Pamela Lyndon Travers

Pamela Lyndon Travers (ur. 9 sierpnia 1899 lub 1906 roku w Maryborough w Australii , jako Elen Lyndon Goff, zm. 23 kwietnia 1996 ) – australijska poetka i pisarka książek dla dzieci. Sławę przyniosła jej seria książek o Mary Poppins . Na podstawie książek powstał film , wiele sztuk teatralnych i skomponowana została suita.

Jej pseudonim artystyczny pochodzi od imienia jej ojca – Traversa Goffa, natomiast imię Pamela było popularne w czasach po I wojnie światowej i wybrała je sama Elen^[1]. Ojciec, Irlandczyk z pochodzenia, był urzędnikiem bankowym i nadużywał alkoholu. Matka natomiast wierzyła w wychowywanie córki poprzez wygłaszanie różnego rodzaju sentencji, które wiele lat później Travers wykorzystała w trakcie pisania Mary Poppins. Travers jako dziecko miała bujną wyobraźnię, kochała zwierzęta, dużo czytała, zwłaszcza bajki. Gdy Pamela miała siedem lat, zmarł jej ojciec i rodzina została zmuszona wyprowadzić się do Bowral w Nowej Południowej Walii , gdzie mieszkała jej ciotka, posiadająca plantację cukrową. Travers rozpoczęła tam naukę w szkole dla dziewcząt Normanhurst Private Girls School. Już jako nastolatka pisała wiersze, które ukazywały się w australijskich czasopismach. Uczęszczała również na lekcje muzyki. W wieku siedemnastu lat przeprowadziła się do Sydney i rozpoczęła karierę aktorską. Mimo że w aktorstwie odniosła pewien sukces, musiała dorabiać sobie jako dziennikarka. Publikowała również wiersze w literackim periodyku "The Bulletin" (1923 rok), które przyniosły jej uznanie jako poetce. Travers nie czuła się jednak dobrze w Australii, zdecydowała się więc w 1924 roku na wyjazd z kraju do Wielkiej Brytanii , którą uważała za centrum anglojęzycznej literatury^[1].

W Wielkiej Brytanii utrzymywała się początkowo z pisania artykułów, które wysyłała do Australii i Nowej Zelandii , między innymi ukazywały się one w nowozelandzkim "Christchurch Herald". Wkrótce znalazła również wydawców w Irlandii ; od 1925 zwłaszcza "Irish Statesman" stanowił jej główne źródło dochodów. Poznała tam George'a Williama Russella , poetę, malarza, jedną z czołowych postaci literackiego odrodzenia artystycznego, jej platoniczną miłość . Dzięki Russelowi Travers poznała świat irlandzkich baśni, legend i poezji. W tym czasie poznała również Gurdżijewa i zainteresowała się mistycyzmem ^[1].

W 1934 roku zachorowała na zapalenie opłucnej , przerwała więc karierę pisarską i zamieszkała w wiejskim domu w Sussex . To Russel podsunął jej pomysł, aby napisała historię o czarodziejce . Wymyślona przez Travers opowieść urosła do rozmiarów książki i została wydana w 1934 roku. Ilustracje do powieści stworzyła Mary Shepard – córka E. H. Sheparda – ilustratora Kubusia Puchatka . Wkrótce, w 1934 roku, wyszła kolejna powieść o Mary Poppins. Książki te nie były skierowane wyłącznie do dzieci, zawierają w sobie również wątki zaczerpnięte z jej własnego życia (np. ojciec Michasia i Janeczki jest bankierem, podobnie jak ojciec pisarki). W sumie powstało sześć książek o przygodach niani-czarodziejki oraz dwie książki-kompilacje (nieprzetłumaczone na język polski): Mary Poppins From A to Z (1962) i Mary Poppins in the Kitchen (1975)^[1].

W 1939 roku, po wybuchu II wojny światowej , Travers rozpoczęła pracę w brytyjskim Ministerstwie Informacji , które wysłało ją do Stanów Zjednoczonych . Z tego okresu pochodzi jej książka I Go by Sea, I Go by Land (1941 rok). Około roku 1940 roku powstała pierwsza sztuka teatralna o Mary Poppins, nie została ona jednak zaakceptowana przez pisarkę. Nie wygasało jej zainteresowanie mistycyzmem – w 1944 roku przeniosła się do Window Rock w Arizonie , gdzie spędziła lato wraz z plemieniem Indian Navaho ^[1].

Na podstawie książek o Mary Poppins powstał film, który jednak według autorki nie był dobrą adaptacją powieści^[2]. Już w 1945 roku Travers dostała ofertę zekranizowania książek o Mary Poppins, jednak zwlekała z zaakceptowaniem jej przez wiele lat, aż do 1959. Ukończenie filmu zajęło pięć lat, głównie ze względu na różnice zdań pomiędzy autorką książek a scenarzystami . Na podstawie filmu w 2004 roku powstała sztuka teatralna^[1].

Przyjęła posadę pisarza-rezydenta w Smith College w Massachusetts (1966), oraz w Radcliffe College i na Uniwersytecie Harvarda . W 1975 roku opublikowała About the sleeping beauty – zbiór 5 wersji baśni o Śpiącej królewnie , takich autorów jak bracia Grimm , Charles Perrault , Giambattista Basile, Jeremiah Curtin , F. Bradle-Birt, do których dodała własną interpretację baśni. Pamela Lyndon Travers napisała ponadto wiele esejów poświęconych folklorowi i mitom , które ukazywały się w piśmie "Parabola". Wiele z nich, wraz z jej własnymi opowieściami, ukazało się w 1989 roku w książce What the Bee Knows: Reflections on Myth, Symbol and Story^[3]. Napisała biografię Gurżijewa, a w 1971 roku książkę dla dzieci Friend Monkey, opartą o sanskrycki epos Ramayana^[1].

W 1977 roku została uhonorowana Orderem Imperium Brytyjskiego za wkład w literaturę^[2]. Została również wyróżniona honorowym doktoratem Chatham College w Pittsburghu ^[4].

Zmarła 23 kwietnia 1996 r. w swoim domu w Chelsea , pogrzeb odbył się 1 maja. Dokładne miejsce pochówku nie jest znane (co zastrzegła w testamencie, nie chcąc by jej grób stał się celem pielgrzymek miłośników Mary Poppins)^[5].

Przypisy