Granit z masywu strzelińskiego
Granit – kwaśna
skała
magmowa
–
głębinowa
, średnio- lub grubokrystaliczną, częściej średniokrystaliczna. Granit ma budowę jawnokrystaliczną na skutek środowiska głębinowego w jakim powstał.
Według definicji zaproponowanej przez podkomisję Międzynarodowej Unii Nauk Geologicznych (IUGS) granit jest skałą zawierającą 80–100% objętościowych minerałów głównych: kwarcu, skaleni alkalicznych i plagioklazu w proporcjach przedstawionych na diagramie klasyfikacyjnym (rys. obok) oraz 0–20% objętościowych minerałów akcesorycznych. Wśród minerałów głównych zawartość kwarcu powinna stanowić 20–60% objętościowych skały, a udział skaleni alkalicznych powinien wynosić 65–90% objętościowych całkowitej zawartości skaleni w skale. Na diagramie klasyfikacyjnym
QAPF
granit zajmuje pole 3 (czsami dzielone na granit A, syenogranit i granit B, monzogranit).
W skład granitu wchodzą:
ortoklaz
,
plagioklaz
,
kwarc
,
biotyt
, rzadziej
muskowit
i
amfibole
(
hornblenda
, barkevikit, arfvedsonit,
riebeckit
), rzadziej
pirokseny
(
hipersten
,
diopsyd
,
diallag
,
egiryn
) oraz w niewielkich ilościach również
minerały akcesoryczne
:
apatyt
,
cyrkon
,
monacyt
,
ksenotym
,
turmalin
,
beryl
,
tytanit
,
rutyl
,
anataz
,
magnetyt
,
allanit
,
fluoryt
,
granat
i inne.
Granit odznacza się wyraźnym
ciosem
, zwykle w trzech prostopadłych kierunkach, co ułatwia jego
wietrzenie
, a także eksploatację.
Wietrzejąc tworzy charakterystyczne
skałki
, owalne lub kuliste
bloki skalne
, niekiedy
gołoborza
, a w warunkach
wietrzenia
chemicznego w ciepłym i wilgotnym klimacie – "kaszę granitową".
Granit przybiera różne barwy, takie jak szara, białoróżowa, zielona, czerwona, czarny i inne. Ze względu na dostępność dużych bloków, łatwość cięcia i polerowania oraz walory estetyczne jest używany w budownictwie jako kamień budowlany i dekoracyjny.
W
Polsce
granity występują na powierzchni ziemi na
Dolnym Śląsku
oraz w
Tatrach
, natomiast w głębokim podłożu również w pasie od
Zawiercia
do
Krakowa
i w północno-wschodniej Polsce. Masywy dolnośląskie, to:
masyw karkonoski
,
masyw strzegomski
, masyw strzeliński,
masyw kłodzko-złotostocki
,
masyw kudowski
, masyw Żulowej.
W Polsce obecnie granity eksploatowane są z masywów:
karkonoskiego
,
strzelińskiego
, i
strzegomskiego
(
Strzegom
-
Sobótka
).
Granit jest wykorzystywany w
sporcie żużlowym
: stanowi nawierzchnię toru, która w dużym stopniu zmniejsza przyczepność kół, przez co sport ten staje się widowiskowy. Jak również w
curlingu
, jako materiał do produkcji kamieni curlingowych.
Odmiany
Galeria
| | | Granit porfirowy rapakivi w formie
eratyka
|
Zwietrzała powierzchnia obtoczonego eratyka, granit porfirowy rapakivi | Granit vanga red, Skandynawia | | |
Granit o fluidalnej teksturze z płynięcia z piroalmandynem. Widoczne także zbliźniaczenia skalenia potasowego. | Granit orbikularny rapakivi |
Zobacz też