Z założeń pozytywizmu wyrosła leż teoria pojęć naukowych, zwana operacjonizmem /(od łacińskiego operari - pracować nad czymś, od opera‘praca, czynność’), kierunek w filozofii i metodologii nauk XX w. uznający sens empiryczny pojęć naukowych tylko wówczas, gdy możliwe jest ich zdefiniowanie na podstawie opisu metod, które określają ich zastosowanie/.
Według niej pojęcia naukowe nie ujmują istoty rzeczy, lecz tylko podają działania uczonego, jego operacje psychofizyczne, potrzebne do określenia badanej rzeczy.
Pojęcie np. liczby zawiera w swej treści jedynie operacje liczenia, a pojęcie tożsamości — operacje wymagane do stwierdzenia tożsamości rzeczy. Nie inaczej jest z samym pojęciem prawdy: definiuje się ją przez czynności potrzebne do odróżnienia twierdzeń prawdziwych od fałszywych.
Każda prawda jest zależna od stanu wiedzy ludzkiej, każda może być obalona: i mogą współistnieć prawdy odmienne, wzajem niezgodne.
