Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Wielkie Księstwo Poznańskie

Wielkie Księstwo Poznańskie

Wielkie Księstwo Poznańskie
Grossherzogtum Posen
1815-1848
Flaga Wielkiego Księstwa Poznańskiego
Flaga Wielkiego Księstwa Poznańskiego Herb Wielkiego Księstwa Poznańskiego
Położenie Wielkiego Księstwa Poznańskiego
Język urzędowy polski i niemiecki
Stolica Poznań
Ustrój polityczny autonomiczna monarchia w składzie Prus
Ostatnia głowa państwa Wielki książę (ostatni)
cesarz Wilhelm II Hohenzollern
W jego imieniuksiążę-namiestnik Antoni Radziwiłł ( 1815 - 1831 )
Ostatni szef rządu Kanclerz II Rzeszy (ostatni)
Friedrich Ebert
Powierzchnia
 • całkowita

28 951¹ km²
Liczba ludności  ( 1815 )
 • całkowita 
 •  gęstość zaludnienia

776 000
26,8 osób/km²
Utworzenie i UpadekUtworzenie - kongres wiedeński , 1815 .Upadek - zniesienie autonomii i utworzenie Prowincji Poznańskiej
Strefa czasowa UTC +1
Mapa Wielkiego Księstwa Poznańskiego
Wielkie Księstwo Poznańskie w 1815 roku
Herb wielki Księstwa

Wielkie Księstwo Poznańskie 1815 - 1848 (dawniej Wielkie Xięstwo Poznańskie, niem. Grossherzogtum Posen, fr. Grand Duché de Posnanie) – autonomiczne księstwo wchodzące w skład Prus (pozostające poza Związkiem Niemieckim ) powstałe na mocy kongresu wiedeńskiego , mające w zamierzeniu mocarstw zaspokoić narodowe dążenia wielkopolskich Polaków w związku z odłączeniem decyzją kongresu terytorium Wielkopolski od reszty terytorium Księstwa Warszawskiego , które otrzymało status Królestwa Polskiego , państwa konstytucyjnego, związanego jedynie unią personalną z Imperium Rosyjskim . Po powstaniu listopadowym w Królestwie Polskim , popartym przez Poznaniaków, autonomia Księstwa została ograniczona w 1831 , a po powstaniach wielkopolskich z 1846 i 1848 całkowicie zniesiona. Administracja pruska zmieniła nazwę na Prowincja Poznańska (Provinz Posen), ale w użyciu społecznym nadal pozostawała nazwa Wielkie Księstwo Poznańskie (choć polskie elity polityczne również używały nowej nazwy), nazwa ta pozostała w pełnej tytulaturze królów Prus, a następnie cesarzy niemieckich aż do abdykacji Wilhelma II .

Spis treści

Terytorium i ludność

Obszar wielkiego księstwa obejmował zachodnią część podzielonego między Prusy i Rosję Księstwa Warszawskiego (z części wschodniej utworzono Królestwo Polskie ), czyli Wielkopolskę bez jej wschodniej części oraz Kujawy . Obszar księstwa obejmował 28 951 km², siedzibą władz został Poznań .

Wielkie Księstwo Poznańskie zamieszkiwało w 1815 około 779 tys. osób, a pierwszy urzędowy spis ludności w Księstwie z 1816 wykazał zwiększenie populacji do 820.176 osób, głównie Polaków , a także Niemców i Żydów .

Podział administracyjny w latach 1819-1918

Utworzona w 1815 roku prowincja odziedziczyła podział na powiaty dokonany w 1796 roku w Prusach Południowych i zachowany z niewielkimi zmianami w czasach Księstwa Warszawskiego . Po kilku zmianach w latach 1815 - 1819 powstał trwały podział na rejencje i powiaty, który utrzymał się do reformy z 1887 , kiedy zwiększono liczbę powiatów z 26 do 42. Podział z 1887 r. przetrwał do roku 1918 .

(W tym czasie nazwy powiatów pisano wielką literą.)

Ustrój

Władcą księstwa był król pruski, reprezentowany przez księcia-namiestnika (przez cały okres istnienia tego urzędu był nim Antoni Henryk Radziwiłł ). Pełnił on przede wszystkim funkcje reprezentacyjne i honorowe. Nadzór nad administracją państwową sprawował mianowany przez rząd w Berlinie naczelny prezes księstwa. W 1824 powołano dodatkowo Sejm Wielkiego Księstwa Poznańskiego , który miał jednak jedynie charakter doradczy. Pierwsza sesja tego sejmu miała miejsce dnia 21 października 1827 roku. Jego marszałkiem wybrany został ks. ordynat Antoni Sułkowski z Rydzyny . W jego skład wchodzili posłowie wybrani przez właścicieli dóbr ziemskich (było ich 22), posłowie wybierani przez właścicieli dóbr miejskich (16) oraz posłowie wybierani pośrednio przez mieszkańców gmin wiejskich (8). Oprócz tego w skład sejmu wchodzili nieliczni członkowie dziedziczni.

Administracyjnie księstwo podzielono na rejencje poznańską i bydgoską , te zaś na 26 powiatów , w których władzę sprawowali landraci.

Historia

Powstałe w wyniku realizacji artykułu 1 Umowy rosyjsko-pruskiej z 3 maja 1815 roku i potwierdzonego artykułem 2 Aktu Końcowego Kongresu wiedeńskiego z dnia 9 czerwca 1815 roku, oddzielającego ziemie zachodniej Wielkopolski i Kujaw od reszty Księstwa Warszawskiego i wcielone do Królestwa Prus Patentem króla Fryderyka Wilhelma III w dniu 15 maja 1815 roku. 3 sierpnia 1815 roku w Poznaniu odbyła się uroczystość złożenia królowi Prus hołdu przez mieszkańców nowoutworzonego księstwa wobec reprezentującego króla namiestnika - ks. Antoniego Henryka Radziwiłła . Pierwszym Naczelnym Prezesem administracji księstwa w latach 1815 - 1824 był Joseph von Zerboni di Sposetti . Utworzona w 1815 autonomia miała, w zamierzeniu mocarstw, zaspokoić narodowe dążenia wielkopolskich Polaków. Deklarowane wolności mieszkańców prowincji nie były jednak nigdy ściśle respektowane, a ponowny proces germanizacji rozpoczął się od samego początku istnienia Księstwa. Poparcie przez społeczeństwo polskie powstania listopadowego dało Prusom pretekst do likwidacji autonomii Księstwa. W 1831 zlikwidowano urząd księcia-namiestnika podporządkowując Wielkie Księstwo mianowanemu z Berlina naczelnemu prezesowi. Proces odgórnej germanizacji uległ wówczas nasileniu, osiągając apogeum po zjednoczeniu Niemiec w 1871 .

Formalnie autonomia przestała istnieć w 1848 , gdy Frankfurckie Zgromadzenie Narodowe przemianowało Wielkie Księstwo Poznańskie na Prowincję Poznańską (aczkolwiek nie miało do tego prawa). Zaś jako twór polityczny Wielkie Księstwo zniknęło, gdy w konstytucji Prus z 5 grudnia 1848 nie znalazł się zapis o jego istnieniu.

Polskie organizacje w Wielkim Księstwie Poznańskim

Sławni ludzie z Księstwa

(w porządku alfabetycznym)

Polacy

Niemcy

Zobacz też


Bibliografia

  • Konstanty Kościński, Przewodnik pod Poznaniu i Wielkim Księstwie Poznańskiem, Poznań 1909
  • Jerzy Kozłowski, Administracja Wielkopolski pod pruskim zaborem 1793-1918, Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Poznaniu, Wydawnictwo Terra, Poznań, 2000


Inne hasła zawierające informacje o "Wielkie Księstwo Poznańskie":

Wszystkich Świętych ...

Mieszko II Lambert ...

Adwentyzm ...

Odense ...

Kauen ...

Dwudziestolecie międzywojenne na świecie ...

Wittenberga ...

Szlezwik ...

Klemens Maria Hofbauer ...

Strzebielino ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Wielkie Księstwo Poznańskie":

Pochwała przyjaźni i hartu ducha w opowiadaniu ˝Stary człowiek i morze˝ (plansza 14) ...

203 Okres międzywojenny na świecie. Postęp techniczny i kryzys gospodarczy (plansza 6) ...

010c. Rzym (plansza 12) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie