Charakterystyka minerału |
Ortoklaz |
|
Właściwości chemiczne i fizyczne |
Skład chemiczny
| K[AlSi3O8] |
Twardość w skali Mohsa
| 6-6,5 |
Przełam
| nierówny, muszlowy |
Łupliwość
| doskonała wg (001) i (010) |
Pokrój kryształu
| słupkowy, tabliczkowy |
Układ krystalograficzny
| jednoskośny |
Właściwości mechaniczne
| kruchy |
Gęstość minerału
| 2,55 – 2,63 g/cm³ |
Własności optyczne |
Barwa
| bezbarwny, biały, rózowy, brązowawy |
Rysa
| biała |
Połysk
| szklisty, perłowy |
Współczynnik załamania
| nα 1,522-1,525, nβ 1,522-1,524, nγ 1,518-1,520 |
Inne | optycznie ujemny |
Dodatkowe dane |
Postacie
alotropowe
|
sanidyn
i
mikroklin
|
Ortoklaz to
minerał
z gromady
krzemianów
, jedna z trzech (oprócz
mikroklinu
i
sanidynu
)
odmian polimorficznych
skalenia potasowego
.
Nazwa pochodzi od gr. orthos = prosty oraz klao = łamię (klan = łamać; klasis = łupliwy) – nazwa nawiązuje do prostego kąta między płaszczyznami łupliwości w tym minerale.
Właściwości
Charakterystyka
Tworzy kryształy o pokroju tabliczkowym, słupkowym, często zbliźniaczone (bliźniaki baweńskie, karlsbadzkie – najładniejsze znaleziono w Karlovych Varach i manebachskie). Występuje też w formie
skupień
ziarnistych i zbitych. Jest kruchy, przezroczysty. Niekiedy wykazuje
opalescencję
o charakterze
adularyzacji
. Wywołują ją uporządkowane, drobne, wrostki
albitu
. Takie skalenie nazywa się kamieniami księżycowymi. Niektóre odmiany wykazują
efekt kociego oka
.
Granica pomiędzy ortoklazem, a
sanidynem
jest ustanowiona na podstawie pomiaru trójskosności lub według kąta osi optycznych.
Asocjacje: współwystępuje z
kwarcem
,
albitem
,
oligoklazem
,
muskowitem
, biotytem,
schörlem
,
hornblendą
, oraz z
berylem
. Może oczywiście tworzyć asocjacje z wieloma innymi minerałami np. w utworach
pegmatytowych
.
Geneza
Powstaje w skałach magmowych (głównie
granitach
,
granodiorytach
i
ryolitach
); w utworach hydrotermalnych (
adular
); w
pegmatytach
); w skałach metamorficznych (
gnejsy
; w osadowych (
arkozy
).
Występowanie
Główny składnik większości skał magmowych. Jest głównym składnikiem
granitu
, występuje też w
pegmatytach
, w skałach osadowych i metamorficznych np.
gnejsach
.
Miejsca występowania:
Brazylia
– Minas Gerais (występuje tu mikroklin błękitny tzw.
amazonit
= kamień amazoński.
Czechy
,
Hiszpania
,
Niemcy
,
Austria
,
Włochy
,
Madagaskar
.
W
Polsce
w
skałach magmowych
koło
Jeleniej Góry
, Strzegomia oraz w
granitach
tatrzańskich.
Galeria
Zastosowanie
- Jest ważnym surowcem w przemyśle szklarskim do produkcji
szkła
- surowiec ceramiczny do produkcji
porcelany
.
- służy do wyrobu emalii
- drobno zmielony i zmieszany z detergentem służy do produkcji środków czyszczących
-
amazonit
po oszlifowaniu służy do wyrobu ozdób
- kamienie o cechach kamieni księżycowych wykorzystywane są w jubilerstwie –
szlif kaboszonowy
i
szlif fasetkowy
- ma znaczenie naukowe i kolekcjonerskie
Zobacz też
Linki zewnętrzne