Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Diakon

Diakon

Diakon katolicki w dalmatyce
Diakon prawosławny
Diakon anglikański
Święcenia diakonatu
Święty Szczepan - diakon męczennik
Święta Olimpia - diakonisa

Diakonat ( gr. diakonos, διάκονος - sługa) – pierwszy z trzech stopni święceń wyższych w wielu Kościołach i Wspólnotach chrześcijańskich.

Spis treści

Historia diakonatu

Diakonat wykształcił się w początkach chrześcijaństwa jako urząd osób odpowiedzialnych za funkcje charytatywne we wspólnocie chrześcijańskiej.

Według Dziejów Apostolskich (Dz 6, 1 – 6) apostołowie wybrali w Jerozolimie siedmiu mężczyzn, mających odciążyć ich od spraw „stołu”:

(1) Wówczas, gdy liczba uczniów wzrastała, zaczęli helleniści szemrać przeciwko Hebrajczykom, że przy codziennym rozdawaniu jałmużny zaniedbywano ich wdowy. (2) Nie jest rzeczą słuszną, abyśmy zaniedbywali słowo Boże, a obsługiwali stoły - powiedziało Dwunastu, zwoławszy wszystkich uczniów. (3) Upatrzcie zatem, bracia, siedmiu mężów spośród siebie, cieszących się dobrą sławą, pełnych Ducha i mądrości. Im zlecimy to zadanie. (4) My zaś oddamy się wyłącznie modlitwie i posłudze słowa. (5) Spodobały się te słowa wszystkim zebranym i wybrali Szczepana , męża pełnego wiary i Ducha Świętego, Filipa , Prochora , Nikanora , Tymona , Parmenasa i Mikołaja, prozelitę z Antiochii. (6) Przedstawili ich Apostołom, którzy modląc się włożyli na nich ręce. (wg Biblii Tysiąclecia ).

Początkowo, zgodnie z tradycją, powoływano przy siedzibach biskupich po siedmiu diakonów. Z czasem przestano przestrzegać tej zasady.

Diakoni pełnili również szczególne funkcje liturgiczne . Odczytywali Ewangelię , podawali intencje modlitw, rozdzielali wiernym Eucharystię , a także pomagali biskupowi w udzielaniu sakramentu chrztu .

Do X wieku istniała w Kościele katolickim również funkcja diakonisy. Kobiety nie były jednak wyświęcane, powierzano im tylko pewne funkcje pomocnicze w liturgii i obowiązki związane z działalnością charytatywną. W Kościołach wschodnich instytucja diakonisy przetrwała do XIII wieku [1].

Obecnie diakonki i diakonisy występują jedynie w kościołach protestanckich oraz w niektórych kościołach starokatolickich i kościołach niezależnych tzw. feministycznych .

Szaty diakona

W obrządku łacińskim , szatami liturgicznymi diakona są: alba , stuła , przewieszona z lewego ramienia i spięta na prawym boku, oraz dalmatyka .[2] W nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego diakon używa także manipularza . Strojem chórowym jest komża włożona na sutannę.[3]

W Polsce , na mocy indultu Stolicy Apostolskiej , podczas odprawiania pogrzebu i sprawowania Liturgii Godzin np. nieszporów , diakon może zamiast dalmatyki założyć kapę .

W obrządku bizantyjskim szatą diakona jest sticharion (odpowiednik alby / dalmatyki w Kościele łacińskim ), na którą diakon nakłada specjalną stułę diakońską, zwaną orarionem .

Urząd diakona

Diakonat w Kościele katolickim

Zgodnie z teologią katolicką, diakonat jest pierwszym z trzech stopni sakramentu święceń.

Zadania i przywileje diakonów

W świetle prawa kanonicznego Kościoła łacińskiego , święcenia diakonatu wprowadzają do stanu duchownego. Zadaniem diakona w liturgii jest zasadniczo asystowanie przewodniczącemu, służba przy ołtarzu (przy księdze i kielichu), kierowanie zgromadzeniem wiernych poprzez odpowiednie polecenia oraz wypowiadanie intencji modlitwy powszechnej[4]. Niektóre ceremonie diakon może sprawować samodzielnie, w zastępstwie kapłana. Może uroczyście udzielać chrztu , asystować przy zawieraniu małżeństwa przez narzeczonych, przewodniczyć nabożeństwom (np. Gorzkie żale) i sakramentaliom (błogosławieństwa, poświęcenia oraz liturgia pogrzebu).

Podczas mszy diakon odczytuje Ewangelię i rozdziela wiernym Eucharystię. Może także, z upoważnienia celebransa , wygłosić homilię .

Diakon nie może odprawiać mszy świętej , udzielać rozgrzeszenia, czy też namaszczać chorych. Czynności te może wykonywać jedynie kapłan ( prezbiter lub biskup ).

Do obowiązków diakona należy regularna modlitwa Liturgią Godzin .

Diakonów w Kościele rzymskokatolickim można podzielić na dwie grupy: żonatych oraz celibatariuszy, którzy decydują się pozostać w stanie bezżennym. Diakoni żonaci są wyświęcani na stałe[5] (wymaga się od nich zgody małżonki, ukończenia 35. roku życia oraz odpowiedniego przygotowania), zaś dla celibatariuszy jest to zazwyczaj stopień przejściowy na drodze do kapłaństwa - około roku przed ukończeniem studiów seminaryjnych alumni otrzymują święcenia diakonatu i składają przysięgę celibatu.

Diakonat "przejściowy"

Prawo kanoniczne Kościoła łacińskiego oraz Kościołów wschodnich wymaga, by kandydaci do kapłaństwa wypełniali przez pewien czas urząd diakona[6]. Sprawowanie posługi diakońskiej jest formą praktycznego przygotowania do przyszłej działalności duszpasterskiej, dlatego święcenia te udzielane są seminarzystom po ukończeniu piątego (przedostatniego) roku studiów[7].

Diakonat stały

Katolickie Kościoły wschodnie nieprzerwanie zachowały instytucję diakonatu stałego, lecz w Kościele łacińskim praktyka świecenia stałych diakonów zanikła bardzo wcześnie. Pierwsza decyzja przywrócenia diakonatu jako stałego stopnia hierarchii, została podjęta na Soborze Trydenckim [8], lecz nie została zrealizowana. Wypełnienia doczekały się dopiero postanowienia biskupów zebranych na Soborze Watykańskim II . Ojcowie soborowi zarządzili w Konstytucji dogmatycznej o Kościele "Lumen Gentium" , by zachować diakonat jako właściwy i trwały stopień hierarchiczny[9]. Ponadto zdjęto z diakonów obowiązek bezżenności.

Diakonat stały jest w polskim katolicyzmie nowością. Zanikł on bowiem w Kościele łacińskim jeszcze przed przybyciem pierwszych misjonarzy do naszego kraju. Natomiast tuż po Soborze Watykańskim II biskupi polscy byli bardzo ostrożni z wprowadzaniem tej instytucji.

Pierwszym z Kościołów lokalnych w Polsce, gdzie przywrócono stały diakonat, była archidieceja przemysko-warszawska obrządku bizantyjsko-ukraińskiego . Pierwszy diakon stały, dk. Piotr Siwicki, został wyświęcony 30 listopada 2003 roku w Lublinie przez abp. Jana Martyniaka [10].

W 2001 roku Konferencja Episkopatu Polski zwróciła się do Stolicy Apostolskiej z prośbą o pozwolenie na wprowadzenie w Polsce diakonatu stałego. 22 stycznia 2004 roku watykańska Kongregacja ds. Wychowania Katolickiego zatwierdziła na okres sześciu lat dokument dotyczący formacji i posługi diakonów stałych w Polsce[11]. W 2005 roku w Przysieku powstał Ośrodek Formacji Diakonów Stałych. W chwili powstania tej placówki do posługi przygotowywało się w niej dziesięciu żonatych alumnów . Pierwszy rzymskokatolicki diakon stały w Polsce, dk. Tomasz Chmielewski, został wyświęcony 6 czerwca 2008 roku w Toruniu przez biskupa toruńskiego Andrzeja Suskiego [12].

Diakonat w Kościołach prawosławnych

W Kościołach prawosławnych od czasów wczesnochrześcijańskich diakoni pełnili funkcje służebne wobec przełożonych oraz wobec całej społeczności wiernych. Zakres ich działalności pozostał ten sam. Są pomocnikami prezbiterów i biskupów podczas odprawiania nabożeństw, wygłaszają ektenie , czytają fragmenty z Dziejów Apostolskich , Listów Apostolskich i Ewangelię, asystują podczas sprawowania sakramentów i obrzędów. Samodzielnie diakoni nie odprawiają żadnego nabożeństwa. W wyjątkowych wypadkach diakon prawosławny może, podobnie jak każdy chrześcijanin, dokonać chrztu w przypadku braku prezbitera. Za pozwoleniem księdza lub biskupa diakon może nauczać zarówno w Cerkwi jak i poza nią. Starsi spośród diakonów, zwłaszcza przy katedrach biskupich noszą w prawosławiu miano protodiakonów oraz archidiakonów . Diakon, który przyjął stan zakonny nazywany jest w prawosławiu hierodiakonem . Mianowanie, powierzanie funkcji lub zwalnianie z jej pełnienia należy do biskupa[13].

Diakonat w Kościołach starokatolickich

Kościoły starokatolickie pojmują sakrament kapłaństwa podobnie jak rzymskokatolicy i prawosławni. Diakoni starokatoliccy nie są zobowiązani do przestrzegania celibatu. Obecnie część kościołów starokatolickich dopuściła możliwość święcenia diakonis. W niektórych Kościołach starokatolickich istnieje również diakonat stały zarówno kobiet jak i mężczyzn.

Diakonat w Kościołach protestanckich

W niektórych Kościołach luterańskich w od XVI do XIX wieku diakonami ( kaznodziejami ) nazywano duchownych pomocniczych ( wikariuszy ).

Diakonat istnieje obecnie w większości Kościołów protestanckich . Jest on posługą duchowną pełnioną zarówno przez mężczyzn (diakoni) jak i kobiety (diakonki). W prezbiterianizmie diakoni rozdają komunię , odwiedzają chorych, rozdzielają dary. W protestanckich kościołach Niemiec i Skandynawii istnieją specjalne instytuty diakonalne (od I połowy XIX wieku), które przygotowują diakonów do pracy z młodzieżą i służby społecznej. W wielu kościołach protestanckich diakonat jest obieralną przez wiernych funkcją, a wybrani diakoni tworzą ciało odpowiedzialne za finanse i administrację wspólnoty.

Od 1836 roku w niektórych kościołach protestanckich istnieją także diakonisy. Są to niezamężne kobiety, które podobnie jak zakonnice żyją we wspólnotach ( stowarzyszeniach ) i poświęcają się pracy społecznej i charytatywnej[14]. W Polsce posługa diakonisy istnieje od 1923 roku w Kościele Ewangelicko-Augsburskim w RP . Polskie diakonisy zrzeszone są w diakonacie Eben-Ezer .

Przypisy

  1. Diakonisy
  2. por. Caeremoniale episcoporum (1984), część I, rozdział IV, pkt. 67.
  3. por. Caeremoniale episcoporum (1984), część I, rozdział IV, pkt. 81.
  4. por. Caeremoniale episcoporum (1984), część I, rozdział I, pkt. 25.
  5. węzeł małżeński jest w Kościele łacińskim przeszkoda do przyjęcia święceń prezbiteratu; zob. także: Diakoni i ich posługa w Kościele
  6. minimum pół roku; por. Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 1031, paragraf 1.
  7. por. Konferencja Episkopatu Polski, Zmodyfikowana instrukcja w sprawie posług oraz święceń udzielanych w seminariach duchownych , rozdz.IV, pkt. 32.
  8. por. Sobór Trydencki, Sesja XIII, 15 lipca 1563 roku, rozdz. 17: [Święty Sobór] zachęca i nakazuje w Panu, aby wszyscy poszczególni biskupi, tam gdzie tylko możliwe, przywrócili te zadania [stopnie święceń od ostiariatu do diakonatu] w kościołach katedralnych, kolegiackich i parafialnych.
  9. Konstytucja dogmatyczna o Kościele "Lumen Gentium", rozdz. III, pkt. 29.
  10. Diakon stały Piotr Siwicki
  11. Diakonat stały w Kościele w Polsce
  12. Ksiądz diakon, jego żona i jego dzieci
  13. Hierarchia cerkiewna
  14. Diakonisy jak zakonnice?

Zobacz też

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Diakon":

Biskup ...

Diakon Diakon katolicki w dalmatyce Diakon prawosławnyDiakon anglikański Święcenia Diakonatu Święty Szczepan - Diakon męczennik Święty Wawrzyniec ...

Duchowieństwo ...

Ambona (architektura) prawosławnym - podwyższone miejsce na środku kościoła przed królewską bramą , z którego Diakon wygłasza ektenie , czyta Ewangelię , a kapłan wygłasza kazanie. Oznacza górę, z ...

Grzegorz I ...

Nadzwyczajna forma rytu rzymskiego ...

Rozesłanie (liturgia) ...

Chrzest ...

VIII wiek karoliński Sławni odkrywcy i badacze Beda Czcigodny (wybitny uczony, spisał także Historię Anglii) Paweł Diakon (mnich z Monte Cassino , kronikarz, spisał historię Longobardów) Alkuin (uczony na dworze ...

Werona jego mieszkańców. W epoce karolińskiej plan urbanistyczny narzucał samoistne porównania do Jeruzalem.Kiedy arcyDiakon Pacifico przypisał Weronie imię małego Jeruzalem, zostało to odebrane jako wielki ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Diakon":

025 Państwo Franków (plansza 15) kierował sprowadzonymi do siedziby dworskiej w Akwizgranie uczonymi. Wśród nich byli: Paweł Diakon historyk Longobardów, gramatyk Piotr z Pizy czy najwybitniejszy wtedy poeta Teodulf ...

47. Wybrane religie świata (plansza 13) samego początku znane były trzy struktury władzy (usługiwania) w Kościele: biskup, prezbiter, Diakon. Rozwój chrześcijaństwa przebiegał bardzo dynamicznie, chociaż nie brakowało momentów kryzysowych spowodowanych trudności ...

107 Reformacja Europy (plansza 5) niektóre dogmaty katolickie ustalone w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. Zachowano biskupów, kapłanów i Diakonów. Rok kościelny jak i katolicki zaczynał się adwentem. Rozwiązano zakony, a ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie