Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Nowomowa

Nowomowa

Nowomowa ( ang. newspeak) – sztuczny język obowiązujący w totalitarnym państwie opisanym przez George’a Orwella w powieści 1984 . Nowomowa charakteryzuje się tendencją do eliminacji jak największej liczby „niepotrzebnych” lub niekorzystnie (z punktu widzenia ideologii państwowej) nacechowanych wyrazów przez zastąpienie ich sztucznymi, ale poprawnymi ekwiwalentami, np. w celu zlikwidowania wyrazu zły (ang. bad) zastąpiono go wyrazem bezdobry (ang. ungood). Ma to na celu strywializowanie języka (ogłupienie ludności) oraz wyeliminowanie nieprawomyślności przez takie przekonstruowanie języka, by niemożliwe stało się sformułowanie w myśli czegokolwiek, co godziłoby w panujący reżim – zarówno poprzez mowę, jak i myśli (tzw. myślozbrodnia ).

Pojęcie nowomowy używane jest również jako określenie wypowiedzi, które posługując się stałym zestawem typowych dla siebie określeń, de facto nie niosą żadnej treści, zubażają język bądź wypaczają lub fałszują rzeczywistość .

Spis treści

Nowomowa w PRL

Nowomową określany jest też język PRL-owskiej propagandy , np. stosowanie militarnego słownictwa w odniesieniu do gospodarki .

Przykład nowomowy PRL-owskiej: Kontekst polityki światowej ożywił nadzieje sił rewizjonistycznych i odwetowych na przekreślenie wyników agresywnej wojny hitlerowskiej. Nadzieje te wstępnie nabierają kształt postulatu zjednoczenia Niemiec, ale nauki historii są dostatecznie wymowne i jednoznaczne (fragment tez dla Edwarda Gierka do planowanej rozmowy z kardynałem Stefanem Wyszyńskim ).

W okresie stanu wojennego w Polsce w latach 1981-1982, środowiska opozycyjne wydały drukiem poradnik[1], będący w założeniach satyrą na ustrój PRL, który zawierał zasady tworzenia komunistycznej nowomowy i pozwalał np. na skonstruowanie kilkunastogodzinnego przemówienia, zawierał on 4 zbiory (A, B, C, D) ze zdaniami, wybranymi m.in. z przemówień działaczy PZPR . Dowolne łączenie zdań z każdego zbioru po kolei tworzyło gotowe formułki (bez merytorycznej treści i znaczenia), np.

Zbiór AZbiór BZbiór CZbiór D
Koleżanki i koledzyrealizacja nakreślonych zadań programowychzmusza nas do przeanalizowaniaistniejących warunków administracyjno-finansowych
z drugiej stronyzakres i miejsce szkolenia kadrspełnia istotną rolę w kształtowaniudalszych kierunków rozwoju
podobniestały wzrost ilości i zakres naszej aktywnościwymaga sprecyzowania i określeniasystemu powszechnego uczestnictwa
Nie zapominajmy jednak, żeaktualna struktura organizacjipomaga w przygotowaniu i realizacjipostaw uczestników wobec zadań stawianych przez organizacje
w ten sposóbnowy model działalności organizacyjnejzabezpiecza udział szerokiej grupy w kształtowaniunowych propozycji
Praktyka dnia codziennego dowodzi, żedalszy rozwój różnych form działalnościspełnia ważne zadanie w wypracowywaniukierunków postępowego wychowania
Wagi i znaczenia tych problemów nie trzeba szerzej uzasadniać, ponieważstałe zabezpieczenie informacyjno-propagandowe naszej działalnościumożliwia w większym stopniu tworzeniesystemu szkolenia kadry odpowiadającego potrzebom
Różnorakie i bogate doświadczeniawzmocnienie i rozwijanie strukturpowoduje docenianie wagiodpowiednich warunków aktywizacji
Troski organizacji, a szczególniekonsultacja z szerokim aktywemprzedstawia interesującą próbę sprawdzeniamodelu rozwoju
wyższe założenia ideowe, a takżerozpoczęcie powszechnej akcji kształtowania postawpociąga za sobą proces wdrażania i unowocześnianiaform oddziaływania

Przykłady:

"praktyka dnia codziennego dowodzi, że stałe zabezpieczenie informacyjno-propagandowe naszej działalności zabezpiecza udział szerokiej grupy w kształtowaniu odpowiednich warunków aktywizacji"
"koleżanki i koledzy, nowy model działalności organizacyjnej wymaga sprecyzowania i określenia postaw uczestników wobec zadań stawianych przez organizacje"
"wyższe założenia ideowe, a także rozpoczęcie powszechnej akcji kształtowania postaw przedstawia interesującą próbę sprawdzenia systemu szkolenia kadry odpowiadającego potrzebom"

Nie brakowało również zabawnych zwrotów, tworzonych na potrzeby urzędników i biurokracji. Najbardziej znane przykłady:

  • trójkąt męski – slipki
  • podgardle dziecięce – śliniak
  • pedałowiec biurowy – kosz na śmieci
  • zawieralnik niewyjściowy blokujący – zasuwka do drzwi
  • zwis męski ozdobny – krawat
  • zwis sufitowy – żyrandol
  • upiór dzienny – liczba sztuk odzieży wypranych w ciągu jednego dnia przez pralnię
  • stołokulotoczny wskaźnik ekranowy / manipulator stołokulotoczny – mysz komputerowa (kulkowa, innych nie było w użyciu)
  • krążek lustrometryczny – płyta CD
  • migawka pozycjowskaźna – kursor

Nowomową określane są również pojęcia i zwroty nagminnie stosowane przez biurokrację (takie jak np. wszechznaczeniowy projekt ). Biurokratyczne pustosłowie ma jednak swoje źródła jeszcze w żargonie biurowym państw zaborczych, zwłaszcza Austrii .

Bibliografia

Zobacz też

Przypisy

  1. Uniwersalna ściąga do przemówień ( pol. ). PolskaLudowa.com. [dostęp 2 stycznia 2009].


Inne hasła zawierające informacje o "Nowomowa":

Demokracja ludowa ...

Nowomowa Nowomowa ( ang. newspeak) – sztuczny język obowiązujący w totalitarnym państwie opisanym przez ...

Komunizm ...

Demokratyzacja ...

George Orwell equal, but some animals are more equal than others") (Folwark zwierzęcy) określeń: "Nowomowa" ("new-speak"), "policja myśli" ("thought police"), "dwójmyślenie" ("doublethink"), "myślozbrodnia" i wizjonerem totalnej ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Nowomowa":

Hasło nie występuje w innych lekcjach!





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie