Na mapach: 31°55'43″N 34°51'52″E / 31.92861, 34.86444

Ramla ( hebr. רמלה; arab. الرملة) - miasto położone w Dystrykcie Centralnym w Izraelu .

Leży na równinie Szaron w aglomeracji miejskiej Gusz Dan , w otoczeniu miasta Lod , miasteczka Beer Ya'aqov , moszawów Ahisamah , Gimzo , Yad Rambam , Matsiliah , Yashresh i Nir Zvi , oraz kibucu Netser Sereni . Na północny zachód od miasta znajduje się duża baza szkoleniowa Sił Obronnych Izraela Tzrifin, a na południu baza Camp Oded.

Ramla jest stolicą administracyjną Dystryktu Centralnego.

Spis treści 1 Historia 2 Demografia 3 Edukacja 4 Kultura 5 Sport 6 Gospodarka 7 Turystyka 8 Komunikacja 9 Przypisy 10 Linki zewnętrzne

Historia

Arabski geograf Al-Jakubi (?-284) w swojej książce "Ta'arich al-Jakubi" napisał, że miasto Raml zostało założone w 716 przez kalifa Sulajmana ibn Abd al-Malika. Nazwa miasta pochodzi od arabskiego słowa "raml" oznaczającego "piasek". Ramla była wówczas stolicą arabskiej pod-prowincji Palestyny ( arab. جند فلسطين‎, Jund Filastin), wchodzącej w skład prowincji Syrii ( arab. الشام‎, ash-Shām)^[1]. Rozwojowi miasta sprzyjało korzystne położenie na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych prowadzących z Egiptu do Syrii oraz z Jerozolimy na wybrzeże. Miasto posiadało mury obronne. W VIII wieku Umajjadzi wybudowali Biały Meczet. Meczet w Ramli został okrzyknięty przez Muzułmanów najświętszym w Palestynie po Jerozolimie^[2].

Arabski podróżnik Al-Muqaddasi (?-988) opisał Ramlę w czasie jej największego rozkwitu: "jest to dobrze zbudowane i piękne miasto; woda jest dobra i w obfitości; liczne owoce. Będąc położone pośrodku pięknych wsi i wielkich miast, łączy w sobie różnorakie zalety z bliskością miejsc świętych. Handel dobrze prosperuje, a targowiska są doskonałe... chleb jest najlepszy i najbielszy. Dobre ziemie dają najsoczystsze owoce. To miasto stoi wśród bogatych pól, jest otoczone murem miejskim..."^[2].

Okres dobrobytu zakończył się wraz ze zdobyciem miasta w XI wieku przez Krzyżowców ^[3]. Miasto weszło w skład Hrabstwa Jaffy i Aszkelonu , będącego wasalem Królestwa Jerozolimskiego . Krzyżowcy zidentyfikowali Ramlę jako biblijne miasto Ramata, z którego sprawował swoje sądy Samuel ( 1 Księga Samuela 2:11; 7:17), i zmienili jej nazwę na Arimathea. Miasto nadal odgrywało dużą rolę gospodarczą i było ważnym miejscem postoju pielgrzymów wędrujących do Jerozolimy. Ramla zajmowała także ważne miejsce w systemie obronnym Królestwa Jerozolimskiego, kontrolując przechodzące tędy strategiczne szlaki handlowe. Doszło tutaj do trzech kolejnych bitew z wojskami muzułmańskimi z Aszkelonu ^[3].

Około 1163 żydowski podróżnik Beniamin z Tudeli opisał Ramlę: "jak wynika z napisów na kamieniach, mury zostały wzniesione przez naszych ojców. Obecnie w mieście żyje tylko trzech Żydów; ale niegdyś było znaczące, ponieważ sąsiedni cmentarz żydowski ma rozmiary dwóch mil"^[4].

W XII wieku Ramla przeszła pod panowanie Arabów , a w 1517 przeszła pod panowaniem Imperium Osmańskiego . Miasto było wówczas zrujnowane i posiadało niewielu mieszkańców. 14 stycznia 1546 Ramlę zniszczyło trzęsienie ziemi ^[5]. W 1548 w Ramli żyło 528 rodzin muzułmańskich i 82 rodziny chrześcijańskie^[6]. 2 marca 1799 Ramlę zajął francuski gen. Napoleon Bonaparte , który umieścił siedzibę swojego sztabu we franciszkańskim Hospicjum Św. Nicodema i Św. Józefa^[7].

Ponowny rozwój miasta rozpoczął się dopiero pod koniec XIX wieku ^[8].

Pod koniec 1917 Ramla wraz z Palestyną przeszły pod panowanie brytyjskie . Gdy w 1920 utworzono Mandat Palestyny w Ramli żyło 11 900 Muzułmanów i 3 260 Chrześcijan^[9]. W latach 1920 - 1947 burmistrzem miasta był szejk Mustafa Khairi^[10].

29 listopada 1947 roku Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych przyjęło Rezolucję nr 181 o podziale Palestyny na dwa państwa: żydowskie i arabskie. Na mocy tej Rezolucji, miasto Ramla miało znaleźć się w państwie arabskim^[11]. Jednakże strategiczne położenie Ramli przy drodze prowadzącej do Jerozolimy spowodowało, że miasto stało się teren spornym już podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny w 1947 . Hasan Salama zorganizował około 1 tys. Arabów w zbrojnych formacjach Armii Świętej Wojny , które w rejonie Ramli i Lod sparaliżowały żydowską komunikację^[12]. W ramach odwetu członkowie żydowskiej organizacji Irgun 18 lutego 1948 zdetonowali bombę na rynku w Ramli. W zamachu zginęło 7 mieszkańców, a 45 zostało rannych^[13].

Podczas wojny o niepodległość w 1948 izraelskie oddziały kilkakrotnie usiłowały bez powodzenia zająć Ramlę. Arabski opór został złamany dopiero 12 lipca ^[14]. Izraelscy żołnierze wypędzili arabskich mieszkańców Ramli, którzy musieli przejść pieszo przez półpustynne tereny do pozycji Legionu Arabskiego w Bet Haron. Podczas tego tragicznego marszu zmarło wielu starców i dzieci. Gdy Izraelczycy zorientowali się o skali dramatu, powstrzymali swoje działania i pozostałych uchodźców przewieźli ciężarówkami w pobliże fortu Latrun , gdzie znajdowały się pozycje Legionu Arabskiego. W Ramli pozostało jedynie około 400 Arabów, w większości Chrześcijan^[15][13].

Izraelski rząd podjął decyzję o osiedleniu w wyludnionym mieście nowych żydowskich imigrantów, którzy licznie przybywali do Izraela. W ten sposób w lutym 1949 w Ramli mieszkało już ponad 6 tys. Żydów (w większości z Francji ), a przed 1972 populacja doszła do 34 tys. mieszkańców^[16].

31 maja 1962 w więzieniu w Ramli stracono nazistowskiego zbrodniarza wojennego Adolfa Eichmanna .

Demografia

Zgodnie z danymi Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych w 2008 roku w mieście żyło 65,3 tys. mieszkańców, z czego 80 % przez Żydów i 20% Arabów (16% Muzułmanów oraz 4% Chrześcijan)^[17]. Ramla jest centrum Judaizmu Karaimi w Izraelu.

Zgodnie z danymi Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych w Ramli w 2000 było 21 tys. zatrudnionych pracowników i 1 700 pracujących na własny rachunek. Pracownicy otrzymujący stałe pensje zarabiali w 2000 średnio 4 300 NIS , i otrzymali w ciągu roku podwyżki średnio o 4,4%. Przy czym mężczyźni zarabiali średnio 5 200 NIS (podwyżka o 3,3%), a kobiety zarabiały średnio 3 300 NIS (podwyżka o 6,3%). W przypadku osób pracujących na własny rachunek średnie dochody wyniosły 4 900 NIS. W 2000 roku w Ramli było 1 100 osób otrzymujących zasiłek dla bezrobotnych i 5 600 osób otrzymujących świadczenia gwarantowane.

Populacja miasta pod względem wieku:

Wiek (w latach)	Procent populacji w %
0-4	9,7%
5-9	9,3%
10-14	8,2%
15-19	7,7%
20-29	17,4%
30-44	19,1%
45-59	16,2%
ponad 60	12,4%

Źródło danych: Central Bureau of Statistics .

W mieście są liczne osiedla mieszkaniowe: Stare Miasto, Kiryat HaOmanim, HaShoftim Południowe, HaShoftim Północne, Neve Meir, Neot Icchak Rabin, Ganei Dan, Jawarish, Neve Jehonatan, Eshkol, Weizmann, Givat Hadar, Ramat Dan, Giyora, Neve Ram, Neve Dawid, Kiryat Menachem Begin i Mishkanot.

Edukacja

W mieście znajdują się 22 szkoły podstawowe i 9 szkół średnich, w których uczy się 12 tys. uczniów.

Wśród szkół są: Ofek, Maanit Dalet, Moshe Scharet, Atsmaut, Ahfa, Bar Ilan, Ben Tsvi, Amal Alef, Makif Rakoson, Jurarish, Ben Gurion, Neve Shalom, Al-Amal, Al-Huda, Ariel i Tial HaHaim. Są tu także: średnia szkoła arabska Makif Ramla Lod, religijne centrum technologiczne Amit, szkoła technologiczna Amal, konserwatorium miejskie, oraz college Ramla.

Są tu także centra edukacji religijnej Chabad of Afekah i Chabad of Ramla^[18].

Kultura

Muzeum Ramli znajduje się w budynku byłych brytyjskich władz mandatowych. Po 1948 mieściły się w nim biura izraelskich władz, a w 2001 przeznaczono go na muzeum regionalnej historii^[19].

Sport

W mieście znajduje się stadion do piłki nożnej, hala koszykarska, basen pływacki i korty tenisowe.

Gospodarka

Współczesna Ramla przyciągnęła wiele zakładów przemysłowych, wliczając w to zakłady farmaceutyczne, produkujące papierosy, materiały budowlane, cementownie, urządzenia telekomunikacyjne oraz elektryczne dla przemysłu samochodowego. Ważną rolę w lokalnej gospodarce odgrywa turystyka.

Turystyka

Największą atrakcją turystyczną Ramli jest wybudowana w XIII wieku Biała Wieża, którą pierwotnie dobudowano jako minaret do Białego Meczetu ( arab. al-Masjid al-Abyad). Sam meczet wybudował kalif Sulejman w VIII wieku . Wieża posiada posiada sześć pięter, a na jej szczyt prowadzą kręcone schody o 119 stopniach^[20].

Obok można podziwiać pozostałości meczetu z wielką cysterną na wodę (wymiary 500x600 metrów i głębokość 9 metrów) wzniesioną około 800 roku. Cysterna jest przykryta specjalnym kamiennym sklepieniem składającym się z 24 kamieni. Jest tak zbudowana, że jednocześnie wodę mogły pić 24 wielbłądy .

Przy głównej ulicy miasta znajduje się Hospicjum Św. Nicodema i Św. Józefa z Arymatei. Budynek jest łatwo rozpoznawalny po jego kwadratowej wieży z zegarem. Należał on do franciszkańskich mnichów i był używany przez Napoleona Bonaparte jako sztab dowództwa gdy usiłował w 1799 podbić Palestynę.

W Ramli znajduje się największy brytyjski cmentarz wojenny w Izraelu. Ogółem jest tutaj pochowanych około 6 tys. żołnierzy poległych podczas I wojny światowej (3 608 Brytyjczyków, 528 Hindusów, 416 Turków, 272 Polaków, 94 Nowozelandczyków, 77 Francuzów, 71 Australijczyków, 41 Włochów i inni)^[21].

W maju 2006 w Ramli odkryto jaskinie Ayalon. Odkrycia dokonano na terenie kamieniołomów używanych przez zakłady Nesher Industries. Długość podziemnych korytarzy wynosi 2,7 km , a głębokość 100 metrów. Jest to druga co do wielkości jaskinia w Izraelu. Posiada ona wyjątkowy ekosystem^[22].

Komunikacja

Na południowy wschód od miasta przebiega autostrada nr 6

( Beit Kama - Eliakim ), a wzdłuż południowej granicy miasta przebiega autostrada nr 431 ( Riszon le-Cijjon - Kfar Shmu'el ). Z miasta można wyjechać czteroma drogami na południe i wschód na drogę ekspresową nr 40 ( Kfar Saba - Qetura ), lub trzema drogami na północ na drogę ekspresową nr 44 ( Holon - Eshta'ol ). Drogą nr 434 można dojechać na północ do miasta Lod .

W południowo-wschodniej części miasta znajduje się stacja kolejowa Ramla , skąd można pojechać pociągami Israel Railways do Jerozolimy i Bet Shemesh oraz do Lod , Tel Awiwu , Bnei Brak , Petah Tikwa , Rosh HaAyin i Kfar Saba .

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zdjęcie satelitarne Ramla Google Maps
• Mapa Ramla Amudanan