Świeże odchody krowie

Kał krowi podczas suszenia i wykorzystania jako paliwo w Indiach

Krowi kał suszony w Waranasi

Krowi kał suszony na ścianie w powiecie Yuanyang w prowincji Yunnan ( Chiny )

Kał krowi – kał usuwany w akcie wypróżnienia przez bydło domowe .

Bezpośrednio po wypróżnieniu odchody bydła mają jasny kolor. Z czasem powierzchnia ciemnieje, następnie przechodzi w kolor brunatny, by po całkowitym wyschnięciu uzyskać kolor szary. Na pastwisku miejsca po odchodach bydlęcych, widoczne są jako kępy intensywnie zielonej, dobrze wyrośniętej i niewypasanej przez bydło trawy, otaczające mały skrawek ziemi początkowo nieporośnięty trawą .

Wykorzystanie i zastosowanie

Odchody bydła domowego są używane przede wszystkim jako główny składnik nawozów naturalnych . W W wielu częściach Afryki odchodów bydła używa się jako paliwa do gotowania. W niektórych bardzo biednych i gęsto zaludnionych obszarach świata ze względu na brak drewna opałowego , odchody bydła domowego są jedynym tanim i ogólnodostępnym paliwem wykorzystywanym w gospodarstwach domowych .

Odchody krowie rozrzucane są czasami na powale lub ścianach ze względu na to, że zapach działa odstraszająco na insekty ; są używane do produkcji środków przeciw komarom . Używane jako wypełniacz mają własności ocieplające. Odchody krowie były używane przez hinduskich kolejarzy do uszczelniania lokomotyw parowych .

W krajach rozwiniętych w procesie fermentacji odchodów otrzymuje się biogaz i elektryczność . Odchody bydła są trzymane w wielkich zbiornikach gdzie fermentują bez dostępu tlenu w temperaturze około 40 °C dzięki czemu bakterie beztlenowe je rozkładają. Uzyskany gaz zawiera około 65% metanu ^[1].

W 2006 roku grupa japońskich badaczy kierowana przez Mayu Yamamoto opublikowała informacje o możliwości wyizolowania waniliny z kału bydła domowego. Wytwarzanie tego związku (używanego w przemyśle spożywczym i kosmetycznym) tą metodą jest tańsze, niż pozyskiwanie go z wanilii ^[2]. Odkrycie to przyniosło Mayu Yamamoto nagrodę Ig Nobla (tzw. antynobel) w roku 2007.

Indie

W Indiach nawóz krowi nazywany jest gobar. W gorącym klimacie typowym np. dla Indii, odchody krowie szybko wysychają i nie wydzielają charakterystycznego zapachu . Odchody krowie są bogate w substancje mineralne, co jest typowe dla zwierząt roślinożernych .

Na terenach bezleśnych i wysokogórskich współcześnie nawóz bydlęcy nadal stanowi paliwo podstawowe w ognisku kuchennym wiejskich domów. Wysuszony kał bydła gromadzą przez okres letni np. górale Bodho z Spiti . Natomiast pozyskany z zagród w okresie zimowym, jest zużywany do wiosennego nawożenia pól uprawnych^[3]. Spalanie krowich odchodów na masową skalę jest w Indiach źródłem pozyskiwania elektryczności . Wyschnięte stosowane są również jako paliwo opałowe w ogniskach i piecach. Ilość paliwa tego typu, spalanego na wsiach indyjskich, oszacowano dla lat 60. na poziomie 225 mln ton rocznie^[4]. Stanowiło to ówczesnie połowę ilości tego surowca^[5].

W Indiach kał krowi mieszany z gliną, służył jako materiał w budownictwie^[6].

Fermentacja jelitowa – produkcja metanu przez bydło domowe

Wyziewy są też ważnym elementem cyklu ekologicznego. W przewodzie pokarmowym bydła oraz w zbiornikach gnojowicy zachodzi fermentacja beztlenowa (anaerobowa) w wyniku której powstaje metan CH₄. Metan jest wytwarzany w znacznych ilościach – jedno zwierzę produkuje około 280 litrów tego gazu dziennie i trudno jest ten gaz zgromadzić. Wszystkie zwierzęta domowe produkują około 80 mln ton metanu każdego roku co stanowi około 22% całej antropogenicznej emisji metanu na świecie.

Znaczenie w kulcie hinduistycznym

• Stosunek do krowiego kału jest elementem hinduizmu ściśle powiązanym z szacunkiem, jakim hindusi otaczają krowy (patrz: święta krowa ). Odchody krowie pełnią rolę ceremonialną w hinduizmie .
• Rozwodnione odchody krowie służą jako środek czyszczący np. do metalowych przedmiotów liturgicznych, do sprzątania świątyń itp.
• Zastosowania w kulcie opisuje między innymi księga Manusmryti . Przykładowo Lekcja 3. Domowe ofiary zadusznego rytu w strofie 205 poleca odszukać miejsce nachylone ku rzece po stronie południowej i wysmarować krowim kałem, zanim przystąpi się do ofiar dla dew i przodków^[7] .
• Krowie łajno jest wymienione w Pańćagawja, pośród czterech innych "krowich" składników ( mleka , jogurtu , ghi i krowiej uryny ), jako konieczne do poprawnego przeprowadzania ceremonii wedyjskich . W tym kontekście traktowane jest wyjątkowo, gdyż każde inne odchody (w tym i ludzkie) uważane są przez hindusów za rytualnie nieczyste i po każdym z nimi zetknięciu, czy też nawet przebywaniu w toalecie, bramin musi wziąć kąpiel i przeprowadzić aćamana – rytuał oczyszczenia. Współcześnie nadal bardzo rozpowszechniony jest wśród hindusów pogląd o magicznej mocy^[8] tych pięciu krowich produktów.

Podobnie w wyjątkowy sposób hinduiści traktują konchę , uważając jednocześnie inne rodzaje muszli za nieczyste.

Określenia potoczne

W Polsce po drugiej wojnie światowej odchody bydła domowego określane były potocznie jako "miny", ze względu na podobieństwo w kształcie, wielkości, a nawet kolorze do przeciwczołgowej miny talerzowej pomalowanej matową farbą kamuflażową .

Przypadkowe nadepnięcie na krowi placek określano jako "wdepnięcia na minę". Ze względu na to, że przechodząc przez pastwisko należało uważać na "miny", w dziecięcych zabawach pastwiska nazywano niekiedy "polem minowym". Podobieństwo do miny było na tyle duże, że wiązało się z:

• łatwością poślizgnięcia się i przewrócenia ze względu na dużą śliskość krowiego placka,
• koniecznością czyszczenia obuwia, a czasem nawet ubrania, z trudnych od usunięcia krowich odchodów.

Pojęcie krowi placek zanikło ze względu na rzadszy już wypas bydła domowego na pastwiskach. Również nie ma już zwyczaju powierzania dzieciom obowiązku wypasania bydła na nieużytkach , miedzach , rowach itp..

Ze względu na właściwości krowich placków, należało je rozrzucać aby rozprowadzić nawóz po pastwisku. Zajęcie to żartobliwie określane było "rozminowywaniem pola".

Zobacz też

• krowieniec
• kał koński
• guano
• rolnictwo ekologiczne
• koprofauna

Przypisy

Literatura przedmiotu

• Krowy. W: Louis Frédéric : Słownik cywilizacji indyjskiej. Przemysław Piekarski (red.nauk.). Wyd. 1. T. 1. Katowice: Wydawnictwo "Książnica", 1998, s. 456. . 
• Pańćgawja. W: Louis Frédéric : Słownik cywilizacji indyjskiej. Przemysław Piekarski (red. nauk.). Wyd. 1. T. 2. Katowice: Wydawnictwo "Książnica", 1998, s. 117. .