Kompozytorzy baroku (XVII w. - I poł. XVIII w.)
G. F. Händel, 1727 na obrazie pędzla Balthasara Dennera
Georg Philipp Telemann (1750)
Antonio Vivaldi (1678-1741)
Wczesny barok (ok 1600-ok 1650)
Barok objawił się jednocześnie w Anglii
Elżbiety I
, na której dworze tworzyli
John Dowland
(
1563
-
1626
) i
John Adson
(
1587
-
1640
), jak i we Włoszech, gdzie przeważała szkoła wenecka skupiona wokół takich muzyków jak:
Claudio Monteverdi
(
1567
-
1643
) czy
Adriano Banchieri
(
1568
-
1634
).
Dość szybko na nowe prądy zareagowało także hiszpańskie życie muzyczne (Juan Bautista Comes,
1568
-
1643
). Twórcy niemieccy, na przykład (
Michael Altenburg
(
1584
-
1640
) i
Heinrich Schütz
(
1585
-
1672
), bazowali na osiągnięciach twórców renesansowych tańców niemieckich jak
Hans Neusiedler
.
W Polsce wczesny barok w muzyce reprezentowali min:
Marcin Mielczewski
(zm.
1651
) i
Bartłomiej Pękiel
(zm. ok.
1670
).
Barok dojrzały (ok 1650-ok. 1700)
Rozwój weneckiej opery i instrumentalnej formy muzycznej, jaką jest
sonata
umożliwił komponowanie o wiele bardziej wyrafinowanej muzyki niż kiedykolwiek przedtem. Zamilkły renesansowe rubaszne dźwięki, ustępując miejsce typowej dla baroku dojrzałego elegancji.
Jean-Baptiste Lully
(
1632
-
1687
) położył podwaliny pod francuską odmianę opery, tzw. "opero-balet". Hiszpanię w nowa muzyczną epokę wprowadził
Cabanilles y Barrerá
(
1644
-
1712
).
W Niemczech (
Dietrich Buxtehude
,
Johann Pachelbel
) i Anglii (
John Abell
) nastąpił wspaniały rozwój muzyki organowej. Pod koniec wieku XVII Anglicy doczekali się własnej odmiany opery, w której celowali
Henry Purcell
i jego brat -
Daniel Purcell
.
Na przełomie wieków XVII i XVIII
Arcangelo Corelli
(
1653
-
1713
) i niezależnie od niego Giuseppe Torelli stworzyli typową dla późnego baroku formę muzyczną jaką jest
concerto grosso
- koncert trzyczęściowy oparty na barokowej sonacie (
allegro
-
andante
-allegro). Formę tę szybko przyswoili sobie liczni kompozytorzy we Włoszech, Anglii, Niemczech i Holandii.
Holenderskim wirtuozem concerto grosso był
Henrico Albicastro
(
1660
-
1730
). We Francji
concerto grosso
musiało rywalizować z rodzimymi formami muzycznymi.
W Polsce życie muzyczne uległo skostnieniu i zatraciło innowacyjność. Typowym polskim kompozytorem okresu był
Grzegorz Gerwazy Gorczycki
(ok.
1667
-
1734
) tworzący wciąż według założeń muzyki wczesnobarokowej.
Późny barok (ok 1700-ok 1750)
Pierwsza połowa wieku XVIII był czasem triumfu włoskich kompozytorów, których zatrudniano na licznych dworach europejskich, np.
Attilio Ariosti
(
1666
-
1730
) komponował muzykę w
Berlinie
.
W Wenecji nastąpił kolejny wybuch innowacyjności. Cała Europa była wpatrzona we wzorce dostarczane jej przez Wenecjan, takich jak:
Tomaso Albinoni
(
1671
-
1751
),
Alessandro Marcello
,
Francesco Antonio Bonporti
(
1672
-
1749
),
Antonio Lotti
(
1666
-
1740
) i
Antonio Vivaldi
(
1678
-
1742
).
Swoistym centrum muzycznym pozostał też
Rzym
gdzie działał
Domenico Giuseppe Scarlatti
(
1685
-
1757
).
Muzyka francuska poszła zupełnie w innym kierunku. Najlepszymi kompozytorami byli tam klawesyniści:
François Couperin
(
1668
-
1733
) i
Jean-Philippe Rameau
(
1683
-
1764
).
W Niemczech największy rozwój nastąpił na północy, zwłaszcza w
Hamburgu
, gdzie działali niezrównani mistrzowie:
Georg Philipp Telemann
(
1681
-
1767
),
Reinhard Keiser
i
Johann Mattheson
i w Saksonii:
Johann Sebastian Bach
(
1685
-
1750
),
Johann Adolf Hasse
(
1699
-
1783
).
Swoich mistrzów mieli także Szwedzi. Byli to:
Johan Helmich Roman
(
1694
-
1758
) ,
Johan Joachim Agrell
(
1701
-
1765
) i Brytyjczycy, którym rozrywki dostarczali zarówno muzycy "importowani" jak największy obok Bacha kompozytor epoki, Niemiec z
Halle
,
Georg Friedrich Händel
(
1685
-
1759
), inny Niemiec
Karl Friedrich Abel
(
1725
-
1787
)i Włoch
Francesco Geminiani
(
1687
-
1762
), jak i kompozytorzy rodzimi:
Charles Avison
(
1709
-
1770
) i
Thomas Augustine Arne
(
1710
)-(
1778
).
W Austrii i Czechach
Johann Joseph Fux
i
Jan Dismas Zelenka
(
1679
-
1745
) przygotowywali grunt dla
Haydna
i
Mozarta
.
Styl Galant w Muzyce (ok 1750-ok 1760)
Około lat 1745-1750 muzyka stawała się powoli asymetryczna i wykazująca dążność ku homofonii. W Niemczech popularny był styl galant, w którym celowali muzycy z dworu pruskiego:
Carl Heinrich Graun
,
Johann Joachim Quantz
oraz syn Bacha
Carl Philipp Emanuel Bach
(
1714
-
1788
). Można powiedzieć, że włoskim odpowiednikiem Quantza i CPE Bacha był
Giuseppe Tartini
, a hiszpańskim
Antonio Soler
.
Zobacz też