Ziarnopłon wiosenny
Ziarnopłon wiosenny | Gatunek trujący |
Kwitnąca kępa ziarnopłonu Ziarnopłon wiosenny, jaskier wiosenny, zwyczajowa nazwa pszonka (Ficaria verna Huds.) –
gatunek
rośliny wieloletniej
z rodziny
jaskrowatych
.Występuje w całej niemal Europie, w Azji Zachodniej, na Kaukazie i w Syberii Zachodniej, a także w Afryce Północnej[2]. W
Polsce
jest gatunkiem rodzimym, pospolitym na terenie całego kraju[3]. Morfologia-
Łodyga
- Ma jedną lub kilka łodyg, pojedynczych, lub rozgałęzionych o długości do 30 cm, wznoszących się do góry na wysokość do 15 cm.
- Część podziemna
- Posiada
bulwy korzeniowe
o maczugowatym kształcie.
-
Liście
- Mięsiste, błyszczące i nagie. Są całobrzegie lub
karbowane
i mają okrągłosercowaty kształt i długie ogonki z szeroką pochwą. Osadzone są na łodydze
skrętolegle
. Charakterystyczną cechą tej rośliny są jajowate
bulwki
wyrastające w kątach dolnych liści. Za ich pomocą roślina rozmnaża się
wegetatywnie
. Bulwki te po dojrzeniu odpadają i zakorzeniają się w ziemi[4].
-
Kwiaty
- Żółte kwiaty o średnicy 2–3 cm mają 3 wolne, zielonożółte działki
kielicha
i 8–12 wolnych płatków
korony
. Osadzone są na krótkich szypułkach. Części kwiatowe osadzone spiralnie.
-
Owoc
- Omszone
niełupki
z mięsistym wyrostkiem.
Biologia i ekologia
Bylina
,
geofit
. Kwitnie od marca do maja,
pręciki
i
słupki
dojrzewają równocześnie[4]. Kwiaty mają
miodniki
i są
zapylane
przez owady (
błonkówki
i
muchówki
)[4]. Nasiona posiadają
elajosom
i roznoszone są przez
mrówki
, roślina jednak rzadko wytwarza owoce – większość kwiatów pozostaje bezpłodnych[5]. Roślina częściej rozmnaża się
wegetatywnie
za pomocą bulw korzeniowych oraz bulwek łodygowych, które są rodzajem
rozmnóżek
[5]. Spotkać go można najłatwiej w żyznych lasach liściastych, zwłaszcza w
lasach łęgowych
, poza tym występuje na wilgotnych
łąkach
, w
zaroślach
, nad brzegami potoków i źródeł. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych
gatunek charakterystyczny
dla rzędu (O.)
Fagetalia
, związku (All.) Allo-Ulmion,
zespołu
(Ass.) Ficario-Ulmetum[6]. Cała roślina, jak wszystkie jaskry, jest
trująca
[7]. ZastosowanieBywa uprawiany jako
roślina ozdobna
, szczególnie jako
roślina okrywowa
pod drzewami. Jego walorem jest fakt, że zakwita bardzo wcześnie i podobnie, jak w środowisku naturalnym może rosnąć w cieniu, gdyż większość jego cyklu życiowego przebiega wczesną wiosną, zanim drzewa rozwiną liście. Oprócz typowej formy gatunku uprawia się bardziej ozdobne
kultywary
, np. `Albus` o kremowobiałych i lśniących kwiatach, `Brazen Hussy` o żółtych na górnej stronie, a brązowych na spodniej kwiatach i brązowo-zielonych liściach[8]. Rozmnaża się go głównie wegetatywnie, nie ma szczególnych wymagań co do gleby, ale powinna ona być wilgotna. Ciekawostki-
Ziele
ziarnopłonu (Herba Ficariae) ma pewne własności lecznicze i dawniej było używane w medycynie ludowej. Zawiera
garbniki
,
alkaloidy
i duże ilości
witaminy C
[7]. Zbiera się je przy bezdeszczowej pogodzie i suszy w miejscu zacienionym. Dawniej zielem ziarnopłonu leczono
hemoroidy
i
brodawki
[7].
- Młode liście są jadalne, dawniej ludność wiejska wczesną wiosną (na tzw.
przednówku
) z głodu spożywała młode liście ziarnopłonu, uważając je za smaczne warzywo[5]. Jednak starsze liście stają się gorzkie i trujące.
Przypisy- ↑ Stevens P.F.:
Angiosperm Phylogeny Website
(
ang.
). 2001–. [dostęp 2009-06-07].
- ↑
Germplasm Resources Information Network (GRIN)
. [dostęp 2010-02-05].
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 František Činčura, Viera Feráková, Jozef Májovský, Ladislav Šomšák, Ján Záborský: Pospolite rośliny środkowej Europy. Jindřich Krejča, Magdaléna Záborská (ilustracje). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990. .
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Jindřich Krejča, Jan Macků: Atlas roślin leczniczych. Warszawa: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. .
- ↑ zbiorowe: Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. .
Inne hasła zawierające informacje o "Ziarnopłon wiosenny":
1988
...
Beskid Żywiecki
...
Las łęgowy
czartawa pospolita
,Equisetum telmateia –
skrzyp olbrzymi
,Festuca gigantea – kostrzewa olbrzymia,Ficaria verna –
Ziarnopłon wiosenny
,Filipendula ulmaria –
wiązówka błotna
,Gagea lutea –
złoć żółta
,Glechoma hederacea – ...
Pszczoła miodna
...
Sosna
...
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska
...
Roztoczański Park Narodowy
...
Zawilec gajowy
...
Ziarnopłon wiosenny
Ziarnopłon wiosenny
Systematyka
Domena
:
eukarionty
Królestwo
:
rośliny
Klad
:
rośliny naczyniowe
Klad
:
Euphyllophyta
Klad
:
rośliny nasienne
Klasa
:
okrytonasienne
Rząd
:
jaskrowce
Rodzina
:
jaskrowate
Rodzaj
:
ziarnopłon
,
jaskier
Nazwa systematyczna
Ficaria verna Huds.Fl. Angl. (Hudson) 214. 1762
Synonimy
Ranunculus ...
Buczyna
migdałolistny
Euphorbia amygdaloides, wilczomlecz słodki Euphorbia dulcis, dzióbkowiec bruzdowany (mech) Eurhynchium striatum,
Ziarnopłon wiosenny
Ficaria verna,
złoć mała
Gagea minima,
gajowiec żółty
Galeobdolon luteum, ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Ziarnopłon wiosenny":
005. Przegląd i znaczenie nasiennych (plansza 12)
bardzo pospolite rośliny krajowe. Są to na przykład: jaskier ostry (Ranunculus acer), Ziarnopłon wiosenny (Ranunculus fucaria) i mak (Papaver rhoeas), zawilec gajowy (Anemone nemorosa), ...
Biosfera (plansza 8)
...
032. Najważniejsze formacje roślinne i ich związek z czynnikami strefowymi i astrefowymi (plansza 20)
...
|