Instytucje międzyrządowe
Rada Europejska
Członkowie Rady Europejskiej wg przynależności partyjnej, czerwony-
PES
, brązowy- PEL, niebieski-
EPL-ED
, ciemny niebieski- MEL, żółty- ALDE, zielony-
UEN
Radę Europejską tworzą szefowie rządów państw członkowskich i prezydenci Francji i Finlandii (choć zwykle towarzyszą im też premierzy) oraz przewodniczący
Komisji Europejskiej
. W obradach biorą też udział ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich, a także jeden z członków Komisji.
Przewodniczącym Rady jest przedstawiciel państwa sprawującego w danym momencie przewodnictwo Unii, zmienia się więc co pół roku.
Traktat z Lizbony
podpisany
13 grudnia
2007
r. przewiduje, że przewodniczący Rady Europejskiej ma być wybierany przez wszystkie państwa członkowskie na 2,5 roku.
Rada Europejska zbiera się co najmniej 4 razy w roku, na dwóch formalnych i dwóch nieformalnych, krótkich, zwykle dwudniowych posiedzeniach. Zgodnie z
traktatem nicejskim
, od momentu rozszerzenia Unii
1 maja
2004
r. wszystkie formalne spotkania Rady odbywają się w
Brukseli
.
Nie należy jej mylić z
Radą Europy
, która jest osobną organizacją.
Kompetencje Rady Europejskiej:
- Określa ogólne wytyczne polityki Europejskiej
- Wyznacza kierunki rozwoju organizacji
- Koordynuje politykę zagraniczną państw członkowskich oraz zajmuje stanowisko wobec najważniejszych problemów światowych
- Podejmuje decyzje o przyjęciu nowych członków i stowarzyszenia
Rada Unii Europejskiej
Siedziba Rady UE- najważniejszego organu decyzyjnego Unii Europejskiej
Rada Unii Europejskiej, dawniej zwana Radą Ministrów lub Radą Ministrów Unii Europejskiej, jest głównym organem decyzyjnym Wspólnot Europejskich. Rada UE przybrała obecną nazwę na mocy własnej decyzji w 1993 roku. Jednakże w traktatach stanowiących podstawę Unii cały czas widnieje nazwa Rada (Wspólnot Europejskich). Członkami są ministrowie resortowi poszczególnych krajów członkowskich. Możliwe konfiguracje Rady UE:
- Rada ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych
- Rada ds. Gospodarczych i Finansowych (Ecofin)
- Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (JHA)
- Rada ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Polityki dotyczącej Konsumentów
- Rada ds. Konkurencyjności
- Rada ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii
- Rada ds. Rolnictwa i Rybołówstwa
- Rada ds. Środowiska
- Rada ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury.
Prezydencja
Przewodniczącym Rady jest minister z kraju sprawującego aktualnie prezydencję. Prezydencja Rady przypada co pół roku na kolejne państwo członkowskie. Jest ściśle związana z Radą UE, a nie z Radą Europejską.
Prezydent Francji - kraju Prezydencji lipiec- grudzień 2008
Trojka
COREPER
Składa się ze stałych przedstawicieli państw członkowskich. Jego głównym zadaniem jest przygotowywanie posiedzeń Rady. Faktycznie większość decyzji głosowanych w Radzie zapada właśnie już na szczeblu ambasadorów/stałych przedstawicieli. Na szczeblu ministerialnym dyskutuje się tematy sporne i drażliwe.
Sekretariat Rady Unii Europejskiej
Wysoki Przedstawiciel ds. WPZiB
Instytucje ponadnarodowe
Parlament Europejski
Parlament Europejski jest jednoizbowy i reprezentuje obywateli państw należących do Unii. Oficjalną siedzibą Parlamentu jest
Strasburg
, choć komisje parlamentarne i władze klubów mieszczą się w Brukseli. Sekretariat i biblioteka ma zaś swoją siedzibę w Luksemburgu. Parlament Europejski liczy obecnie 736 członków (deputowanych), sprawujących mandat wolny, wybieranych na pięcioletnią kadencję. W Polsce w stosunku do członków PE używa się potocznie określenia "europarlamentarzysta" lub "eurodeputowany", natomiast oficjalne określenie brzmi: "poseł do Parlamentu Europejskiego". Najważniejsze uprawnienia Parlamentu to:
- współudział w tworzeniu prawa poprzez:
- konsultacje;
- współpracę;
-
współdecydowanie
;
- akceptację (zgodę) - uprawnienie to dotyczy tylko niektórych dziedzin polityki wspólnotowej, co do wielu pozostałych dziedzin wyłączne kompetencje prawodawcze ma
Rada Unii Europejskiej
;
- uprawnienia budżetowe - Parlament zatwierdza corocznie budżet i udziela
Komisji
absolutorium z jego wykonania;
- uprawnienia kontrolne;
- zatwierdzanie Komisji i jej przewodniczącego;
- prawo uchwalenia wotum nieufności wobec Komisji (większością 2/3 głosów);
- prawo zadawania pytań Komisarzom;
- zwyczajowa możliwość zadawania pytań Radzie;
- powoływanie
Rzecznika Praw Obywatelskich
.
Kandydaci do Parlamentu startują w wyborach zwykle w barwach którejś z partii istniejącej w swoim kraju, jednak po wejściu do Parlamentu przyłączają się oni zwykle do jednej z frakcji politycznych funkcjonujących oficjalnie w Parlamencie lub pozostają niezależni. Frakcje te odpowiadają mniej więcej ogólnemu podziałowi partii politycznych w Europie. Posłowie zasiadają w izbie parlamentu według przynależności do frakcji a nie według przynależności narodowej.
Komisja Europejska
Komisja Europejska, oficjalnie Komisja Wspólnot Europejskich, to rodzaj rządu Unii Europejskiej, odpowiedzialnego za bieżącą politykę Unii, nadzorującą prace wszystkich jej agencji i zarządzającej funduszami Unii. Siedzibą Komisji jest Bruksela. Po wejściu w życie traktatu nicejskiego członkami Komisji jest każdorazowo tyluż komisarzy, ile państw liczy Unia (od początku roku 2007, po wejściu Bułgarii i Rumunii liczba ta wynosi 27). Każdy z komisarzy jest odpowiedzialny za określony dział pracy, są więc oni odpowiednikami ministrów w zwykłym rządzie. Ich wyznaczenia dokonuje jednak nie przewodniczący Komisji, lecz rządy poszczególnych państw. Członkowie komisji nie mogą czuć się związani żadnymi instrukcjami - są politykami, których powołanie rekomenduje Rada Europejska i zatwierdza Parlament Europejski. Ich zadaniem jest nadzór nad przydzielonymi im
dyrekcjami generalnymi
.
Dyrektoriaty
Instytucje sądowe
Siedziba Trybunału Sprawiedliwości
Trybunał Sprawiedliwości
Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (franc. Cour de Justice des Communautés européennes) jest sądem międzynarodowym, konstytucyjnym i administracyjnym. Powstał na mocy traktatu o EWWiS, a na mocy umowy o wspólnych instytucjach z 25 marca 1957 roku oraz Protokołu o statucie Trybunału Sprawiedliwości, objął jurysdykcją sprawy wszystkich trzech Wspólnot. W jego skład wchodzi 27 sędziów mianowanych przez każde państwo członkowskie oraz 8 rzeczników generalnych (adwokatów) obsadzanych na sześcioletnią kadencję na zasadzie rotacji. Orzeczenia Trybunału mają charakter ostateczny. Siedzibą Trybunału jest Luksemburg.
Nie należy mylić z
Europejskim Trybunałem Praw Człowieka
z Strasburga, który jest organem
Rady Europy
Sąd Pierwszej Instancji
Do rozpatrywania drobniejszych spraw
Sąd do spraw Służby Publicznej
W ramach wspólnotowej instytucji sądowniczej Sąd do spraw Służby Publicznej zajmuje się sporami z zakresu służby publicznej Unii Europejskiej[1].
Instytucje kontrolne
Trybunał Obrachunkowy
Logo Trybunału Obrachunkowego
Znany też jako Trybunał Rewidentów Księgowych
Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich
Europejski Pełnomocnik ds. Ochrony Danych
Instytucje gospodarcze
Europejski System Banków Centralnych
Obejmuje EBC i
banki centralne
państw członkowskich.
Europejski Bank Centralny (EBC)
Europejski Bank Centralny
EBC jest bankiem centralnym Unii Europejskiej i w tym charakterze odpowiada za:
- nadzorowanie systemów bankowych w krajach Unii;
- zbieranie danych statystycznych potrzebnych dla prowadzenia polityki monetarnej;
- funkcjonowanie systemów płatniczych (zwłaszcza systemu TARGET);
- zapobieganie fałszerstwom banknotów;
- współpracę z innymi organami w zakresie regulacji rynków finansowych.
Poprzednikiem EBC był
Europejski Instytut Walutowy
, który nie dysponował kompetencjami władczymi i funkcjonował jedynie jako ciało doradcze krajowych banków centralnych. Jego głównym zadaniem było przygotowanie wprowadzenia wspólnej waluty na obszarze Unii.
EBC powstał
1 czerwca
1998
roku w drodze porozumienia krajowych banków centralnych. Konsekwencją tego kroku była likwidacja walut narodowych w ramach Eurosystemu (obejmującego początkowo 11 krajowych banków centralnych) oraz wprowadzenie w ich miejsce wspólnej waluty
euro
. Nastąpiło to
1 stycznia
1999
roku, rok później do Eurosystemu dołączył, jako dwunasty członek, grecki bank centralny. Siedzibą EBC jest
Frankfurt nad Menem
.
Organy międzyinstytucjonalne
Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich
Europejski Urząd Doboru Kadr
Europejska Szkoła Administracji
Inne jednostki
Europejski Bank Inwestycyjny (EBI)
Instytucje doradcze
Siedziba Komitetu Regionów i Komitetu Społeczno-Ekonomicznego
Inne organy
Pomocnicze jednostki organizacyjne
Powiązane organizacje
Zobacz też
Przypisy
Linki zewnętrzne