Portret
Ezdrasza
na karcie 5 r w Kodeksie Amiatinus.
Codex Amiatinus, symbol A nadał mu Wordsworth, nazwa Amiatinus pochodzi od góry
Amiata
w
Toskanii
.
Jest najwcześniejszym zachowanym
manuskryptem
zawierającym pełny tekst
Wulgaty
. Datowany jest na początek
VIII wieku
i uchodzi za najdokładniejszą kopię tekstu
Św. Hieronima
. Kodeks jest także pięknym przykładem średniowiecznej
kaligrafii
, a przechowywany jest obecnie we
Florencji
w
Biblioteca Medicea Laurenziana
. Kodeks jest pokaźnych rozmiarów, stanowi go 1029 kart[1] o wymiarach 50,5 na 34 cm i 15 cm grubości. Ma około 30 kg wagi[2].
Kodeks stanowi 1029 kart z mocnego, gładkiego pergaminu
welinowego
, nawet dziś wyglądających świeżo, pomimo ich wieku, ułożone w foliały złożone z czterech kart, w formacie quarto. Zapisany wielką, wyraźną, regularną i piękną
uncjałą
, po dwie kolumny na stronę i 43 albo 44 linii w kolumnie. Stosunkowo często zostawiana jest niewielka przestrzeń pomiędzy wyrazami, ale pismo jest zasadniczo biorąc ciągłe. Tekst podzielony jest na sekcje, które w
Ewangeliach
ściśle odpowiadają sekcjom
Ammoniusza
. Brak interpunkcji, ale wprawiony czytelnik prowadzony był do sensu przez
kolometrię
. Ten styl pisania, jak się sądzi, został zapożyczony z zaginionego Codex Grandior
Kasjodora
, możliwe jednak, że sięga jeszcze wcześniej, aż do czasów św.
Hieronima
.
Trzy kopie Biblii zamówione zostały przez
Ceolfryda
w 692 roku. Z tą datą ustanowiony został podwójny klasztor w Wearmouth-Jarrow. Klasztor otrzymał ziemię, na której hodowano 2000 sztuk bydła, co zapewniało stałą dostawę skór cielęcych, na potrzeby produkcji pergaminu.
Beda
odegrał w tym swoją rolę. Tutaj powstał Kodeks Amiatinus. Ceolfryd zamierzał podarować kodeks papieżowi
Grzegorzowi II
i z tą myślą w roku 716 udał się w długą podróż, zmarł jednak zanim dotarł do Rzymu. Kodeks dotarł wkrótce, do klasztoru San Salvatore, na górze
Amiata
w Toskanii, gdzie pozostał aż do 1786 roku, kiedy przekazano go do Biblioteca Medicea Laurenziana.</ref> Biblioteca Medicea Laurenziana]. W IX wieku kopia Kodeksu Amiatinus stała się osobistą Biblią
papieża
.
Badania
paleograficzne
potwierdzają, iż kodeks powstał w VIII/IX wieku. Jest więc najstarszym rękopisem zawierającym pełny tekst
Wulgaty
. Już w wieku XIX oceniono, że jest najlepszym świadkiem tekstu Wulgaty. Wydana przez Niemieckie Towarzystwo Biblijne Vulgata Stuttgartiana opiera się głównie na Kodeksie Amiatinus.
Nazywany bywa "najpiękniejszą książką na świecie" i o to miano rywalizuje z
Księgą z Kells
oraz Codex Lindisfarnensis, pomimo iż te posiadają przepiękne dekoracje, których Kodeks Amiatyński jest pozbawiony.
Linki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ Pochodziły one ze skór 258 cieląt.
- ↑ H. J. White, The Codex Amiatinus and its Birthplace, in: Studia Biblica et Ecclesiasctica (Oxford 1890), Vol. II, p. 273.
Bibliografia