Kamienna Góra
Kamienna GóraPlac Wolności w Kamiennej Górze Kamienna Góra (do
1945
niem.
Landeshut[2][3]) –
gmina miejska
w
województwie dolnośląskim
, w
powiecie kamiennogórskim
, w
Kotlinie Kamiennogórskiej
, u podnóża
Gór Kruczych
(
Góry Kamienne
) w
Sudetach Środkowych
.
W latach 1975-1998
miasto administracyjnie należało do
województwa jeleniogórskiego
. Miasto jest gminą miejską oraz siedzibą władz
powiatu kamiennogórskiego
i
gminy wiejskiej Kamienna Góra
. Według danych
GUS
z 31 grudnia 2008, miasto liczyło 20 865 mieszkańców. PołożenieKamienna Góra położona jest w
województwie dolnośląskim
w
powiecie kamiennogórskim
. Jest położona centralnie w
Kotlinie Kamiennogórskiej
, będącej częścią
Bramy Lubawskiej
oraz częściowo na stokach
Czarnego Lasu
i
Gór Kruczych
w
Sudetach Środkowych
, nad rzeką
Bóbr
, u ujścia jego prawego dopływu
Zadrnej
. Kamienna Góra jest znacznym ośrodkiem przemysłowym, handlowym i kulturalnym dla całego powiatu. DrogiDzięki dogodnemu położeniu komunikacyjnemu łatwo stąd się dostać do większych miejscowości nie tylko województwa, ale i kraju. W mieście krzyżują się drogi: Miasto dzielą niewielkie odległości z
Wrocławiem
(ok. 100 km) oraz ze stolicą Repubiliki Czeskiej -
Pragą
(ok. 130 km). Do miasta można dojechać
autobusami
PKSu
i prywatnymi busami, które jeżdżą z Wałbrzycha do Kamiennej Góry. Koleje-
29 grudnia
1869
otwarto 1-torową linię kolejową (dł. 5,4 km) Kamienna Góra-
Sędzisław
, zelektryfikowaną w sierpniu
1921
. Drugi tor zbudowano w pierwszej dekadzie XX w. w ramach ówczesnej modernizacji sieci kolejowej Dolnego Śląska.
-
29 grudnia
1869
otwarto 1-torową linię kolejową (dł. 12,5 km) Kamienna Góra-Lubawka i dalej do Královca, zelektryfikowaną w sierpniu 1921.
- 2 października
1899
otwarto 1-torową linię kolejową (dł. 21,6 km) Kamienna Góra-
Okrzeszyn
i eksploatowaną w ruchu pasażerskim do stycznia
1954
(częściowo rozebrana w styczniu
1992
).
- W 1914 oddano do użytku odcinek łączący Marciszów z Dębrznikiem, zelektryfikowany 1 stycznia 1939.
Do 1945 roku przez przejście Lubawka-Královec kursowały pociągi pasażerskie i towarowe. Później pociągi pasażerskie dojeżdżały od strony polskiej jedynie do Lubawki i kursowały w relacjach Lubawka-Wałbrzych oraz Lubawka-Marciszów (Jelenia Góra). W 2001 r. zamknięto dla ruchu towarowego przejście Lubawka-Královec oraz łącznicę Krużyn (Dębrznik)-Marciszów Górny. Od tej pory pociągi pasażerskie musiały kursować przez Sędzisław. 3 maja 2004 r. z Kamiennej Góry odjechał ostatni pociąg pasażerski relacji Lubawka-Jelenia Góra obsługiwany szynobusem
SA102
-001.[4] W 2008 r. uruchomiono weekendowe połączenie Lwówek Śląski-Trutnov przez Kamienną Górę. Wówczas pociągi kursowały w weekendy od lipca do września. W 2009 r. kursy pociągów transgranicznych realizowano w soboty i niedziele w okresie czerwiec-wrzesień, ale już w skróconej relacji Jelenia Góra-Trutnov hl.n. Obsługę trakcyjną zapewniały spalinowe zespoły trakcyjne serii
SA134
.[5] Historia miastaDokładny czas powstania pierwszej osady będącej zalążkiem dzisiejszej Kamiennej Góry nie jest znany. Początki miasta łączy się z osobą
księcia
Henryka I Brodatego
, który miał zbudować w początkach
XIII
w. budowlę obronną na Górze Zamkowej, u podnóża której rozwinęło się podgrodzie – zalążek przyszłego miasta. Pierwsza pewna informacja o Kamiennej Górze pochodzi z
1249
r. Książę
Bolesław Rogatka
zezwolił wówczas benedyktynom z
Krzeszowa
lokować na prawie niemieckim osadę targową Landishute. Zakonnicy jednak z nadanego im prawa nie skorzystali i przez kolejne lata osada w dotychczasowym kształcie prawdopodobnie powoli się rozwijała. W
1289
Bolko I Surowy
odkupił od benedyktynów osadę, a w
1292
nadał jej prawa miejskie. Dnia
23 czerwca
1760
roku w czasie
wojny siedmioletniej
odbyła się
bitwa pod Kamienną Górą
(tzw. "Pruskie Termopile"). W
1813
roku, w czasie
wojen napoleońskich
, w pobliżu Kamiennej Góry ma miejsce koncentracja wojsk prusko-rosyjskich. Wówczas to car
Rosji
Aleksander I
i król
Prus
Fryderyk Wilhelm III
są gośćmi w kamiennogórskim
zamku Grodztwo
(
niem.
Kreppelhof) i
10 sierpnia
1813
roku odbierają paradę wojsk na polach w okolicy
Antonówki
.[6] W lipcu 1944 roku utworzona zostaje w mieście filia obozu koncentracyjnego Gross Rosen.
9 maja
1945
roku miasto zostaje zajęte przez jednostki 21 Armii 1 Frontu Ukraińskiego.
28 maja
przybywają oddziały 29 Pułku Piechoty 2 Armii Wojska Polskiego.[7] GospodarkaKamienna Góra jest znaczącym ośrodkiem przemysłowym z przemysłem włókienniczym, spożywczym i maszynowym. Do większych zakładów na terenie miasta należą: - Dolnośląska Fabryka Maszyn Włókienniczych Dofama S.A.,
- Spółdzielnia Mleczarska KaMos w Kamiennej Górze,
- Kowary-Dywan sp. z o.o., tkalnia dywanów w Kamiennej Górze,
- bo-wa-de, producent mebli.
Ponadto w mieście istnieje
Kamiennogórska Specjalna Strefa Ekonomiczna Małej Przedsiębiorczości
S.A. która dysponuje terenami o powierzchni 240,8 ha w miejscowościach:
Strefa
będzie działać do
2017
r. Inwestorzy którzy tam zainwestują mogą korzystać z pomocy publicznej do wysokości 65% poniesionych nakładów. W KSSEMP S.A. funkcjonuje 27 inwestorów którzy reprezentują branże metalową, tekstylną, produkcję wyrobów dekoracyjnych, podzespołów do samochodów i wiele innych. Kapitał pochodzi z krajów takich jak
Japonia
,
USA
,
Niemcy
,
Włochy
,
Holandia
,
Francja
. Do większych firm należą: - Takata Petri Parts sp. z o.o.,
- SOPP Polska sp. z o.o.,
- Ceramika Marconi sp. z o.o.,
- CM3-Polska sp. z o.o.,
- BDN sp. z o.o. Sp. Komandytowa (Grupa Wydawnicza Bauer)
- Lubatex sp. z o.o.,
- Autocam Poland sp. z o.o.,
- Palgetrans Handel-Transport sp. z o.o.,
- WEBER-Hydraulika sp. z o.o.,
- Dr.Schneider Automotive Polska sp. z o.o..
Kamienna Góra jest centrum usługowo-handlowym dla
powiatu kamiennogórskiego
. W mieście istnieją firmy usługowo-handlowe, siedziby banków, towarzystw ubezpieczeniowych, istnieją stacje benzynowe, dwa szpitale (szpital powiatowy oraz
Dolnośląskie Centrum Rehabilitacji
), market
Intermarché
,
Bricomarché
,
Lidl
,
Biedronka
,
Aldi
oraz sklepy sieci:
PSS Społem
,
Żabka
,
Neonet
,
Avans
, Mix electronics,
5-10-15
. ZabytkiDo ważniejszych obiektów zabytkowych można zaliczyć:
-
ratusz
w stylu neorenesansowym zaprojektowany przez wrocławskich architektów (Richard Gaze i Alfred Böttcher). W
1905
roku zakończono jego budowę.
Struktura powierzchniWedług danych z
2007
r.[8] Kamienna Góra ma obszar 18,04 km² (317. lokata w kraju), w tym: - użytki rolne: 54%
- użytki leśne: 16%
Miasto stanowi 4,54% powierzchni powiatu. KulturaW Kamiennej Górze działa Kamiennogórskie Centrum Kultury (KCK). W ramach KCK prowadzone są: Klub Tańca Towarzyskiego "Fraszka", Młodzieżowy Zespół Teatralny "My" czy Teatr Tańca Współczesnego "Głębia". Działają liczne sekcje skupiające mieszkańców miasta. Te sekcje to: akrobatyki sportowej, szachowa, modelarska, plastyczna, zespół folklorystyczny "Liczyrzepa", sekcja brydża sportowego. Centrum Kultury jest także organizatorem wielu imprez kulturalno-rozrywkowych m.in. Konkurs Recytatorski, Dni Kamiennej Góry, Spotkania Klubu Brydżowego "Centrum", Spotkania Dziecięcych i Młodzieżowych Zespołów Artystycznych "Kamgórek", Kamiennogórska Biesiada z piosenką czy Kamiennogórska Księga Rekordów. To oczywiście nie wszystkie działania Centrum Kultury, ponieważ KCK działa na wielu płaszczyznach organizując takie sekcje, imprezy i spotkania jak: - Pracownia Plastyczna
- Szkółka Szachowa
- Podstawy Gry Na Gitarze
- Sekcja Modelarska
- Szkoła Sztuk Samoobrony
- Zespół Teatralny "Burza"
- Kurs tańca towarzyskiego dla dzieci i dorosłych
- Nauka języka angielskiego
- Zespół Wokalny "Olga"
- "Mamo, Tato, Teatr Przyjechał" (1 x w miesiącu)
- Galeria Centrum
Oprócz tego w mieście działa: - Muzeum Tkactwa Dolnośląskiego przy placu Wolności 11 w barokowej kamieniczce którego stałą ofertą są wystawy:
- "Z dziejów Kamiennej Góry"
- "Rozwój tkactwa i przemysłu włókienniczego w Kamiennej Górze"
- "Dawna wieś dolnośląska"
Oprócz tego muzeum organizuje także kilka wystaw czasowych o różnorodnej tematyce. Rokrocznie jesienią prezentuje wystawę "Sztuka włókna", będącą wynikiem plenerów artystów europejskich. Muzeum organizuje także lekcje muzealne o dowolnej tematyce zaproponowanej przez nauczyciela oraz zajęcia plastyczne i konkursy. - Miejska Biblioteka Publiczna wraz z dwoma filiami, Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna Filia Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej w Jeleniej Górze.
Zabytkowe kamieniczki w centrum miasta KościołyNa terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły: Sport DemografiaDane z
31 grudnia
2007
[9]: Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni |
---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % | populacja | 21 093 | 100 | 11 121 | 52,7 | 9 972 | 47,3 | gęstość zaludnienia (mieszk./km²) | 1 169,2 | 616,5 | 552,7 |
Według danych z roku 2002[10] średni dochód na mieszkańca wynosił 1126,74 zł. Znani, urodzeni w Kamiennej Górze- Enoch Gläser - ur.
2 marca
1628
r., zm.
12 września
1668
r. w
Helmstedt
, prawnik, profesor prawoznawstwa Uniwersytetu w Helmstedt, poeta doby baroku.
- Gottfried Schilter - ur. w
1643
r., zm. w
Lipsku
w
1679
r., prawnik, rektor
Uniwersytetu w Lipsku
.
- Christian Lubovici - ur. w
1668
r., teolog, profesor
Uniwersytetu w Lipsku
, dwukrotny rektor.
-
Carl Gotthard Langhans
- ur. w
1732
r., zm. we
Wrocławiu
w
1808
r., architekt.
- Heinrich Adamy - ur.
27 stycznia
1812
r., zm. we
Wrocławiu
(niem. Breslau),
geograf
, nauczyciel, autor dzieła: "Die Schlesichen Ortsnamen ihre Entstehung und Bedeutung".
- Wilhelm Fries - ur.
23 października
1845
r., zm.
18 września
1928
r. w
Halle (Saale)
, niemiecki filolog i pedagog, profesor na Uniwersytecie w Halle.
- Albrecht Eduard Bernhard Nocht - ur.
4 listopada
1857
r., zm.
5 czerwca
1945
r. w
Wiesbaden
, lekarz medycyny tropikalnej.
- Johann Modler - ur.
2 stycznia
1875
r., zm.
4 marca
1964
r. w
Aschaffenburgu
, niemiecki wynalazca, przedsiębiorca.
- Marie Muthreich – ur. 23 kwietnia 1884 r. w Daleszowie (dziś część miasta), zm. 21 kwietnia 1961 we
Frankenbergu
, poetka i pisarka
- Friedrich Iwan - ur.
8 sierpnia
1889
r., zm.
8 stycznia
1967
r. w
Wangen im Allgäu
,
malarz
,
grafik
,
pejzażysta
.
-
Walter Arndt
- ur.
8 stycznia
1891
r., stracony
26 czerwca
1944
r. w
Brandenburgu
,
zoolog
, lekarz.
- Viktor Hamburger - ur.
9 lipca
1900
r., zm.
12 czerwca
2001
r. w
St. Louis
, niemiecki profesor,
embriolog
, wraz z późniejszymi laureatami
nagrody Nobla
w medycynie
Ritą Levi-Montalcini
oraz
Stanleyem Cohenem
, odkrył w
1954
roku czynnik wzrostu
komórek nerwowych
[11].
- Georg Kretschmar - ur.
31 sierpnia
1925
r., profesor, teolog, arcybiskup kościoła ewangelicko-luterańskiego dla Rosji, Ukrainy, Kazachstanu i Środkowej Azji z siedzibą w
Sankt Petersburgu
.
- Jürgen Räuschel - ur.
2 marca
1936
r., zm.
3 maja
2005
r. w
Berlinie
, niemiecki dziennikarz, ekolog.
-
Małgorzata Dobrowolska
- ur. w
1958
r.,
aktorka
.
-
Aleksandra Nieśpielak
- ur. w
1973
r.,
aktorka
.
Związani z Kamienną Górą-
Heinrich Förster
(1789-1881) – biskup wrocławski w latach 1853 -1881, proboszcz parafii rzymsko-katolickiej w Kamiennej Górze w latach 1828 - 1837.
-
Edmund Balasiński
(1923-1988) – wieloletni proboszcz parafii pw. św. Piotra i Pawła, dziekan dekanatu Kamiennogórskiego kościoła rzymsko-katolickiego.
Bibliografia- Kamienna Góra,
2001
, E. Oleksiak, R. Plata, B. Pecio, M. Karasińska, M. Dańczak, M. Zdanowicz, wyd. Eureka,
- Dolny Śląsk na weekend,
2005
, C. Skała, W. Brygier, wyd. Pascal,
- Dolny Śląsk,
2004
, C. Skała, wyd. Pascal,
- Z Dziejów Ziemi Kamiennogórskiej,
1996
, J. Lubieniecki, wyd. Karkonoskie Towarzystwo Naukowe,
ISSN
0238-9940
- Kamienna Góra. Fakty z przeszłości miasta do końca 1945 roku,
2002
, J. Sarnecki, wyd. Muzeum Tkactwa Dolnośląskiego
Zobacz teżPrzypisy Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Kamienna Góra":
Klasztor w Pożajściu
...
Wittenberga
...
Dzielnica miasta
...
Półwysep Antarktyczny
...
Nowa Anglia
...
Turek (Karkonosze)
...
Čertova hora
...
Wołowa Góra
...
Ptasiak
...
Suszyca (Karkonosze)
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Kamienna Góra":
229 Stosunki państwo-Kościół w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (plansza 3)
...
229 Stosunki państwo-Kościół w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (plansza 5)
...
233 Życie religijne w XX wieku (plansza 5)
...
|