Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Rzeszów

Rzeszów - (łac. Resovia, czes. Řešov, jid. רײַשע, ros. Жешув, ukr. Ряшiв, niem. Reichshof) – miasto w południowo-wschodniej Polsce, stolica województwa podkarpackiego oraz diecezji rzeszowskiej. Rzeszów stanowi powiat grodzki, a także jest siedzibą ziemskiego powiatu rzeszowskiego.

Według danych z 31 grudnia 2008, miasto miało 170 653 mieszkańców.

Miasto pełni funkcję głównego ośrodka administracyjnego, przemysłowego, handlowo-usługowego, akademickiego i kulturalnego w Polsce południowo-wschodniej. Rzeszów posiada międzynarodowy port lotniczy i Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny ukierunkowany na przemysł wysokotechnologiczny. W mieście znajdują się duże państwowe uczelnie wyższe tj. Uniwersytet Rzeszowski (z 11 wydziałami) i Politechnika Rzeszowska oraz kilka prywatnych m.in.: Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania, będąca jedną z największych niepublicznych uczelni w kraju.

W stolicy Podkarpacia działają trzy urzędy konsularne (Republiki Federalnej Niemiec, Republiki Słowacji oraz Ukrainy). Rzeszów jest członkiem Unii Metropolii Polskich oraz Stowarzyszenia Eurocities – zrzeszającego wielkie miasta europejskie. Dawna rezydencja magnaterii polskiej.

Geografia

Położenie

Rzeszowszczyzna leży na obszarze trzech jednostek fizycznogeograficznych: Karpat, Kotliny Sandomierskiej i Roztocza. Południową część zajmują Karpaty, południowo-wschodnią Bieszczady Zachodnie (z Tarnicą – 1346 m n.p.m. i Haliczem – 1335 m n.p.m.). Na obszarze Rzeszowszczyzny wyróżnić można elementy Pogórza Karpackiego takie jak Doły Jasielsko-Sanockie, Pogórze Dynowskie, Pogórze Ciężkowickie i zachodni kraniec Pogórza Przemyskiego. Północ regionu prawie w całości zajmuje Kotlina Sandomierska z charakterystycznymi płaskowyżami: Tarnowskim na zachód od Wisłoki i Kolbuszowskim (między Wisłoką, Wisłą i Sanem). Roztocze zajmuje niewielką północno-wschodnią część byłego województwa rzeszowskiego, gdzie znajduje się jego najwyższy punkt w na terenie Polski: Wielki Dział – 390 m n.p.m.

Sam Rzeszów położony jest na pograniczu Pogórza Karpackiego i Kotliny Sandomierskiej nad rzeką Wisłok. Ścisłe centrum miasta ułożone jest na rędzinie. Bezpośrednie sąsiedztwo rzeki było zjawiskiem dość niekorzystnym, aż do momentu regulacji w początkach XIX w. w dość znacznym zakresie mógł zmieniać się bieg jej koryta (w obrębie tzw. tarasu łęgowego). Taki stan rzeczy opisuje w 1903 roku Wilhelm Friedberg. Ponadto wedle jego badań miasto otoczone było licznymi bagnami np. osuszonym Żabnikiem od zachodu. Podobnej charakterystyki dokonał A. Kamiński, który opisuje XVI-wieczną miejscowość jako "pagórek położony wśród mokradeł i bagien, w kotlinie, którą wypełnia niska terasa na lewym brzegu Wisłoka, pochodzenia dyluwialnego" (częściowo, niektóre mokradła tworzone były sztucznie w celu poprawy obronności miasta).

Miasto położone jest na wysokości w przedziale od 200 do 330 m n.p.m. Przecinają się tu ważne szlaki komunikacyjne (Drezno – Kijów, Białystok – Koszyce). Dystans dzielący miasto Rzeszów od granic ze Słowacją i Ukrainą wynosi ok. 100 km.

Geologia

Miasto leży na styku 2 jednostek tektonicznych, które dzielą je na dwie części. Południowa część leży na terenie płaszczowiny skolskiej, natomiast północna na zapadlisku przedkarpackim. W rejonie Rzeszowa próg Karpat jest wyraźnie obniżony, co powoduje, że najmłodsze utwory geologiczne zapadliska "wkroczyły już w tereny górskie tworząc tzw. "Zatokę Rzeszowską". Linia dzieląca dwie jednostki przebiega wzdłuż linii Wielopole – Iwierzyce – Zalesie – Markowa. Na terenie środkowej części województwa wyznaczają ją antykliny: Brzezna, Babic, Wielopolski, Kąkolówki i Czerwonek. Najstarsze utwory skalne pochodzą z kredy górnej, należą do nich głównie bakulitowe margle (między Rzeszowem i Przemyślem, zlepieńce i czarne iły (na południe od Rzeszowa i Dębicy) oraz charakterystyczne wapniste piaskowce W okolicy Rzeszowa ostatnia warstwa pochodzi z młodszego wieku mioceńskiego, co tłumaczy powstanie charakterystycznej "wyspy fliszowej" między Bzianką a Będziemyślem, nazwanej przez Henryka Świdzińskiego Półwyspem Trzciany.

W powiecie rzeszowskim występują złoża gazo- i roponośne (w szczególności w regionie Przedgórza (Zapadlisko przedkarpackie). Na południe, pod Rzeszowem w sąsiednich gminach (Boguchwała, Błażowa) znajdują się złoża łupków melilitowych, które ze względu na własności mechaniczne są dobrej jakości surowcem budowlanym. Na południowy zachód z kolei (Lubenia) występują gipsy krystaliczne i laminowane wieku mioceńskiego.

Region rzeszowski pod względem geomorfologicznym obejmuje tereny Pogórza Karpackiego i Kotliny Sandomierskiej, obie są oddzielone obniżeniem terenu o charakterze dolinnym – Rynnę Podkarpacką. Na północ od rynny występuje Płaskowyż Kolbuszowski, a na południe, rozciągające się z grubsza równoleżnikowo Przedgórze (Podgórze) Rzeszowskie, które następnie przechodzi w Pogórze Dynowskie.

Taka rzeźba terenu spowodowała, że niektóre tereny pagórkowate i górzyste narażone są na osuwanie (zwłaszcza w gminach Błażowa i Chmielnik Rzeszowski). Przykładem osuwiska w pobliżu miasta jest Borek Stary, gdzie na skarpie znajduje się barkowy klasztor dominikanów (prace zabezpieczające budynek przeprowadzono w latach 2005–2006).

W 1969 i 1982 roku przeprowadzono pierwsze odwierty sondażowe, mające na celu sprawdzenie jakości wód mineralnych na terenie miasta. Badania ponowiono w 2007 roku. Na ich podstawie PZH w Poznaniu zakwalifikował źródła jako chlorkowo-sodowe, jodkowe oraz solankowe. Dodatkowo potwierdził, że są one zdatne do używania jako wody lecznicze. Póki co ich złoża nie są jednak eksploatowane. Zdrój zlokalizowany jest w dzielnicy Staromieście. Dodatkowo prowadzone są badania nad zasobami wód geotermalnych.

Historia

Badania archeologów dowodzą, że już w czasach neolitu miało miejsce osadnictwo na terenie dzisiejszego Rzeszowa. Już przed nadaniem praw miejskich w rejonie dzisiejszego Staromieścia istniał tu duży gród, a drugi, prawdopodobnie graniczny znajdował się na terenie dzisiejszej dzielnicy Pobitno.

Miasto powstało oraz otrzymało prawa miejskie od króla Kazimierza Wielkiego 19 stycznia 1354. W 1363 istniał już w mieście kościół parafialny, a w 1406 parafialna szkoła. W XV wieku miasto zostało zdewastowane przez pożar. Po odbudowie otrzymało wiele przywilejów, co umożliwiło jego szybki rozwój. W XVI wieku miasto posiadało już dobrze zorganizowaną administrację.

W 1591 wzniesiono ratusz miejski, a w 1600 rozpoczęto budowę zamku. W 1627 miasto ufortyfikowano, a w latach 1624–1629 właściciel miasta ufundował warowny klasztor i kościół oo. Bernardynów. W 1638 Rzeszów przeszedł na własność rodu Lubomirskich, stając się wzorowym ośrodkiem dóbr magnackich. O ówczesnej zamożności miasta świadczą księgi miejskie z XVI i XVII wieku, które wymieniają działających licznie na jego terenie złotników. W 1658 Jerzy Sebastian Lubomirski założył słynne Kolegium Pijarów, jedną z nielicznych wówczas w kraju szkół średnich. Wśród jego wykładowców był ksiądz Stanisław Konarski, a wiele lat później szkołę ukończyli m.in. Ignacy Łukasiewicz, Julian Przyboś, Władysław Sikorski, Władysław Szafer.

13 sierpnia 1769 pod Rzeszowem, w rejonie dzisiejszej dzielnicy Pobitno doszło do bitwy między konfederatami barskimi a wojskami rosyjskimi. Po bitwie ciała zabitych pochowano, a nad mogiłą Polaków usypano zachowany do dziś kopiec. W 1772 miasto dostało się pod zabór austriacki. Następnie przez 146 lat wchodziło w skład Imperium Habsburgów. Od początku Rzeszów stał się stolicą dużego obwodu administracyjnego, zwanego cyrkułem, będącego właściwie odpowiednikiem powiatu.

Rzeszów stał się miastem wolnym w 1845. Uzyskanie przez Galicję swobód politycznych i gospodarczych przyczyniło się do rozwoju miasta. W 1858 do miasta doprowadzono linię kolejową z Dębicy, w 1888 pojawiły się pierwsze telefony, w 1900 powstała gazownia i gazowe lampy uliczne, a 11 lat później uruchomiono elektrownię i rozpoczęto tworzenie sieci wodociągowej. W 1910 Rzeszów liczył 23 tysiące mieszkańców. Miasto zaczęło przekształcać się w znaczący ośrodek kapitalistyczny, pojawiły się nowe ważne inwestycje budowlane i infrastrukturalne – koszary, szkoły, przebudowa ratusza, brukowanie ulic, wprowadzenie elektrycznego oświetlenia.

Zbliżający się koniec monarchii austriackiej przyczynił się do narastania ruchów niepodległościowych. W 1918 rozpoczęła w Rzeszowie działalność Polska Organizacja Wojskowa, której komendantem był Leopold Lis-Kula. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości znaczenie Rzeszowa nadal rosło. W latach 1937–1939 rozpoczęło się tworzenie i modernizacja zakładów zbrojeniowych (min. filia Zakładów H. Cegielskiego) w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego. Rzeszów stał się wówczas ważnym ośrodkiem przemysłu lotniczego i zbrojeniowego.

Dynamiczny rozwój przerwała II wojna światowa, w wyniku której miasto uległo częściowemu zniszczeniu. W pierwszych dniach listopada 1939 r. policja niemiecka aresztowała większość księży z parafii leżących w powiecie rzeszowskim i osadzono ich w więzieniu w Rzeszowie na okres około dwóch tygodni. Niektórych wywieziono do obozów. W 1941 hitlerowcy utworzyli w Rzeszowie getto, które funkcjonowało do listopada 1943. Większość z umieszczonych w nim Żydów (przed wojną w Rzeszowie mieszkało około 14 tys. ludności pochodzenia żydowskiego, co stanowiło ok. 30% mieszkańców miasta) wywieziono do obozu zagłady w Bełżcu.

W ramach Akcji "Kośba" 25 maja 1944 r. rzeszowska grupa dywersyjna Podokręgu Rzeszów AK dokonała udanego zamachu w Rzeszowie przy ul. Batorego na najgroźniejszych gestapowców Friedericha Pottenbauma i Hansa Flaschke.

W październiku 1944r. po zajęciu przy pomocy AK Rzeszowa przez sowietów na Zamku w Rzeszowie NKWD przetrzymywało i torturowało 400 żołnierzy AK. Ppłk. Łukasz Ciepliński „Pług” (1913–1951), od kwietnia 1941 r. Komendant Inspektoratu Rejonowego ZWZ–AK Rzeszów w nocy z 7 na 8 października 1944 r. dowodził akcją rozbicia więzienia na Zamku i po schwytaniu został skazany „na pięciokrotną karę śmierci”. W dniu 1 marca1951r. wykonano na nim wyrok przez rozstrzelanie.

Od chwili wkroczenia sowietów rozpoczęły się represje względem opozycji i przetrzymywania żołnierzy AK w obozach NKWD i wywózki w głąb ZSRR.

Po wojnie w Rzeszowie ustanowiono stolicę nowo utworzonego województwa rzeszowskiego. Miasto w szybkim tempie rozbudowano i unowocześniono.

W sierpniu 1980 roku w Rzeszowie rozpoczęły się strajki i powstały pierwsze niezależne od PZPR-u związki zawodowe NSZZ Solidarność.

W nocy z 18 na 19 lutego 1981 roku po 50 dniach ogólnopolskiego strajku robotniczo-chłopskiego, pomimo usilnych prób jego rozbicia i oddziaływania na jego przebieg przez Służbę Bezpieczeństwa PRL w ramach akcji KRET i przeniesienia się strajkujących z Ustrzyk Dolnych do Rzeszowa, podpisano Porozumienia Rzeszowsko-Ustrzyckie. Po podpisaniu porozumień Przewodniczący Komitetu Strajkowego; Jan Kułaj powiedział: "Chłopi Polska nasza!"

13 grudnia 1981 r. gen. Wojciech Jaruzelski wprowadził stan wojenny. Odcięto łączność telefoniczną i wprowadzono godzinę milicyjną oraz przepustki przy wyjeździe z miasta. Zarządzeniem Centralnego Zarządu Zakładów Karnych Ministerstwa Sprawiedliwości utworzonych zostało 46 ośrodków internowania, m.in. w Rzeszowie-Załężu, Nisku, Uhercach, w których przetrzymywano działaczy Solidarności.

Rozpoczęły się strajki. W Rzeszowie strajk w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego PZL "Rzeszów" zawiązał się w sposób spontaniczny. Wobec beznadziejności sytuacji trzeciego dnia stanu wojennego został zakończony.

Po upadku systemu socjalistycznego Rzeszów zaczął zmieniać się w szybkim tempie. W mieście rozpoczął się proces rewitalizacji i modernizacji. Po wizycie papieża Jana Pawła II utworzono w 1992 nową diecezję rzeszowską. Zaczęły powstawać pierwsze prywatne szkoły wyższe. W całym mieście zaczęto budować nowoczesne osiedla. Powstało wiele inwestycji, szczególnie w dziale przemysłu i usług.

W 1999 następuje scalenie ziem Rzeszowszczyzny, likwidacji ulegają małe województwa i utworzone zostaje województwo podkarpackie ze stolicą w Rzeszowie, jego granice pokrywają się w dużej mierze z granicami województwa rzeszowskiego sprzed reformy terytorialnej w 1975 roku. Dwa lata później, w 2001, działalność rozpoczął Uniwersytet Rzeszowski, który powstał z połączenia wcześniej działającego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej oraz Wyższej Szkoły Pedagogicznej, a także Akademii Rolniczej. Także wtedy pojawiły się w mieście duże inwestycje w przemysł lotniczy i informatyczny. W 2002 oddano do użytku halę widowiskową na Podpromiu, most Zamkowy i Trasę Zamkową.

W 2005 Rzeszów oficjalnie uznano za europol i przyjęto do stowarzyszenia Eurocities. W 2006 Rzeszów powiększył po raz kolejny swój obszar administracyjny.

W 2005 doszło do otwarcia pierwszego regularnego międzynarodowego połączenia z rzeszowskiego lotniska do Londynu. Obecnie z Rzeszowa dolecieć można do Dublina, Bristolu i od czerwca 2008 do Birmingham. Latem 2008 zostaną wznowione bezpośrednie rejsowe loty międzykontynentalne do dwóch lotnisk Nowego Jorku.

Ludność

Według danych na 1 stycznia 2009 pod względem ludności Rzeszów jest 23. co do liczby mieszkańców miastem polskim i liczy ok. 174 tys mieszkańców. Pod względem powierzchni plasuje się na 26. miejscu w Polsce.


Inne hasła zawierające informacje o "Rzeszów":

Dzielnica miasta ją ludności (dzielnice willowe, portowe, handlowe, przemysłowe, bogaczy, slumsy ).Dzielnice miast wojewódzkich Polski: Białystok Bydgoszcz Gdańsk Gorzów Wielkopolski Katowice Kielce Kraków Lublin Olsztyn Opole Rzeszów Szczecin Toruń Warszawa Wrocław Zielona Góra Miasta gdzie funkcjonowały dzielnice: Łódź Poznań Przypisy↑ (Art. 5 i 37) Ustawa z dnia ...

Zakon Kaznodziejski ...

Kod pocztowy ...

Aleksander Woźniak ...

1988 ...

Polskie Stronnictwo Ludowe ...

Zamość ...

Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012 ...

Doły Jasielsko-Sanockie ...

Chersoń ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Rzeszów":

Przemysł przetwórczy w Polsce (plansza 16) młynarsko-piekarniczy Mąka i kasze, pieczywo, wyroby cukiernicze Lublin, Rzeszów, Wedel (Warszawa), Goplana (Poznań), Olza (Cieszyn) ...

Przemysł przetwórczy w Polsce (plansza 13) Warszawa, Warszawa-Tarchomin, Poznań, Łódź, Kraków, Pabianice, Jelenia Góra, Rzeszów, Starogard Gdański, Kutno, Grodzisk Mazowiecki, Lublin, Wrocław, Bolesławiec ...

Położenie i podział administracyjny Polski (plansza 24) e height=380 width=770 > Województwa Województwo Stolica Powierzchnia [km2] Liczba ludności [mln] Podkarpackie Rzeszów 17 846 2,1 ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie