Łysenkizm - ogół pseudonaukowych teorii i poglądów, których autorem był Trofim Łysenko . Istotą łysenkizmu było zaprzeczenie istnienia genów i uznanie dziedzicznej zmienności środowiskowej za główny czynnik przystosowawczy.

Łysenkizm był częścią szerokiej kampanii ingerencji ideologicznej w naukę, jaką przeprowadzano w Związku Radzieckim w czasach rządów Józefa Stalina. Ingerowano wówczas nie tylko w kierunek działalności badawczej, ale i treść nauki - począwszy od nauk humanistycznych (fałszowanie historii), po przyrodnicze (kampanie przeciw genetyce , teorii względności , cybernetyce , czy mechanice kwantowej ). Naukę uznawano wówczas za jedno z pól walki klasowej . Łysenkizm miał obalić ustalenia nauki " burżuazyjnej " w zakresie genetyki i udowodnić, że organizmy żywe wykazują nieograniczoną plastyczność pod wpływem zmian środowiskowych.

Oficjalnie łysenkizm obowiązywał w okresie stalinizmu w ZSRR i krajach satelickich. Naukowcy przeczący jego tezom mieli zakaz publikacji i często poddawani byli represjom. Nauka radziecka odeszła ostatecznie od łysenkizmu dopiero w latach sześćdziesiątych.

Bibliografia

• Tomasz Kizwalter , Czy uczeni powinni uprawiać politykę?, "Przegląd Historyczny", t. XCIX, z. 4, s. 511-552.