|
klasa społeczna
klasa społeczna - jeden z podstawowych terminów służących do określania stratyfikacji społeczeństwa. Termin ten wprowadzony został przez Hegla, który wyróżniał klasy: rolniczą, przemysłową i myślącą.
Karol Marks rozumie pojęcie klasy społecznej dwojako, co często prowadzi do nieporozumień i błędnej interpretacji.
Z jednej strony Marks rozważa klasę społeczną jako pojęcie historyczne: w tym wypadku struktura klasowo-warstwowa u Marksa jest rozbudowana, nigdy nie jest dualistyczna. Uogólniając można powiedzieć, że klasa społeczna w sensie historycznym przez Marksa jest rozumiana tak, jak obecnie rozumiemy grupę społeczną - posiada wszystkie jej definiensy (wyjaśnienie profesora Kłopota (Instytut Socjologii UWr)). W społeczeństwie kapitalistycznym klasy społeczne w rozumieniu historycznym to odpowiedniki stanów - mamy zatem strukturę klasowo-warstwową składającą się z wielkich właścicieli, właścicieli środków produkcji, drobnomieszczan, chłopów i robotników. Warto wspomnieć także, że Marks akcentuje, że grupa społeczna może mieć różne cechy położenia klasowego.
Z drugiej strony Marks definiuje klasę społeczną jako pojęcie socjologiczno-ekonomiczne. W tym ujęciu mamy u marksa strukturę dualistyczną - dwie klasy antagonistyczne, których konflikt jest motorem dziejów. W społeczeństwie kapitalistycznym klasy te to właściciele środków produkcji - burżuazja oraz robotnicy - proletariat. Zgodnie z najpopularniejszą definicją Lenina klasy w ujęciu socjologiczno-ekonomicznym wyróżniają się: -
miejscem w historycznie ukształtowanym sposobie produkcji;
-
określonym stosunkiem do środków produkcji (w kategoriach posiadają/nieposiadają);
-
rolą i miejscem w społecznej organizacji sposobu produkcji;
-
sposobem uczestnictwa w podziale dochodu.
Klasa społeczna w rozumieniu socjologiczno-ekonomicznym była dla Marksa nie tylko kategorią analityczną, lecz miała lub mogła mieć (w różnych jego pismach inaczej problem jest ujmowany) znamiona wspólnoty. W tym względzie Marks ujmował je w dwóch typach: klasa w sobie i klasa dla siebie. W ujęciu marksowskim podział społeczeństwa ogranicza się do dwóch klas rozumianych socjologiczno-ekonomicznie: proletariatu i burżuazji, między którymi zachodzi immanentny konflikt, ponieważ tylko burżuazja jest klasą posiadającą środki produkcji, natomiast proletariat jest klasą wyzyskiwaną (zob. walka klas). Dzięki postrzeganiu wzajemnym swojego położenia przez proletariuszy rodzi się świadomość klasowa, a wraz z nią antagonizm wobec burżuazji.
Marks uważał, że poprzez uświadomienie własnego położenia ekonomicznego członkowie klas społecznych podlegają procesowi grupotwórczemu, poprzez co z klasy w sobie wytwarza się klasa dla siebie. Według niego proces ten w wyniku eksploatacji robotników w systemie kapitalistycznym miałby dotyczyć przede wszystkim proletariatu. Natomiast rozwój organizacji robotniczych, w tym związków zawodowych oraz partii komunistycznych, miał doprowadzić do utworzenia społeczeństw socjalistycznych, a w przyszłości komunistycznych, które byłyby społeczeństwami bezklasowymi.
Inne hasła zawierające informacje o "klasa społeczna":
Trzcina cukrowa
...
Sztuka
...
Grupa
...
Tomasz Zan (poeta)
...
Świadomość społeczna
...
Teatr Nasz
...
Płucnica
...
Sit skucina
...
Murawa bliźniczkowa
...
Ziołorośla
...
Inne lekcje zawierające informacje o "klasa społeczna":
204 Kryzys europejskiej myśli demokratycznej (plansza 7)
...
212 Gospodarcze i społeczne problemy II Rzeczypospolitej (plansza 3)
...
222 Historiografia po II wojnie światowej (plansza 11)
...
|
