Prowincja Szantung
Nazwa chińska: 山东省 (Shāndōng Shěng)
Nazwa skrócona: 鲁 (Lǔ)
Położenie prowincji Prowincja Szantung
Stolica	Jinan
Gubernator	Jiang Daming
Populacja	94,172,000 os. ( 2008 )
Powierzchnia	156,700 km²
Gęstość zaludnienia	586 os./km²
Skład etniczny	Chińczycy Han - 99.3% Hui - 0.6%
Liczba prefektur	17
Liczba powiatów	140
Liczba gmin	1941
ISO 3166-2	CN-37
Strona oficjalna	[1]

^[1] – prowincja na wschodnim wybrzeżu Chin . Używa się także historycznej nazwy Lu, wywodzącej się od państwa z okresu Wiosen i Jesieni .

Nazwa prowincji oznacza "na wschód od gór" i odnosi się do łańcucha gór Taihang (太行山), który rozciąga się na przestrzeni około 500 km na terenie prowincji położonych na zachód, tzn.: Hebei , Henan i Shanxi . Przez północną część prowincji przebiega dolny odcinek Rzeki Żółtej , która wpada do Zatoki Pohaj . Od południa Szantung graniczy z prowincjami Jiangsu i Anhui .

Stolicą prowincji jest miasto Jinan .

Historia

Prowincja Szantung stanowi część rejonów uważanych za kolebkę cywilizacji chińskiej. Jej zachodnia część wchodziła w skład terenów kontrolowanych przez najstarsze historycznie dynastie Shang i Zhou . Wschód zamieszkiwał lud Laiyi uważany przez starożytnych Chińczyków za barbarzyńców, który w ciągu wieków uległ sinizacji.

W okresie Wiosen i Jesieni oraz w okresie Walczących Królestw rejon dzisiejszej prowincji Szantung cieszył się rosnącą potęgą. Narodziły się w nim dwa państwa – Qi z stolicą w Linzi oraz Lu ze stolicą w Qufu . Państwo Lu cieszy się w chińskiej historii mianem ojczyzny Konfucjusza . W Qufu znajduje się jego grób oraz domostwa należące do jego potomków. Lu było niewielkie i zostało wchłonięte przez państwo Chu .

Państwo Qi było dużo potężniejsze, ale uległo państwu Qin , którego władca zjednoczył całe Chiny i w 221 r. p.n.e. proklamował się ich pierwszym cesarzem . Dynastia Han , która wydzieliła na terenie Szantung dwie prefektury ( zhou ). W okresie Trzech Królestw ziemie Szantung przypadły królestwu Wei .

W kolejnych epokach Szantung, podobnie jak całe północne Chiny, stała się celem najazdów z północy i przechodziła z rąk jednego barbarzyńskiego państwa, do drugiego.

W 412 r. n.e. mnich Faxian wylądował w południowej części półwyspu Szantung i udał się do miasta Qingzhou, gdzie zajął się przykładem buddyjskich sutr , które przywiózł ze swej słynnej wyprawy do Indii .

Odkąd dynastia Sui zjednoczyła kraj w 589 r., Szantung była już zawsze częścią Chin. W obecnym kształcie istnieje od czasów dynastii Ming , choć w tym czasie w jej skład wchodziły także obszary dzisiejszej prowincji Liaoning , które jej odebrano za Qingów .

W XIX wieku półwysep Szantung stał się celem dla kolonialistów. W 1897 roku miasto Qingdao stało się niemiecką koncesją, a rok później Weihai stało się koncesją brytyjską . W tym okresie półwysep stał się punktem przerzutowym dla chińskich emigrantów w drodze m.in. do USA .

Po proklamowaniu Republiki Chińskiej w 1911 r., Qingdao w 1922 r. wróciło w ręce Chin, a Weihai w 1930 r. W 1937 r. prowincja Szantung stała się celem japońskiego najazdu. Japończykom udało się ją opanować, chociaż w głębi lądu trwał opór partyzancki. Po kapitulacji Japonii w 1945 r. fragmenty Szantung były kontrolowane przez komunistów , którzy kontrolę nad całą prowincją objęli w czerwcu 1949 roku. W październiku powstała Chińska Republika Ludowa .

Dziś, dzięki położeniu na wybrzeżu i inwestycjom zagranicznym prowincja Szantung jest jedną z najbogatszych w Chinach, choć znać na niej piętno niemieckiego kolonializmu. Tutaj ma siedzibę Haier, jeden z największych na świecie producentów sprzętu AGD , który zaczynał jako firma joint-venture z niemiecką firmą Liebherr . Najbardziej znane eksportowe piwo Chin, piwo Tsingtao jest ważone w poniemieckim mieście Qingdao .

Geografia

Święta góra Tai

Większa część prowincji Szantung położona jest na Nizinie Północnochińskiej . Górzysta jest natomiast centralna część prowincji, w której znajdują się m.in. góry Tai , Lu i Meng. Pofałdowany jest również półwysep Szantung stanowiący wschodnią część prowincji. Oddziela on zatokę Bohai od Morza Żółtego . Najwyższym wzniesieniem prowincji jest szczyt o nazwie Jadeitowy Cesarz (chiń. upr.: 玉皇顶; trad.: 玉皇頂; pinyin: Yùhuáng Dīng) o wysokości 1545 metrów.

W wyniku niesionych mułów lessowych, w swoim dolnym biegu na terenie prowincji Szantung Rzeka Żółta płynie po podwyższonej grobli ograniczonej wałami rozbudowywanymi przez setki lat. Powoduje to podział prowincji na dwa działy wodne: rzeki Hai na północy i rzeki Huai na południu. Wielki Kanał dochodzi do Szantungu od północnego zachodu i wychodzi w części południowo-zachodniej. Jezioro Weishan to największe jezioro w prowincji. Linia brzegowa Szantungu liczy 3000 km. Wybrzeże półwyspu Szantung jest skaliste, pełne klifów , zatok i wysp .

Klimat Szantungu jest umiarkowany , lata są wilgotne, a zimy zimne i suche. Średnie temperatury w styczniu wynoszą pomiędzy -5, a -1 °C, a w lipcu pomiędzy 24 – 28 °C. Roczne opady wynoszą 550–950 mm.

Największe miasta w prowincji to:

• Jinan (stolica)
• Qingdao
• Zibo
• Yantai
• Weifang
• Weihai
• Zaozhuang

Przypisy