Filozofia Marksa i Engelsa była poglądem na świat, materializm miał dla nich wartość nie sam przez się, ale jako teoria socjalizmu. Teoria ich kończyła się perspektywą przewrotu politycznego i przeprowadzeniu tego przewrotu poświęcili swoje życie.
Nigdy teoria filozoficzna nie była ściślej związana z praktyką. „Jak filozofia ma w proletariacie broń materialną, tak proletariat w filozofii swą broń duchową".
O dawniejszych materialistach Marks mówił, że tylko objaśniali świat, a „tymczasem rzecz w tym, żeby go zmienić". Opracowanie przez niego teorii materializmu dialektycznego było faktem należącym nie tylko do dziejów filozofii, ale też polityki, było jednym z etapów walki społecznej: przyczyniło się bowiem do tego, że ruch robotniczy stał się świadomym ruchem klasowym.
