Wtórouste, wtórnogębowce (Deuterostomia) –
klad
zwierząt dwubocznie symetrycznych
, u których w
rozwoju embrionalnym
z
pragęby
powstaje otwór
odbytowy
. Wtórouste są przeciwstawiane
pierwoustym
(Protostomia). Podział zwierząt zaliczanych do Bilateria na pierwouste i wtórouste wprowadził Karl Grobben w 1908 roku.
Pragęba wtóroustych przejmuje funkcje odbytu lub zanika, a na jej miejscu wtórnie formuje się odbyt. Na brzusznej stronie zarodka wtórnie powstaje otwór gębowy[1]. Główny pień nerwowy ma postać cewki i położony jest na stronie grzbietowej.
Bruzdkowanie
całkowite.
W tradycyjnej
klasyfikacji
opartej na hipotezie jam ciała wtórouste stawiane były w randze nadtypu, do którego zaliczano[2]:
oraz
rurkoczułkowce
(określane nazwą Pogonophora)[3].
Badania
genetyczne
wyłączyły z tej grupy szczecioszczękie i rurkoczułkowce (jako zwierzęta pierwouste) i jednocześnie ujawniły pokrewieństwa Xenoturbellida z półstrunowcami i szkarłupniami[4].
Obecnie do Deuterostomia zaliczane są:
Szkarłupnie i półstrunowce łączone są w kladzie
Ambulacraria
.
Czasem do wtóroustych zaliczana jest również wymarła kambryjska gromada
Vetulicolia
.
Przypisy