Powiat Waldenburg ( niem. Landkreis Waldenburg, pol. powiat wałbrzyski) - prusko-niemiecka jednostka podziału administracyjnego, istniejąca w latach 1816 - 1945 , wchodząca w skład prowincji śląskiej (do 1919 r.), a następnie prowincji dolnośląskiej .

Historia

Landkreis Waldenburg powstał na terenie średniowiecznego księstwa świdnicko-jaworskiego 24 stycznia 1818 r., wyniku podziału dotychczasowego powiatu świdnickiego . Wchodził on w skład rejencji dzierżoniowskiej (do 1820 r.), a następnie po jej likwidacji do wrocławskiej .^[1] Siedzibą starosty , urzędu i sejmiku powiatowego był Waldenburg .

1 kwietnia 1924 r. miała miejsce kolejna reforma podziału administracyjnego, w efekcie której wydzielono z powiatu miasto Wałbrzych jako powiat miejski (Stadtkreis). Mimo tego siedzibą urzędów powiatu ziemskiego pozostało nadal to miasto.

13 września 1937 r. nadano powiatowi oficjalną nazwę: Waldenburg (Schles.).

Powiat wałbrzyski został zajęty w maju 1945 r. przez oddziały Armii czerwonej . Kilkanaście dni później zaczęła działać polska administracja. Utworzono powiat wałbrzyski , który swoim zasięgiem terytorialnym pokrywał się z dawnym powiatem Waldenburg.

Landraci^[2]

• 1867 - 1874 Conrad F. O. E. M. F. Freiherr von Zedlitz und Neukirch
• 1875 - 1882 dr Carl J. R. von Bitter
• 1882 - 1885 Karl Freiherr von Dörnberg
• 1885 - 1897 dr Kurt T. E. O. von Lieres und Wilkau
• 1897 - 1907 Jakob C. R. Scharmer
• 1907 - 1916 dr Robert Freiherr von Zedlitz und Neukirch
• 1916 - 1919 H. A. von Götz
• 1919 - 1919 Mücke^[3]
• 1920 - 1925 Oskar Schütz
• 1925 - 1932 Karl Franz
• 1932 - 1933 dr Wilhelm Brandes
• 1933 - 1933 dr Walter von Boeckmann
• 1933 - 1934 Walter Kühn
• 1934 - 1943 Karl Williger
• 1943 - 1945 Günther Bier

Ludność ( 1885 - 1939 )

• 1885 r. - 117.684
• 1890 r. - 122.972, z czego ewangelicy: 86.594, katolicy: 35.492, wyznanie mojżeszowe: 375
• 1900 r. - 143.361, z czego ewangelicy: 96.171, katolicy: 46.239
• 1910 r. - 168.714, z czego ewangelicy: 110.875, katolicy: 55.800
• 1925 r. - 133.504, z czego ewangelicy: 89.079, katolicy: 36.641, wyznanie mojżeszowe: 188, inni chrześcijanie: 577
• 1933 r. - 134.090, z czego ewangelicy: 87.414, katolicy: 34.364, wyznanie mojżeszowe: 127, inni chrześcijanie: 400
• 1939 r. - 117.918, z czego ewangelicy: 78.524, katolicy: 27.791, wyznanie mojżeszowe: 39, inni chrześcijanie: 788

Podział administracyjny

1 stycznia 1945 powiat dzielił się na:

• 2 miasta^[4]: Gottesberg i Friedland
• 45 gmin

Osoby związane z powiatem

• Gerhart Hauptmann , niemiecki dramaturg i powieściopisarz, laureat nagrody Nobla.

Bibliografia

• R. Kamionka, Die Reorganisation der Kreiseinteilung Schlesiens in der Stein-Hardenbergschen Reformperiode, Breslau 1934.
• D. Stüttgen, H. Neubach, W. Hubatsch, Schlesien, [w:] W. Hubatsch, Grundriß zur deutschen Verwaltungsgeschichte 1815 - 1945. Preussen, Marburg/Lahn 1976.

Linki zewnętrzne

• http://www.genealogienetz.de/reg/SCI/Waldenburg/
• http://www.geschichte-on-demand.de/waldenburg.html
• http://wiki-de.genealogy.net/Landkreis_Waldenburg

Zobacz też

• powiat wałbrzyski
• Śląsk (prowincja)

Przypisy