Na mapach: 32°03'52″N 34°46'27″E / 32.06444, 34.77417

Wejście do Giełdy Papierów Wartościowych w Tel Awiwie

Giełda Papierów Wartościowych w Tel Awiwie

Giełda Papierów Wartościowych w Tel Awiwie ( hebr. הבורסה לניירות ערך בתל אביב; ang. The Tel-Aviv Stock Exchange, w skrócie TASE; nazywana potocznie Boursa) jest giełdą papierów wartościowych położoną w osiedlu Lev Halr w zachodniej części miasta Tel Awiw w Izraelu . Jest jedyną giełdą papierów wartościowych w Izraelu i jedną z dziesięciu w całej Azji .

Giełda TASE odgrywa ważną rolę w gospodarce Izraela i jest kluczowym czynnikiem dla wzrostu gospodarczego kraju. Jest to miejsce w którym izraelskie firmy pozyskują kapitał potrzebny do sfinansowania inwestycji oraz na prowadzenie działalności gospodarczej . Rząd Izraela poprzez giełdę prywatyzuje swoje spółki publiczne . Giełda jest także instytucją publiczną mającą na celu zapewnienie możliwości obrotu papierami wartościowymi , takimi jak akcje , obligacje , prawa poboru , itp. dopuszczonymi do obrotu giełdowego^[2].

Giełda Papierów Wartościowych w Tel Awiwie jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością będącą własnością swoich członków, zarówno banków jak i firm spoza sektora bankowego . Obrót papierami wartościowymi jest regulowany ustawą Prawo Papierów Wartościowych z 1968 i znajduje się pod bezpośrednim nadzorem Israel Securities Authority (ISA). Transakcję odbywają się w nowym izraelskim szeklu ^[2].

Historia

Lokalny handel papierami wartościowymi rozpoczął się w 1930 . Prekursorem giełdy było Biuro Wymiany Papierów Wartościowych założone w 1935 przez Anglo-Palestine Bank (który przekształcił się w Bank Leumi )^[2].

Wraz z proklamacją niepodległości Izraela w 1948 powstała pilna potrzeba sformalizowania obrotu papierami wartościowymi. We wrześniu 1953 kilka banków i domów maklerskich połączyło siły tworząc Giełdę Papierów Wartościowych z siedzibą w Tel Awiwie. W 1983 giełda przeprowadziła się do swojej obecnej siedziby w Tel Awiwie.

W 1983 w Izraelu doszło do poważnego kryzysu gospodarczego , który doprowadził do załamania się udziałów największych izraelskich banków (Bank Hapoalim, Bank Leumi, Israel Discount Bank, Mizrahi Bank i Union Bank), które były zmuszone inwestować duże kwoty aby utrzymać stabilny kurs swoich akcji na giełdzie. Dzień 6 października został nazwany "Czarnym czwartkiem". Nastąpiło wówczas załamanie kursów akcji na giełdzie. Minister finansów podjął wówczas decyzję o zamknięciu Giełdy Papierów Wartościowych w Tel Awiwie. Ponowne otwarcie giełdy nastąpiło 24 października , wraz z decyzją nacjonalizacji banków^[3]. Konsekwencją tego kryzysu było długotrwałe dochodzenie oraz wzmocnienie instytucji nadzoru giełdy.

Pod względem ilości pierwszych ofert publicznych giełda w Tel Awiwie w 1993 zajęła trzecie miejsce na świecie^[4].

W 1997 wprowadzono komputerowy obrót akcjami. Wprowadzenie nowego systemu przeprowadził Esther Levanon, który wcześniej przeprowadził komputeryzację Szin Bet , a w styczniu 1986 rozpoczął pracę na giełdzie^[5].

W 2005 wartość zagranicznych inwestycji portfelowych osiągnęła rekordową wartość 2 miliardów NIS . Średnia wielkość obrotu akcjami osiągnęła wówczas rekordową wartość 1 miliarda NIS (dwukrotnie więcej niż w 2000 i o 50 % więcej niż w 2004 ). Na rynku obligacji pobito rekord średnich dziennych obrotów, osiągając wartość 1,3 miliarda NIS (o 40% więcej niż w 2004). Pod koniec tego roku członkami TASE zostały UBS AG , Deutsche Bank i HSBC ^[6].

W lutym 2007 TASE i London Stock Exchange podpisały memorandum w celu sformalizowania istniejących powiązań pomiędzy obydwoma giełdami. Ustanowiono regularne spotkania kierownictwa i stworzono procedury płynnego przepływu informacji w celu ułatwienia prawidłowego obrotu akcjami spółek dopuszczonych na oba rynki. W tamtym momencie 50 izraelskich przedsiębiorstw było notowanych na London Stock Exchange i Alternative Investment Market (AIM). W ciągu następnych dwóch lat przyłączyło się kolejnych 36 przedsiębiorstw^[7].

W listopadzie 2007 TASE i NASDAQ podpisały memorandum w celu sformalizowania istniejących powiązań pomiędzy obydwoma giełdami. Podjęto decyzje o rozbudowie kanałów komunikacyjnych pomiędzy obydwoma rynkami w celu ułatwienia prawidłowego obrotu akcjami spółek dopuszczonych na oba rynki. W tamtym momencie 70 izraelskich spółek było notowanych na NASDAQ, osiągając wartość rynkową ponad 60 miliardów USD ^[8]. W 2007 na TASE było notowanych 633 spółek, których kapitalizacja wynosiła 208 miliardów $^[9].

W maju 2008 pierwszy amerykański fundusz inwestycyjny Northern Trust wystartował na New York Stock Exchange w oparciu na indeksie giełdowym TASE - TA-25 Index. W lipcu 2008 TASE i New York Stock Exchange podpisały memorandum w celu sformalizowania istniejących powiązań pomiędzy obydwoma giełdami. W tamtym momencie 7 izraelskich spółek było notowanych na NYSE.

W listopadzie 2008 TASE i Szanghajska Giełda Papierów Wartościowych podpisały memorandum w celu pogłębienia wiedzy biznesowej i wymianie delegacji^[10].

Struktura

Giełda Papierów Wartościowych w Tel Awiwie jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością będącą własnością swoich członków, nazywanych "Członkami Giełdy Papierów Wartościowych". Członkami Giełdy jest 12 izraelskich banków, 2 banki zagraniczne i 14 instytucji niebankowych, wśród których znajdują się dwie międzynarodowe spółki inwestycyjne. Pomiędzy członkami giełdy papierów wartościowych przekazywane są zlecenia kupna lub sprzedaży papierów wartościowych klientów giełdy komputerowej^[11].

Członkowie Giełdy

TASE ma 28 członków:

• 12 banków izraelskich: Bank Hapoalim, Bank Leumi , Bank Massad, Bank Izraela, Bank of Jerusalem, Bank Otsar Ha-Hayal, Israel Discount Bank , Mercantile Discount Bank, Bank Mizrahi-Tfahot, First International Bank of Israel , Ubank i Union Bank of Israel;
• 2 banki zagraniczne: Citibank i HSBC Bank ;
• 14 niebankowych członków: Altshuler Shaham Ltd., Analyst Exchange and Trading Services Ltd., Clal Finance Batucha Investment Management Ltd., Deutsche Securities Israel Ltd., Direct Investments House Ltd., DS Securities and Investments Ltd., Excellence Nessuah Brokerage Services Ltd., Gaon Investment House Ltd., Harel Investment House Ltd., Israel Brokerage and Investments IBI Ltd., Migdal Stock Exchange Services (N.E.) Ltd., Poalim Sahar Ltd., Prisma Capital Markets Ltd., Psagot Ofek Investments Management Ltd., UBS Securities Israel Ltd.^[12].

Rada Dyrektorów

Szesnastoosobowa Rada Dyrektorów nadzoruje działalność giełdy, decyduje o nadaniu lub cofnięciu statusu członka giełdy. Ten Zarząd giełdy składa się z 16 dyrektorów:

• 5 dyrektorów od spraw zewnętrznych (klientów);
• Dyrektor Banku Izraela - powoływany przez Prezesa Banku Izraela.
• Dyrektor z Ministerstwa Finansów - powoływany przez Ministra Finansów.
• Siedmiu przedstawicieli członków giełdy.
• Prezes Zarządu i Dyrektor Generalny od spraw wymiany walut.

Zarząd giełdy kieruje bieżącą działalnością giełdy, dopuszcza do obrotu giełdowego papiery wartościowe, określa zasady wprowadzania papierów wartościowych do obrotu, nadzoruje działalność maklerów giełdowych i członków giełdy w zakresie obrotu giełdowego. Pracami zarządu kieruje prezes zarządu^[2].

Rynek akcji

TASE oferuje przedsiębiorstwom cztery programy obrotu akcjami: trzy programy są skierowane dla normalnych przedsiębiorstw, a czwarty jest skierowany dla przedsiębiorstw nowych technologii. Dodatkowo, od października 2000 TASE umożliwia spółkom notowanie akcji na giełdach w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii bez jakichkolwiek utrudnień prawnych.

TASE obraca akcjami 609 przedsiębiorstw, z których 52 emitują swoje akcje na zagranicznych giełdach papierów wartościowych. TASE notuje także 35 emisji obligacji skarbowych, 625 emisji obligacji różnych spółek oraz 1 236 funduszy inwestycyjnych^[1].

Wartość kapitalizacji TASE w 2009 wynosiła: akcje 179 mld $, obligacje 176 mld $ (w porównaniu: w 2005 122,6 mld $ i w 2004 92,1 mld $)^[1].

Wartość średnich dziennych obrotów na giełdzie od 2000 do maja 2010 (w milionach $):

Główne indeksy

Najważniejszym indeksem giełdowym jest TA-25 Index. Dodatkowo istnieją 403 różne indeksy, które umożliwiają śledzenie różnych produktów i wariantów giełdowych.

Główne indeksy giełdowe TASE:

• TA-25 - sztandarowy indeks TASE, obejmujący 25 najważniejszych spółek notowanych na giełdzie TASE.
• TA-100 - indeks obejmujący 100 największych spółek akcyjnych.
• TA-75 - indeks spółek z indeksu TA-100, które nie zostały włączone do indeksu TA-25.
• Mid-Cap 50 - indeks 50 największych spółek, które nie zostały włączone do TA-100.
• Yeter - wszystkie pozostałe akcje, poza TA-100.
• Tel-Tech 15 - indeks 15 największych spółek high-tech .
• TA Real-Estate 15 - indeks 15 największych spółek z rynku nieruchomości .
• TA Finance 15 - indeks 15 największych spółek z rynku finansów .
• Tel-Div 20 - indeks 20 spółek z TA-100, z najwyższym rocznym dochodem z dywidendy .
• Maala - indeks społecznej odpowiedzialności inwestycyjnej.
• Tel-Bond 20 - składa się z 20 korporacji notowanych na TASE.

TA-25

Sztandarowy indeks TASE, obejmuje 25 najważniejszych spółek notowanych na giełdzie TASE:

• Africa Israel Investments - kompania inwestycyjna i handel międzynarodowy.
• Bank Hapoalim B.M. - usługi bankowe i finansowe.
• Bank Leumi Le-Israel B.M. - usługi bankowe i finansowe.
• Bazan Oil Rafineries Ltd - rafinerie ropy naftowej, produkcja polimerów i aromatów.
• Bezeq - dostawca usług telekomunikacyjnych.
• Cellcom - operator telefonii komórkowej.
• Delek Automotiv - importer i dystrybutor samochodów "Mazda" i "Ford" w Izraelu.
• Delek Group Ltd. - spółka inwestycyjna (energia, nieruchomości, handel, fundusze).
• Israel Discount Bank Ltd. - usługi bankowe i finansowe.
• Discount Investment Corporation - spółka inwestycyjna (komunikacja, przemysł, handel, nieruchomości).
• Elbit Systems Ltd. - producent elektronicznych systemów wojskowych.
• Gazit-Globe Ltd. - międzynarodowe przedsiębiorstwo budowlane.
• ICL - Israel Chemicals Ltd. - producent nawozów, potasu, fosfatów, bromu i magnezu.
• Israel Corporation Ltd. - holding przedsiębiorstw Israel Chemicals, ZIM, Oil Rafineries i Tower.
• Makhteshim Agan Industries Ltd. - producent produktów ochronnych.
• Mizrahi Tefahot Bank Ltd. - usługi bankowe i finansowe.
• Nice Systems Ltd. - dostawca rozwiązań interaktywnych.
• Ormat Industries Ltd. - energia geotermalna i pozyskiwanie energii elektrycznej.
• Osem Investments Ltd. - producent i dostawca produktów spożywczych.
• Partner Communications Company Ltd. - operator telefonii komórkowej.
• Paz Oil Company Ltd. - rafinerie ropy naftowej, stacje benzynowe i dostawca energii.
• Perrigo Company - producent produktów farmaceutycznych.
• Strauss Group Ltd. - międzynarodowy producent oznakowanego jedzenia i napojów.
• Teva - Pharmaceutical Industries Ltd. - producent produktów farmaceutycznych.
• Verifone Holdings Inc. - producent rozwiązań bezpiecznej płatności elektronicznej.

Zobacz także

• Gospodarka Izraela

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Tel Aviv Stock Exchange - Market Data
• Tel Aviv Stock Exchange - Trading System
• Tel Aviv Stock Exchange - Clearing & Settlement
• Tel Aviv Stock Exchange - Listed Companies
• Ester Levanon, CEO of the Tel Aviv Stock Exchange, presides over the Market Close