Polska w Unii Europejskiej -
Polska
jest członkiem
Unii Europejskiej
od
1 maja
2004
na mocy tzw.
Traktatu akcesyjnego
podpisanego
16 kwietnia
2003
r. w
Atenach
będącego prawną podstawą przystąpienia (akcesji) Polski do Unii Europejskiej. Faktyczny proces
integracji Polski
rozpoczął się w
Atenach
8 kwietnia
1994
r. z chwilą złożenia przez Polskę wniosku o członkostwo w UE i potwierdzenia go przez wszystkie państwa członkowskie w podczas konferencji w
Essen
9
-
10 grudnia
1994
r. Integracja jest procesem dynamicznym, nieustannie trwającym.
Stosunki Polska – Unia Europejska
UE
i 10 nowych krajów członkowskich (1 maja 2004) Nawiązanie stosunków dyplomatycznych pomiędzy
Polską
a (wtedy jeszcze)
Wspólnotą Europejską
nastąpiło
16 września
1988
r. Rok później, 19 września
1989
r. w
Warszawie
, podczas pierwszej wizyty w Polsce Przewodniczącego Rady Ministrów Komisji
WE
podpisano negocjacje w sprawie umowy o handlu i współpracy handlowej i gospodarczej.
Zmiany ustrojowe po
1989
r. umożliwiły podjęcie rozmów na temat stowarzyszenia Polski ze Wspólnotami Europejskimi. Oficjalne rokowania rozpoczęto
22 grudnia
1990
r. zakończone podpisaniem
16 grudnia
1991
Układu europejskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Rzeczpospolitą Polską a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi. Jednocześnie wraz z Układem europejskim Polska podpisała cześć handlową układu ujętą w tzw. Umowie przejściowej, obowiązującej do
1 marca
1992
r.
Układ europejski z Polską zaczął obowiązywać
1 lutego
1994
r., trzy miesiące po wejściu w życie
Traktatu o Unii Europejskiej
. Pierwszym etapem było powołanie Rady Stowarzyszania RP - UE, której zadaniem był nadzór nad realizacją układu. Dialog polityczny na szczeblu ministerialnym odbywał się w Radzie Stowarzyszenia. Za forum kontaktów pomiędzy Parlamentem RP a
Parlamentem Europejskim
służył Parlamentarny Komitet Stowarzyszenia.
Ku akcesji
Jeszcze przed podjęciem negocjacji akcesyjnych, w czerwcu
1993
r. podczas posiedzenia
Rady Europejskiej
w
Kopenhadze
państwa członkowskie
UE
oficjalnie potwierdziły, że kraje
Europy Środkowo-Wschodniej
, aktualnie stowarzyszone ze
WE
, zostaną członkami
UE
po spełnieniu
kryteriów
ekonomicznych i politycznych.
8 kwietnia
1994
r. Rząd
Rzeczypospolitej Polskiej
złożył w
Atenach
formalny wniosek o członkostwo w
Unii Europejskiej
. Podczas szczytu Rady Europejskiej w
Essen
od
9
-
10 grudnia
1994
r. państwa członkowskie potwierdziły wolę rozszerzenia Unii o kraje stowarzyszone i przyjęły strategię przedakcesyjną, określającą dziedziny i formy współpracy uznane przez UE za istotne z punktu widzenia przyspieszenia integracji. Formalne potwierdzenie strategii, tzw. Biała księga (w sprawie dostosowań prawa do wymogów rynku wewnętrznego) zostało przyjęte podczas szczytu Rady Europejskiej w
Cannes
w czerwcu
1995
r.
Biała księga
i roczne programy przygotowawcze przyjmowane przez polski rząd określały ramy i perspektywy stosunków RP z UE.
3 października
1996
r. mocą
Uchwały
Rady Ministrów
z
26 stycznia
1991
r. rozpoczął działalność
Urząd Komitetu Integracji Europejskiej
, zajmujący się koordynacją wobec wszystkich resortów i instytucji bezpośrednio zaangażowanych w proces integracji Polski z Unią Europejską. Podstawowym zadaniem UKIE było zapewnienie realizacji zadań
Komitetu Integracji Europejskiej
, związanych z programowaniem i koordynowaniem polityki w sprawach związanych z integracją Polski z Unią Europejską, programowaniem i koordynowaniem działań dostosowawczych Polski do standardów europejskich oraz koordynowaniem działań administracji państwowej w zakresie otrzymywanej pomocy zagranicznej.
W styczniu
1997
r. przyjęto Narodową Strategię Integracji (NSI), przyjętą przez
Sejm RP
w maju
1997
r. Formułowała ona konkretne zadania stojące na drodze do pełnego członkostwa w UE oraz sekwencję czasowo ich realizacji. Znaczenie NSI polegało przede wszystkim na przyspieszeniu i ukierunkowaniu prac instytucji rządowych i pomoc w podniesieniu w społeczeństwie świadomości możliwych konsekwencji członkostwa Polski w UE. Działania dostosowawcze do członkostwa realizowane były w ramach opracowanego przez rząd i przyjętego
23 czerwca
1998
r. Narodowego Programu Przygotowania do członkostwa w UE (NPPC). NPPC było corocznie (do
2001
r. włącznie) modyfikowany celem uaktualnienia strategii negocjacyjnych. Określał on sposoby realizacji priorytetów zawartych w dokumencie wspólnotowym Partnerstwo dla członkostwa. Partnerstwo dla członkostwa oraz Narodowy Program Przygotowania do członkostwa w UE wiązały bezpośrednio realizację ustalonych przez
Komisję Europejską
priorytetów dostosowawczych ze świadczoną przez UE pomocą finansową ze środków celowych skierowanych do tzw. programów dostosowawczych -
PHARE
,
SAPARD
i
ISPA
.
Negocjacje
Na podstawie rekomendacji zawartych w opiniach
Komisji Europejskiej
z
16 lipca
1997
r.
Rada Europejska
obradująca w
Luksemburgu
od
12
do
13 grudnia
1997
r. podjęła decyzję o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z 5 państwami
Europy Środkowo-Wschodniej
(
Polską
,
Czechami
,
Węgrami
,
Słowenią
i
Estonią
) oraz
Cyprem
. W odniesienu do wszystkich państw z Europy Środkowej i Wschodniej kandydujących do UE Rada Europejska uruchomiła wzmocnioną strategię przedczłonkowską, obejmującą realizację Układów europejskich, Partnerstwo dla członkostwa oraz nową edycję programu
PHARE
.
Formalnie proces rozszerzenia UE został zainaugurowany podczas posiedzenia Rady do Spraw ogólnych
30 marca
1998
r. Polska zadeklarowała wówczas datę
31 grudnia
2002
jaką datę gotowości do członkostwa w Unii Europejskiej. Negocjacje w formie badania zgodności prawa państw kandydujących z prawem UE rozpoczęły się
31 marca
1998
r. w
Brukseli
. Po zakończeniu badania, faktyczne negocjacje podjęte zostały na wniosek państw kandydujących równocześnie, chociaż oddzielnie z każdym z kandydatów,
10 listopada
1998
r. Od
16 kwietnia
1999
r. zaczęły odbywać się regularne spotkania dyrektorów politycznych i korespondentów europejskich krajów stowarzyszonych i państw członkowskich UE w ramach dialogu politycznego. Dla potrzeb negocjacji powołano 37 podzespołów zadaniowych, które odpowiadały za opracowanie stanowisk w poszczególnych obszarach. Przewodniczącymi Polskiego Zespołu Negocjacyjnego (PZN) byli kolejno:
Mechanizm negocjacji polegał na wypracowaniu wspólnego stanowiska Przewodniczącego PZN i Komisarza UE ds. Rozszerzenia Unii i przekazanie go do akceptacji
Komisji Europejskiej
, która przygotowywała projekt zweryfikowanego stanowiska wspólnego UE. Projekt po przyjęciu przez
Radę Europejską
stanowił wspólne stanowisko wszystkich krajów 15 członkowskich. Celem negocjacji było przygotowanie
traktatu akcesyjnego
, który był przyjęty na ostatnim spotkaniu Międzyrządowej Konferencji Akcesyjnej.
W październiku
1990
r. podjęto decyzję o połączeniu stolic państw stowarzyszonych z Sekretariatem
Rady UE
za pomocą specjalnie przygotowanej sieci łączności elektronicznej. Do
2000
r. Polska zdążyła zakończyć rozmowy w 25 spośród 30 obszarów negocjacyjnych. W przypadku 9 z nich uzgodniono okresy przejściowe. Pozostałe 5 obszarów rozpatrywano w latach
2001
-
2002
. Finał negocjacji Polski z UE nastąpił
13 grudnia
2002
r . podczas szczytu UE w
Kopenhadze
.
Akcesja
Traktat akcesyjny
podlegał zatwierdzeniu i przyjęciu absolutną większością głosów przez
Parlament Europejski
(
9 kwietnia
2003
r.) oraz jednogłośnie przez
Radę Unii Europejskiej
(
14 kwietnia
2003
). Kolejnym etapem była ratyfikacja go przez wszystkie kraje członkowskie zgodnie z wymogami konstytucyjnymi obowiązującymi w każdym z tych państw (poza
Irlandią
gdzie ratyfikowany był po
referendum
ogólnopaństwowym, pozostałe państwa członkowskie przyjęły go w głosowaniach parlamentarnych). Traktat wszedł w życie po zakończeniu unijnej procedury ratyfikacyjnej. W Polsce proces jego przyjęcia odbywał się w formie ogólnonarodowego
referendum
w dniach
7
-
8 czerwca
2003
.
Polacy odpowiadali na następujące pytanie:
Czy wyraża Pan/Pani zgodę na przystąpienie Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej?
Według oficjalnych wyników
PKW
do urn poszło 58,85% uprawnionych do głosowania (tj. 17 586 215 osób) spośród 29 868 474 uprawnionych, 77,45% z nich (tj. 13 516 612) odpowiedziało tak na postawione pytanie. 22,55% z nich (tj. 3 936 012) odpowiedziało nie. Oddano również 126 194 głosów nieważnych.
Traktatu akcesyjny
będący prawną podstawą przystąpienia (akcesu) 10 krajów Europy Środkowej i Południowej (
Cypru
,
Czech
,
Estonii
,
Litwy
,
Łotwy
,
Malty
,
Polski
,
Słowacji
,
Słowenii
i
Węgier
) do
Unii Europejskiej
został podpisany
16 kwietnia
2003
r. w
Atenach
.
1 maja
2004
r.
Polska
stała się pełnoprawnym członkiem
Unii Europejskiej
wraz z 9 innymi krajami
Europy
Po akcesji
Jak wynika z informacji podanych przez Ministerstwo Finansów (
8 lutego
2006
)
Polska
ma być gotowa do wejścia do
Strefy euro
w
2009
r., co jednak przełożono do (co najmniej)
2012
r. Jednak na mocy rozporządzenia ministra finansów z
15 kwietnia
2004
r.[1] również w
Polsce
można używać
euro
do rozliczeń, w których jedną stroną jest konsument, czy odbiorca usług (tzn. np. w sklepie czy u fryzjera).
13 grudnia
2007
r. nastąpiło podpisanie
Traktatu reformującego
przez przedstawicieli
27 państw członkowskich
UE
, w
Klasztorze Hieronimitów
w
Lizbonie
. W imieniu
Polski
Traktat podpisali:
Prezes Rady Ministrów
Donald Tusk
,
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
. Na czele polskiej delegacji stał
Prezydent
Lech Kaczyński
, któremu towarzyszyli ministrowie
Kancelarii Prezydenta RP
-
Robert Draba
i
Michał Kamiński
.
Przystąpienie Polski[2] do
Układu z Schengen
nastąpiło
21 grudnia
2007
r. (przejścia lądowe i morskie) i
29 marca
2008
r. (lotniska, wraz z nowym rozkładem lotów).
30 lipca
2007
r.
Polska
przeszła pozytywnie techniczne testy dostępu do systemu Schengen. Zgodnie z propozycją
Portugalii
symboliczne otwarcie granic nastąpiło
21 grudnia
2007
r. w Worku Turoszowskim, na
trójstyku
granic
polskiej
,
czeskiej
i
niemieckiej
.
1 maja
2009
, po pięciu latach od przystąpienia Polski do UE, skończyły się okresy ochronne na zakup domów i mieszkań w Polsce przez cudzoziemców, obywateli UE.
Potencjał Polski w UE
Polska jest jednym z najludniejszych i największych krajów Unii: zajmuje 6. miejsce pod obydwoma tymi względami.
Polski kapitał posiada kilka dużych w tym rejonie Europy koncernów, tzn.
PKN Orlen
, który posiada swoje stacje w
Niemczech
i na
Litwie
,
Polsat
, inwestujący także na Litwie,
Grupa ITI
. Polska ma jeszcze nieco słabo rozwiniętą sieć drogową, trzy pierwsze autostrady mają być gotowe w pełni dopiero około 2013 roku (główne odcinki w 2010 roku), ich budowa przez firmy prywatne jest finansowana częściowo przez Unię Europejską: odcinek
autostrady A2
o długości 103 km od
Strykowa
do
Konina
został wybudowany w 82% za pieniądze unijne przy ogólnym koszcie 354 mln euro netto[3], odcinek
A4
od
Krzywej
do
Wrocławia
o długości 94 kilometrów został wybudowany w 75% za pieniądze unijne przy ogólnym koszcie 175 milionów euro[4]. W najbliższych latach Polska ma dostać około 4,5 mld euro na modernizację kolei.
W najbliższych latach Polska ma być największym kwotowo odbiorcą unijnych dotacji spośród nowo przyjętych. Polska dostaje z europejskich funduszy więcej pieniędzy niż wpłaca do budżetu Unii. Łącznie od
2007
roku będzie miała do wykorzystania około 60 miliardów euro, czyli około 212 miliardów złotych, to jest więcej niż roczne wydatki budżetowe w ostatnich latach.
Polska ma jeden z najwyższych wzrostów gospodarczych w Europie. Obecnie Polska jest pod względem wzrostu PKB na poziomie Niemiec, Wielkiej Brytanii, Francji i Włoch z początku lat 80., a Hiszpanii z początku lat 90. Szczególnie atrakcyjną dziedziną polskiej gospodarki może być turystyka, z uwagi na naturalność polskiego krajobrazu i niskie uprzemysłowienie rejonów turystycznych oraz zabytki: stare miasta, jak
Kraków
,
Poznań
,
Lublin
,
Gdańsk
,
Warszawa
czy
Wrocław
. Ruch turystyczny znacznie ułatwiło otwarcie polskich granic na mocy
Układu z Schengen
21 grudnia 2007. Powstają także nowe zakłady przemysłowe: przemysłu spożywczego oraz wysokich technologii (pod Wrocławiem jedna z największych w Europie fabryk monitorów
ciekłokrystalicznych
mająca produkować rocznie docelowo 11 milionów telewizorów i monitorów[5]). W
Łodzi
powstała fabryka komputerów
Dell
, która ma zapewnić pośrednio nawet 12 tysięcy miejsc pracy; koszt tej inwestycji to około 150 milionów euro: jest to jedna z największych tego typu inwestycji w tej części Europy. Polski producent samochodów
FSO
produkuje około 130 tys. samochodów rocznie, łącznie w Polsce FSO,
Volkswagen
i
Opel
produkują około 500 tys. samochodów rocznie, na mniejszą skalę produkuje się luksusowy samochód marki
Leopard
.
Stocznia Gdańska
jest jedną z największych w Europie.
Otwarcie kilku unijnych rynków pracy dla Polaków przyczyniło się też do spadku bezrobocia, które w niektórych powiatach sięga 30-40%[], chociaż w dalszej perspektywie może się przyczynić do spadku liczby ludności i wpływów podatkowych. Zmniejsza to kwoty wypłacanych bezrobotnym zasiłków. Obliczono, że Polacy pracujący za granicą przysłali do Polski około 22 miliardów złotych, przyczyniając się do 1,5% wzrostu gospodarczego[]. Z programów unijnych finansowane są szkolenia dla polskich bezrobotnych: na przykład kursy obsługi komputera czy języków obcych. Rolnicy zobowiązani są sprostać wyższym normom jakościowym, a rybacy mają narzucone kwoty połowowe ze względu na ochronę mórz. Młodzi ludzie zdecydowanie łatwiej mogą podejmować studia wyższe w krajach Unii, ze względu na niższe opłaty za studia dla obywateli Unii.
Obawy budzi możliwość wykupu taniej polskiej ziemi przez Niemców. W Hiszpanii i Portugalii w wielu nadmorskich miejscowościach mieszka mnóstwo Niemców na emeryturze, czasem prawie tyle samo, ile ludności miejscowej. Zostawiają oni tam jednak bardzo dużo pieniędzy. Po prawdopodobnym wprowadzeniu euro Polska będzie miała prawo na monetach umieścić podobizny znanych Polaków, które będą krążyć na terytorium wszystkich krajów strefy euro.
Do Polski trafiło ponad 29,5 mld euro z budżetu UE. W tym czasie nasze składki przekazane do Unii wyniosły 13,4 mld euro[6]. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego szacuje, że dzięki funduszom unijnym tempo wzrostu PKB w ostatnich latach było wyższe o 0,6–0,9 pkt proc., niż gdybyśmy do Unii nie weszli. Z danych Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej wynika, że w 2003 roku PKB Polski wynosił 43 proc. średniej unijnej, a w 2008 roku już 51 proc.
Polska wieś to największy beneficjent obecności naszego kraju w Unii Europejskiej. Od 2004 roku bezpośrednio lub pośrednio korzyści z funduszy unijnych odniosło ok. 100 tys. przedsiębiorców. Z samych dotacji unijnych skorzystało ok. 25 tys. podmiotów gospodarczych. Do największych beneficjentów obecności Polski w Unii Europejskiej należą też samorządy. Jak wskazują dane MRR, 38,5 proc. inwestycji, które uzyskały współfinansowanie ze środków unijnych na lata 2004–2006, było realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego. Z szacunków wynika, że stanowi to nawet 1/3 wszystkich wydatków inwestycyjnych samorządów w ostatnich latach[7].
Polacy w unijnych instytucjach
| | Wicedyrektor generalny w dyrekcji ds rolnictwa w KE
Jerzy Plewa
| | Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych), Członek Rady Europejskiej
Radosław Sikorski
| Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych)
Bogdan Klich
| Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Gospodarczych i Finansowych)
Jacek Rostowski
|
Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Gospodarczych i Finansowych oraz ds. Konkurencyjności oraz ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Polityki dotyczącej Konsumentów)
Waldemar Pawlak
| | | Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury)
Barbara Kudrycka
| Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury)
Katarzyna Hall
| Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Rolnictwa i Rybołówstwa)
Marek Sawicki
| |
Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych)
Grzegorz Schetyna
| Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych)
Andrzej Czuma
| Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii)
Cezary Grabarczyk
| Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Polityki dotyczącej Konsumentów)
Jolanta Fedak
| Członek Rady Unii Europejskiej (ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Polityki dotyczącej Konsumentów)
Ewa Kopacz
| Ambasador Polski w Komitecie Stałych Przedstawicieli
Jan Tombiński
| |
| | | |
Zobacz też
Przypisy
Źródła
Linki zewnętrzne