Charakterystyka minerału
Ortoklaz
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	K[AlSi3O8]
Twardość w skali Mohsa	6-6,5
Przełam	nierówny, muszlowy
Łupliwość	doskonała wg (001) i (010)
Pokrój kryształu	słupkowy, tabliczkowy
Układ krystalograficzny	jednoskośny
Właściwości mechaniczne	kruchy
Gęstość minerału	2,55 – 2,63 g/cm³
Własności optyczne
Barwa	bezbarwny, biały, rózowy, brązowawy
Rysa	biała
Połysk	szklisty, perłowy
Współczynnik załamania	nα 1,522-1,525, nβ 1,522-1,524, nγ 1,518-1,520
Inne	optycznie ujemny
Dodatkowe dane
Postacie alotropowe	sanidyn i mikroklin

Ortoklaz to minerał z gromady krzemianów , jedna z trzech (oprócz mikroklinu i sanidynu ) odmian polimorficznych skalenia potasowego .

Nazwa pochodzi od gr. orthos = prosty oraz klao = łamię (klan = łamać; klasis = łupliwy) – nazwa nawiązuje do prostego kąta między płaszczyznami łupliwości w tym minerale.

Właściwości

Charakterystyka

Tworzy kryształy o pokroju tabliczkowym, słupkowym, często zbliźniaczone (bliźniaki baweńskie, karlsbadzkie – najładniejsze znaleziono w Karlovych Varach i manebachskie). Występuje też w formie skupień ziarnistych i zbitych. Jest kruchy, przezroczysty. Niekiedy wykazuje opalescencję o charakterze adularyzacji . Wywołują ją uporządkowane, drobne, wrostki albitu . Takie skalenie nazywa się kamieniami księżycowymi. Niektóre odmiany wykazują efekt kociego oka .

Granica pomiędzy ortoklazem, a sanidynem jest ustanowiona na podstawie pomiaru trójskosności lub według kąta osi optycznych.

Asocjacje: współwystępuje z kwarcem , albitem , oligoklazem , muskowitem , biotytem, schörlem , hornblendą , oraz z berylem . Może oczywiście tworzyć asocjacje z wieloma innymi minerałami np. w utworach pegmatytowych .

Geneza

Powstaje w skałach magmowych (głównie granitach , granodiorytach i ryolitach ); w utworach hydrotermalnych ( adular ); w pegmatytach ); w skałach metamorficznych ( gnejsy ; w osadowych ( arkozy ).

Występowanie

Główny składnik większości skał magmowych. Jest głównym składnikiem granitu , występuje też w pegmatytach , w skałach osadowych i metamorficznych np. gnejsach .

Miejsca występowania: Brazylia – Minas Gerais (występuje tu mikroklin błękitny tzw. amazonit = kamień amazoński. Czechy , Hiszpania , Niemcy , Austria , Włochy , Madagaskar .

W Polsce w skałach magmowych koło Jeleniej Góry , Strzegomia oraz w granitach tatrzańskich.

Galeria

ortoklaz 1	ortoklaz 2	ortoklaz 3	pegmatyt
Vanga red (czerwony granit ze Skandynawii )

Zastosowanie

• Jest ważnym surowcem w przemyśle szklarskim do produkcji szkła
• surowiec ceramiczny do produkcji porcelany .
• służy do wyrobu emalii
• drobno zmielony i zmieszany z detergentem służy do produkcji środków czyszczących
• amazonit po oszlifowaniu służy do wyrobu ozdób
• kamienie o cechach kamieni księżycowych wykorzystywane są w jubilerstwie – szlif kaboszonowy i szlif fasetkowy
• ma znaczenie naukowe i kolekcjonerskie

Zobacz też

• amazonit
• sanidyn
• mikroklin

Linki zewnętrzne

• Orthoclase.en