Strabon (
gr
. Στράβων, ur. ok.
63 p.n.e.
w
Amasei
w
Poncie
, dziś Turcja, zm. ok.
24 n.e.
) –
grecki
geograf
,
historyk
i podróżnik.
Pochodził z zamożnego domu. Rodzina jego matki powiązana była z hellenistycznymi władcami
Pontu
,
Mitrydatesem V
i
VI
. Studiował retorykę u Aristodemosa (Aristodemus) w
Nyssie
. W 7 p.n.e. przybył do
Rzymu
, gdzie spotkał Serwiliusza Isaurikusa. Studiował też u geografa Tyranniona (Tyrannio) i filozofa Ksenarchosa (Xenarchus). Poznał dzieła
Arystotelesa
przechowywane w rzymskiej bibliotece Sulli. Politycznie popierał rzymskie imperium. Podróżował, ale nie aż tyle, jakby to wynikało z jego omawianego dalej dzieła. W 29 p.n.e. odwiedził Gyaros,
Cyklady
,
Kretę
i
Korynt
. Od 25 p.n.e. przebywał w
Egipcie
. Był w
Aleksandrii
, później popłynął
Nilem
do Aswanu (
Asuan
) i granic
Etiopii
razem z
prefektem
Egiptu
Gajuszem Gallusem
.
Autor ukończonej po 21 r. Geographica hypomnemata, spisanej w 17 księgach – rodzaju
encyklopedii
, zawierającej podstawowe definicje geograficzne, opisy znanych mu krajów, około 4000 nazw geograficznych oraz wiele informacji z zakresu nauk przyrodniczych, medycyny, historii i innych dziedzin. Jest to najważniejsze dzieło geograficzne starożytności.
Księgi 1-2 zawierają zagadnienia z geografii fizycznej, księgi 3-10 opisują geografię Europy, ks. 11-16 – geografię Azji, a ks. 17 – Afryki. Z ośmiu ksiąg o Europie 2 dotyczą
Hiszpanii
i
Galii
, 2 –
Sycylii
i
Italii
, 1 – północno-wschodniej Europy, 3
Hellady
. 15 księga zawiera opis
Indii
i
Persji
, 16 –
Asyrii
,
Syrii
,
Babilonii
i
Arabii
. Z 17 ksiąg nie zachował się żaden oryginał, 13 tomów jest znanych z odpisów.
Dzieło swoje mógł pisać w Rzymie, ale nie odnotował tego np.
Pliniusz
. Być może Geografia została ukończona w Aleksandrii.
Pierwsze publikacje Geografii miały miejsce w 7 r., ponowne wydanie w 18 r. Całość została wydana prawdopodobnie pośmiertnie, po 21 r., jako że Strabon wspomina śmierć
Juby
, króla
Mauretanii
.
Najstarsze zachowane fragmenty pochodzą z odpisu na papirusie, datowanego na 80-280 lat po śmierci autora. W Geografii Strabon wspomina też, że napisał Zapiski historyczne, które przepadły. Odnotował je
Plutarch
, honorując Strabona mianem filozofa i historyka. Żydowski historyk
Józef Flawiusz
, czerpiąc z niego, nazywa Strabona
Kapadocjaninem
.
Jego geografia miała cechy geografii polityczno-wojskowej dla elit, dlatego zawiera opisy zasobności krain, handlu, wytwórczości i potencjalnych konfliktów etnicznych. Była niezbyt rzetelna, ale ciekawa. Znał i czerpał z 200 lat starszego Eratostenesa, 100 lat starszego
Hipparcha
oraz z
Posejdoniosa
. Za Hipparchem cytował, że nie ma dobrej geografii bez współrzędnych geograficznych. W porównaniu do
Eratostenesa
, Strabon nie zawsze poszerzał dotychczasową wiedzę, np. wątpił w istnienie kartagińskiej wyspy Cerne na zachód od Afryki. Był niechętny
Pyteaszowi
, za to zgodny z
Polibiuszem
. Raz zacytował pisma
Cezara
.
Bibliografia
- Cary M., Warmington E. H., The Ancient Explorers, Penguin Books, Harmondsworth 1963
Linki zewnętrzne