Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Beryl (pierwiastek)

Beryl (pierwiastek)

Beryl
folia berylowabryłka berylu

folia berylowa

bryłka berylu
Dane ogólne
Nazwa, symbol, l.a. Beryl, Be, 4
Grupa, okres, blok 2 (IIA) , 2, s
Właściwości metaliczne metal ziem alkalicznych
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)

Beryl (Be, łac. beryllium) – pierwiastek chemiczny , metal należący do drugiej grupy głównej układu okresowego . Jedynym stabilnym izotopem jest 9Be. Został odkryty przez Louisa Vauquelina w 1798 r.

Spis treści

Występowanie

Jego zawartość w górnych warstwach Ziemi wynosi 0,0002%, występuje w minerałach takich jak beryl Be3Al2[Si6O18], chryzoberylu Al2BeO4, fenakicie Be2SiO4. Niektóre odmiany minerału berylu ( szmaragd , akwamaryn , heliodor ) znane są jako kamienie szlachetne .

Beryl można wydzielić elektrolitycznie ze stopionych solichlorku i fluorku berylu.

Właściwości i związki berylu

Beryl jest twardym i kruchym metalem. W związkach chemicznych występuje na +II stopniu utlenienia . Nie roztwarza się na zimno w kwasie azotowym(V) (ulega pasywacji ). Aby reakcja berylu z wodą zaszła efektywnie należy podgrzać ją niemal do wrzenia. Rozcieńczony kwas siarkowy(VI) i solny reaguje z berylem już w temperaturze pokojowej. Ze względu na swoje amfoteryczne właściwości , beryl rozpuszcza się w roztworach wodorotlenków metali alkalicznych:

Be + 2OH- + 2H2O → [Be(OH)4]2- + H2

Halogenki berylu mają na ogół wiązanie kowalencyjne .

Z tlenem beryl tworzy tlenek BeO (krystalizuje w układzie heksagonalnym ). Znane są także związki berylu z wodorem BeH2, siarką – BeS, azotem – Be3N2, węglem – Be2C.

Wodorotlenek berylu Be(OH)2 jest trudno rozpuszczalny w wodzie i ma własności amfoteryczne , z silnymi zasadami dając berylany, np. Na2BeO2 i K2BeO2. Siarczan berylu BeSO4 jest dobrze rozpuszczalny w wodzie (41,3 g/cm³ w 25 °C), natomiast węglan BeCO3·4H2O rozpuszcza się słabo (0,36 g/cm³ w 0 °C)[1].

Beryl może tworzyć związki kompleksowe , np. [BeF4]-2.

Beryl prawdopodobnie nie ma znaczenia biologicznego ; dotychczas nie stwierdzono wykorzystywania tego pierwiastka przez organizmy żywe. Związki berylu są silnie trujące.

Zastosowanie

Technika jądrowa

Ze względu na mały przekrój czynny na wychwyt neutronów termicznych , metaliczny beryl stosowany jest jako moderator spowalniający neutrony w reaktorach jądrowych , oraz do wyrobu prętów sterujących i awaryjnych. W mieszaninie z pierwiastkami emitującymi cząstki alfa stosowany jest jako źródło neutronów. Jako dobry reflektor neutronów wykorzystywany jest także w broni jądrowej jako osłona ładunku jądrowego, co pozwala na zmniejszenie masy krytycznej .

Technika radiacyjna

Okienko berylowe w mikroskopie rentgenowskim

Beryl bardzo słabo pochłania promieniowanie rentgenowskie , co pozwala na stosowanie go do wyrobu okienek w aparatach i mikroskopach rentgenowskich oraz w detektorach promieniowania rentgenowskiego.

Dzięki przezroczystości berylu dla wysokoenergetycznych cząstek naładowanych elektrycznie, wykorzystuje się go do budowy detektorów takiego promieniowania w akceleratorach cząstek elementarnych (np. Wielki Zderzacz Hadronów ).

Inne zastosowania

Beryl może służyć jako dodatek do stopów innych metali. Stop miedzi i berylu jest wykorzystywany w produkcji narzędzi nieiskrzących, elementów sprężystych, podzespołów aparatury chemicznej oraz elementów żaroodpornych. Pył berylowy jest stosowany jako składnik stałego paliwa rakietowego o najwyższym impulsie właściwym w rakietowych silnikach o zastosowaniach militarnych.

Ciekawostki

  • Obudowa pierwszego sztucznego satelity Ziemi - "Sputnika 1" była wykonana z berylu.

Przypisy

  1. CRC Handbook of Chemistry and Physics, 87th ed., CRC Press LLC, Boca Raton, USA, 2007.

Bibliografia

  • Jerzy Minczewski, Zygmunt Marczenko Chemia analityczna – 1 podstawy teoretyczne i analiza jakościowa (Wydawnictwo Naukowe PWN) Warszawa 2001


Inne hasła zawierające informacje o "Beryl (pierwiastek)":

Związek organiczny ...

Heptozy ...

Sztolnie Kowary ...

Wody gruntowe ...

Bar ...

Blok karkonosko-izerski ...

William Blake ...

Węgiel ...

Celuloza ...

Tetrozy ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Beryl (pierwiastek)":

Układ okresowy pierwiastków (plansza 20) ...

Pierwiastki (plansza 9) ...

Pierwiastki (plansza 2) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie