,8, budownictwo 6,9/7,3, handel 15,4/14,8, transport i łączność 6,2/5,9, rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo 4,8/8,3, inne działy gospodarki 42,1/36,9.

Włochy należą do krajów o najwyższym w świecie poziomie edukacji, czego przejawem jest bardzo duża liczba studentów wynosząca w 2003 roku 1,86 mln, czyli 32,6 na tysiąc mieszkańców; w największych ośrodkach akademickich jak Rzym , Mediolan , Turyn , Neapol , Padwa czy Bolonia z najstarszym uniwersytetem na świecie studiuje po kilkadziesiąt tysięcy osób. W tym samym roku użytkownikami komputerów było 15,7 mln osób.

Wskaźnik urbanizacji rośnie powoli ze względu ostre tempo wyludniania się największych miast i przenoszeniem się ludności na przedmieścia – formalnie wiejskie. Statystyka włoska ponadto nie publikuje oficjalnych danych o zespołach miejskich, tylko o gminach w ich ścisłych granicach administracyjnych, niezależnie od statusu prawnego. W 2003 roku w miastach mieszkało prawie 68% ludności, przy czym wskaźnik koncentracji ludności w największych miastach jest wyraźnie mniejszy niż w innych podobnej wielkości krajach Unii . Od połowy lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku Włochy notują znaczny napływ imigrantów, głównie z Albanii (Apulia), krajów arabskich północnej Afryki oraz Ameryki Południowej, którzy zasiedlili zwłaszcza Rzym i jego peryferia oraz okolice Mediolanu i Turynu , a także inne miasta na północy kraju. Liczba imigrantów w 2003 roku wyniosła 1126000, czyli 2% ludności, z czego około 32 tysiące stanowili Polacy. Wspomniana migracja ludności większych miast jest bardzo ciekawym zjawiskiem powodującym – niekiedy drastyczny – spadek zaludnienia głównych miast na rzecz osiedli podmiejskich.

Rozwój ludności najważniejszych miast włoskich przedstawia tabela (wszystkie liczące co najmniej 50 tysięcy mieszkańców), przy czym pod kreską zestawiono te pozostałe stolice prowincji, które nie osiągnęły tejże liczby mieszkańców:

Imigranci

Włochy dopiero w latach 80. XX wieku stały się krajem będącym celem wielu imigrantów. Obecnie nielegalna imigracja stanowi duży problem dla rządu włoskiego, bowiem kraj ten posiada linię brzegową o długości 7600 km, którą trudno jest zupełnie uszczelnić. Każdego roku przybywają tutaj tysiące imigrantów z Afryki , Chin , Indii , Turcji , Filipin , Albanii i innych. Dziesiątki ludzi ginie podczas ciężkiej morskiej przeprawy. W samym roku 2005 do Włoch przybyło około 1 miliona nielegalnych imigrantów. W sumie na wyżej wymienione państwa przypada 38% spośród ogółu przyznanych pozwoleń na stały pobyt.

Duży wpływ na liczbę imigrantów przybywających do Włoch mają uchodźcy; takie wydarzenia jak konflikty na Bałkanach czy w basenie Morza Śródziemnego nie pozostają bez wpływu na ruchy imigracyjne. W 2005 roku zanotowano 95 500 wniosków o azyl. W obecnych czasach coraz większy napływ ludności napływa tutaj z takich krajów jak: Afganistan , Iran czy Irak . Oczywistym wydaje się fakt, iż sprawa imigracji legalnej i nielegalnej będzie ciągle powracać, ponieważ mimo że obecnie imigranci stanowią około 2,5% społeczeństwa włoskiego, ich liczba ciągle rośnie. W 2007 włoski rząd oszacował, że w kraju żyje już ponad 1 milion muzułmanów . Innymi licznymi grupami imigrantów mieszkających we Włoszech są: obywatele dawnej Jugosławii (800 tys.), Albańczycy (~500 tys.), Azjaci (360 tys.), Rumuni (320 tys.), ludność z Europy Wschodniej (300 tys.), ludność z Ameryki Południowej (280 tys.), Afrykanie (220 tys.), Francuzi (180 tys.), Chińczycy (140 tys.), Ukraińcy (107 tys.), Niemcy (100 tys.), Polacy (60 tys.) oraz pozostałe grupy ludzi, których liczba ogółem szacowana jest na około 270 tys.

Grupy etniczne i języki

Prawie całą ludność rodzimą stanowią Włosi , mówiący licznymi dialektami i odmianami języka włoskiego . Ponadto państwo włoskie uznaje istnienie następujących rodzimych mniejszości językowych:

Grupa etnicznaLiczebnośćJęzyk ojczystyRegion
Sardyńczycy 1 269 000 sardyński Sardynia
Friulowie 526 000 friulski Friuli-Wenecja Julijska
Tyrolczycy 290 000 niemiecki Trydent-Górna Adyga
Oksytańczycy178 000 oksytański Piemont , Liguria , Kalabria
Romowie 130 000 cygański całe Włochy
Albańczycy 98 000 albański południowe Włochy
Frankoprowansalczycy90 000 franko-prowansalski Piemont , Valle d'Aosta , Apulia
Słoweńcy 70 000 słoweński Friuli-Wenecja Julijska
Ladynowie 55 000 ladyński Trydent-Górna Adyga , Wenecja Euganejska
Francuzi 20 000 francuski Valle d'Aosta
Grecy 20 000 grecki Kalabria , Apulia
Katalończycy 18 000 kataloński Sardynia (miejscowość Alghero )
Chorwaci 2600 chorwacki Molise
Karyntczycy2000 niemiecki , friulski Friuli-Wenecja Julijska
Karnijczycy3500 friulski Friuli-Wenecja Julijska

Oświata

W szkolnictwie włoskim dużą wagę przywiązuje się do integracji młodzieży niepełnosprawnej z pełnosprawną, która jest szeroko realizowana na wszystkich szczeblach systemu szkolnego.

Ta sekcja jest . Jeśli możesz, .

Sport

Włosi znani są z miłości do sportu i gier sportowych. Uwielbiają wyścigi Formuły 1 za sprawą włoskiego teamu Ferrari , który jest legendą sportów motorowych. Mają 15 tytułów wśród kierowców oraz 16 wśród konstruktorów. Równie dużą popularnością cieszy się piłka nożna . Włosi zdobyli już Mistrzostwo świata na Mundialu 4-krotnie, ostatnio w 2006 roku. Dodatkowo w Rzymie znajduje się Stadion Olimpijski . Często uprawianym sportem jest także Palio , czy wyścigi gondoli . Oprócz piłki nożnej dużą popularnością cieszy się koszykówka (2 miejsce drużyny narodowej począwszy od lat 50.), siatkówka (reprezentacja włoska jest jedną z najlepszych drużyn świata), piłka wodna , szermierka , rugby , kolarstwo , hokej na lodzie .

Kultura

Włochy są krajem prawie jednonarodowościowym. Jedynie pewne wymieszanie kultur można zauważyć na terenach przygranicznych w północnej części kraju, gdzie oprócz włoskiego obowiązują języki słoweński lub francuski (w zależności od graniczącego państwa). Odrębnością odznaczają się zwłaszcza wyspy, a mieszkańcy Sardynii uważani są przez niektórych za odrębny naród. Jednak to właśnie Sardynia była inicjatorką zjednoczenia kraju w XIX wieku.

Rytm życia rodzinnego wyznaczony jest przez zwyczaje i tradycje religijne. Nie ma tu jednak zbyt wielu świąt ogólnonarodowych, za to jest bardzo dużo świąt lokalnych, które obchodzone są niezwykle hucznie. Najczęstszą okazją są dni patronów miejscowości. Podczas wszystkich świąt najbardziej rozpowszechnioną tradycją są procesje. Obnoszone są wtedy relikwie i podobizny świętego. Całości towarzyszy wrzawa, muzyka oraz występy, przypominające spektakl teatralny. Największe uroczystości obchodzone są podczas Wielkanocy, począwszy od Wielkiego Piątku. Wówczas to procesje przemierzają ulice i obnoszą figury ukrzyżowanego Chrystusa. Wśród uczestników wyróżniają się zakapturzone postacie w habitach, śpiewające pokutne pieśni.

Uroczystości te odbywają się one głównie na zachodnim wybrzeżu Sycylii oraz w miastach południa, np. w Tarencie, Reggio. Natomiast w Wielką Sobotę przez ulice Nocera Tirinesa w Kalabrii przechodzi procesja biczowników.

Przed Bożym Narodzeniem w Neapolu odbywają się targi szopek. Tradycja żywej szopki pochodzi od św. Franciszka z Asyżu, który jako pierwszy ją zainicjował.

Obchodzi się tu również dzień Wszystkich Świętych. Zwyczaje nakazują, aby w ten dzień dzieci otrzymywały prezenty od rodziców w imieniu zmarłych krewnych.

Słynny jest również karnawał w Wenecji, który trwa przez pięć dni przed Środą Popielcową. Jest to wielka parada kostiumów i ręcznie wykonywanych masek. Na ten tydzień przyjeżdża do Wenecji wielu turystów, których głównym celem jest uczestniczenie w tych uroczystościach.

Pomimo że Włochy są państwem praktycznie jednonarodowościowym, częściej odczuwane jest ich przywiązanie do danego regionu niż do całego kraju. Odmienność poszczególnych regionów przejawia się w lokalnych tradycjach kulturowych, standardzie życia, dialektach, a także w krajobrazie.

Kultura i tradycja artystyczna Włoch wywarła ogromny wpływ na sztukę i kulturę innych krajów Europy. Niemal każdy zna takie nazwiska jak Leonardo da Vinci, Michał Anioł czy Botticelli.

Ich dzieła, często nawet nie kojarzone ze swoimi autorami, weszły na stałe do kanonu sztuki: "Mona Lisa", Kaplica Sykstyńska lub Pieta. Florencja, Rzym, Wenecja to miasta, do których zdąża wielu Europejczyków chcących poznać swoje kulturowe korzenie.

Język

Język włoski jest, pod względem słownictwa, najbliższy łacinie ze wszystkich języków romańskich . Współczesny włoski dużo zawdzięcza takim pisarzom, jak Dante Alighieri i Alessandro Manzoni , którzy za standard obrali język wyedukowanych Toskańczyków. Dzisiaj mówi się, że najlepsza mowa to la lingua toscana in bocca romana (toskański w rzymskich ustach). Aż do niedawna obok oficjalnego języka włoskiego istniało ponad 1,5 tysięcy dialektów. Językiem włoskim na świecie posługuje się ponad 100 milionów ludzi.

W rejonie Alp, zamieszkanym głównie przez Tyrolczyków, mówi się po tyrolsku (odmiana języka niemieckiego), a mieszkańcy nie uważają się ani za Austriaków, ani za Niemców.

Muzyka

Włochy uważane są za ojczyznę europejskiej muzyki artystycznej i przez wiele stuleci pełniły rolę centrum życia muzycznego w Europie. Tam najefektowniej rozwinęła się muzyka wokalna, we Włoszech powstała opera, ale także liczne gatunki muzyki instrumentalnej początek miały właśnie we Włoszech. W XVII i XVIII wieku najwięcej muzyków zatrudniano – zwłaszcza na bogatych dworach – właśnie z Włoch. Podobnie jak dzisiaj po angielsku, w całej Europie śpiewano najczęściej po włosku.

Siedemnastowieczną Italię – pisze w Historii muzyki Danuta Gwizdalankaszczęśliwie omijała większość nieszczęść, jakie rujnowały północną część Europy, a przede wszystkim wojny religijne. Włoscy książęta znaczną część ambicji politycznych mogli więc angażować w walkę o prestiż, prowadzoną bronią pokojową, acz czasem niemniej kosztowną od armat: spektakularnym mecenatem artystycznym.[4].
  • Średniowiecze

Na Półwyspie Apenińskim, a zwłaszcza w Rzymie, powstały zręby liturgii, której podstawą był jednogłosowy śpiew. Pod koniec VI w. uporządkował rozmaite śpiewy liturgiczne papież Grzegorz I i z tego powodu nosi on nazwę chorał gregoriański . W następnych stuleciach powstawały ciągle jednak nowe śpiewy, w tym sekwencje takie jak Dies irae oraz Stabat Mater [5].

  • Renesans i barok

Najbardziej popularnym gatunkiem muzyki w XVI w. był madrygał śpiewany na ogół na 4-lub 5-głosów. Z upływem czasu stawał się coraz bardziej wirtuozowski, zwłaszcza że na najbogatszym dworach madrygały wykonywali zawodowi śpiewacy i śpiewaczki. Inny, znacznie poważniejszy charakter miała muzyka kościelna, której głównym przedstawicielem był Giovanni Pierluigi da Palestrina , kompozytor i śpiewak papieski.

Claudio Monteverdi – najwybitniejszy kompozytor włoski z przełomu renesansu i baroku, twórca opery, mal. B. Strozzi

Ogromnie ważnym ośrodkiem muzycznym stała się w renesansie Wenecja , w której rozkwitała muzyka religijna pisana dla bazyliki św. Marka, ale także świecka – komponowana na potrzeby bogatych i lubiących się bawić wenecjan. Z tego też powodu to właśnie w Wenecji rozpoczęła się efektowna historia europejskiej muzyki instrumentalnej.

Przełom stylistyczny, jaki dokonał się w muzyce eur. ok. 1600, był niemal całkowicie dziełem kompozytorów włoskich .[6]

Do przełomu tego przyczyniła grupa filozofów, artystów i miłośników muzyki we Florencji zwana Cameratą, która na wzór antycznego dramatu stworzyć chciała podobny gatunek teatralno-muzyczny. "Wynalazek" ich udoskonalił Claudio Monteverdi w Mantui i tak powstała opera .

Opera rozkwitała przede wszystkim w Wenecji, gdzie powstały pierwsze w Europie publiczne teatry operowe. Ważny był Rzym, gdzie jednak losy sztuki zazwyczaj zależały od upodobań papieży, a wielu z nich sprzeciwiało się "grzesznej rozrywce". Specjalnie piętnowano obecność kobiet na scenie, co spowodowało upowszechnienie się śpiewu kastratów . U schyłku XVII w. prym w sztuce operowej zdobył Neapol, a przyczynił się do tego swymi dziełami Alessandro Scarlatti . Opery w stylu neapolitańskim pisywano i wystawiano w całej Europie.

Rozkwitała też muzyka instrumentalna. Na instrumenty klawiszowe komponował m.in. Girolamo Frescobaldi . W Wenecji i Bolonii przybywało znakomitych skrzypków. W północnych Włoszech rodziny lutnicze Stradivarich , Amatich , Guranerich budowały instrumenty uważane do dzisiaj za niedoścignione. Pisywano utwory solowe ( sonata da chiesa , sonata da camera ), concerti grossi na orkiestry oraz koncerty dla solistów z towarzyszeniem orkiestry (najsławniejsze- Antonio Vivaldi ).

Dla włoskiej muzyki barokowej najważniejsza była opera i styl koncertujący. W praktyce instrumentalnej dominowały instrumenty smyczkowe. Ideałem piękna pozostawał jednak głos śpiewaka – sprawny technicznie, lecz nade wszystko obdarzony wielką siłą wyrazu.[7].
  • Wiek XIX i XX
Isabella Colbran – znakomita śpiewaczka, dla której komponował opery Rossini

W początkach XIX w. włoscy kompozytorzy operowi nadal byli poszukiwani w całej Europie. O życiu muzycznym w Paryżu decydował Luigi Cherubini , w Niemczech – Giuseppe Spontini. Największą karierę zrobił Gioacchino Rossini , który spopularyzował lżejszą operę buffa , jak popularny do dzisiaj Cyrulik sewilski . Włochem był też najpopularniejszy wirtuoz pierwszej połowy XIX wieku – Niccolo Paganini .

W drugiej połowie XIX wieku muzyka instrumentalna wyraźnie ustępowała przed operą, w której najważniejszym twórcą był Giuseppe Verdi . Do ogromnej popularności jego oper we Włoszech przyczyniały się akcenty patriotyczne w librettach, wspierające walkę narodu włoskiego o niepodległość. Na przełomie XIX i XX wieku włoska opera, nie tracąc światowej już teraz popularności uległa kolejnej zmianie – powstał weryzm , który przestawiał na scenie sceny z życia zwykłych ludzi, a nawet epizody o charakterze kryminalnym. Najpopularniejszym kompozytorem takich oper był Giacomo Puccini .

W pierwszej połowie XX wieku we Włoszech nastąpiło ożywienie zainteresowania muzyką instrumentalną (np. Ottorino Respighi ). W drugiej połowie Mediolan, w którym powstało jedno z pierwszych studiów muzyki elektronicznej, stał się ważnym ośrodkiem awangardy, której głównymi reprezentantami byli kompozytorzy ( Luigi Nono , Luciano Berio ).

Literatura

Znani pisarze włoscy to między innymi Petrarca , Boccaccio , Dante , Torquato Tasso , Gabriele D'Annunzio , Italo Calvino , Umberto Eco .

Zobacz też

Przypisy

  1. ISTAT - Bilancio demografico mensile . [dostęp 2010-09-20].
  2. Italian church attendance lower than thought - Telegraph
  3. Włoski model rodziny: 2+0 fronda.pl [dostęp 18-05-2010]
  4. D. Gwizdalanka Historia muzyki 1, Kraków 2005, s. 188.
  5. K. Biegański Włoska muzyka, Encyklopedia muzyczna PWN, Warszawa 1995, s. 961-963.
  6. Biegański, op. cit., s. 962.
  7. D. Gwizdalanka Historia muzyki 2, Kraków 2006, s. 60

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Włochy":

Biegun północny ...

Cava de' Tirreni ...

Brescia ...

Canelli ...

Grenoble ...

Koszykówka ...

Tapiseria wieku Paryż i Arras , XV – Arras i Tournai, XVI – Flandria , Włochy, XVII – Bruksela, Francja (zwłaszcza królewska manufaktura Gobelinów i manufaktura w ...

1884 Thyselius18841884Oscar Robert Themptander 1888 Turcja 1876 Abdul Hamid II 1909 PrezydentUSA 1881 Chester Alan Arthur 1885 KrólWęgier 1848 Franciszek Józef I 1916 PremierWęgier 1875 Kálmán Tisza 1890 WielkaBrytania 1837 Wiktoria 1901 PremierW. Bryt. 1880 William Ewart Gladstone 1885 Włochy 1878 Humbert I 1900 Premier Wysp Owczych 1816 Komisarze duńscy 1946 Styczeń   Pn Wt Śr Cz Pt Sb Nd 1 1 2 3 4 5 6 2 7 8 9 10 11 12 13 3 14 15 16 17 18 19 20 4 21 22 23 24 25 26 27 5 28 29 30 31 Luty   Pn Wt Śr Cz Pt Sb Nd 5 1 2 3 6 4 5 6 7 8 9 10 7 11 12 13 14 15 16 17 8 18 19 20 21 22 23 24 9 25 26 27 28 29 Marzec   Pn Wt Śr Cz Pt Sb Nd 9 1 2 10 3 4 5 6 7 8 9 11 10 11 12 13 14 15 16 12 17 18 19 20 21 22 23 13 24 25 26 27 28 29 30 14 31 Kwiecień   Pn Wt Śr Cz Pt Sb Nd 14 1 2 3 4 5 6 15 7 8 9 10 11 12 13 16 14 15 16 17 18 19 20 17 21 22 23 24 25 26 27 18 28 29 30 Maj   Pn Wt Śr Cz Pt Sb Nd 18 1 2 3 4 19 5 6 7 8 9 10 11 20 12 13 14 15 16 17 18 21 19 20 21 22 23 24 25 22 26 27 28 29 30 31 Czerwiec   Pn Wt Śr Cz Pt Sb Nd 22 1 23 2 3 4 5 6 7 8 24 9 10 11 12 13 14 15 25 16 17 18 19 20 21 22 26 23 24 25 26 27 28 29 27 30 Lipiec   Pn Wt Śr Cz Pt Sb Nd 27 1 2 3 4 5 6 28 7 8 9 10 11 12 13 29 14 15 16 17 18 19 20 30 21 22 23 24 25 26 27 31 28 29 30 31 Sierpień   Pn Wt Śr Cz Pt Sb Nd 31 1 2 3 32 4 5 6 7 8 9 10 33 11 12 13 14 15 16 17 34 18 19 20 21 22 23 24 35 25 26 27 28 29 30 31 Wrzesień   Pn Wt Śr Cz Pt Sb Nd 36 1 2 3 4 5 6 7 37 8 9 10 11 12 13 14 38 15 16 17 18 19 20 21 39 22 23 24 25 26 27 28 40 29 30 Październik   Pn Wt Śr Cz Pt Sb Nd 40 1 2 3 4 5 41 6 7 8 9 10 11 12 42 13 14 15 16 17 18 19 43 20 21 22 23 24 25 26 44 27 28 29 30 31 Listopad   Pn Wt Śr Cz Pt Sb Nd 44 1 2 45 3 4 5 6 7 8 9 46 10 11 12 13 14 15 16 47 17 18 19 20 21 22 23 48 24 25 26 27 28 29 30 Grudzień   Pn Wt Śr Cz Pt Sb Nd 49 1 2 3 4 5 6 7 50 8 9 10 11 12 13 14 51 15 16 17 18 19 20 21 52 22 23 24 25 26 27 28 53 29 30 31 ...

Włosi ...

Klemens Maria Hofbauer ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Włochy":

202 System wersalski. Europa po I Wojnie Światowej (plansza 6) konferencji waszyngtońskiej byli: Belgia, Chiny, Francja, Holandia, Japonia, Portugalia, USA, Wielka Brytania, Włochy. ...

202 System wersalski. Europa po I Wojnie Światowej (plansza 11) ...

208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 10) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie