|
Kujawy
Kujawy - kraina historyczna i region etnograficzny w środkowej Polsce, na Pojezierzu Wielkopolskim, w dorzeczu środkowej Wisły i górnej Noteci, ze stolicą w Inowrocławiu oraz Włocławku.
Kujawy na północy graniczą z Pomorzem Gdańskim, na zachodzie z Wielkopolską (z Poznańskiem na północy i Kaliskiem na południu), na wschodzie z Mazowszem. Granice Kujaw biegną lewym brzegiem Wisły od ujścia Skrwy na południu po ujście Wdy na północy, ciągną się ku zachodowi do Koronowa i Nakła po Pakość do Noteci, dalej skręcają na zachód od rzeki, przechodzą przez jezioro Trląg, łukiem przecinają lasy strzelneńskie, dochodząc do Jeziora Skulskiego i górnej Noteci obejmują dalej Jezioro Brdowskie, Chodecz i Lubień Kujawski, aby dojść poprzez Skrwę do Wisły. Niektórzy etnografowie i historycy są skłonni uznać ziemię dobrzyńską i ziemię chełmińską za część regionu kujawskiego.
Obecnie leży na terenie województwa kujawsko-pomorskiego (oprócz kilku skrawków) i północnych krańców powiatu kolskiego w województwie wielkopolskim. Na Kujawach występują czarne ziemie – jedne z najlepszych gleb w Polsce. Z powodu niezwykle urodzajnych gleb Kujawy czasem nazywane są spichlerzem Polski.
Pochodzenie nazwy krainy
Etymologia nazwy Kujawy była w historii różnie wywodzona. Najbardziej prawdopodobny zdaje się być wykład Stanisława Rosponda, który wywodzi nazwę Kujawy od słów kui, kuiati oznaczających wicher i zarówno odmianę terenu równinnego, wydmowego, narażonego na silne jego podmuchy. Etymologia nazwy Kujaw związana jest zatem z fizjografią tej krainy.
Nazwa Kujawy pojawiła się po raz pierwszy w źródłach pisanych w 1136 r. Wymienia ją Bulla gnieźnieńska wydana przez papieża Innocentego II, biorąca pod opiekę papieską archidiecezję gnieźnieńską. Później nazwa krainy występuje w wielu średniowiecznych dokumentach. Odnotowuje ją również w swoich kronikach mistrz Wincenty zwany Kadłubkiem.
Stolica krainy
Biskupią stolicą Kujaw była Kruszwica, a później Włocławek (po przeniesieniu do niego stolicy biskupstwa w I poł. XII w.). Stolicami księstw na tym terenie, a później (od XIV w do 1772 r.) siedzibami wojewody były Inowrocław i Brześć Kujawski oraz Radziejów jako siedziba wspólnego Sejmiku województw kujawskich. Współcześnie zaś największe ośrodki Kujaw to Bydgoszcz, Włocławek i Inowrocław. Również południowa część Torunia (Podgórz) leży na terenie historycznych Kujaw. Region ten dzieli się na Kujawy Czarne (zachodnie) ze stolicą w Inowrocławiu i Kujawy Białe (wschodnie) ze stolicą we Włocławku. Łaciński odpowiednik nazwy Inowrocławia określa to miasto Nowym Włodzisławiem (Władysławem). Stolicą Kujaw jest Włocławek.
Opis ogólny
Nizina Kujawska – śr. wysokość 100-130 m n.p.m., krajobraz polodowcowy, lekko falisty, miejscami występują wzniesienia morenowe i wały piaszczysto-żwirowe. W głębokich rynnach i zagłębieniach blisko 600 jezior o pow. większej od 1 ha, pod utworami lodowcowymi występują pokłady soli kamiennej i potasowej, w warstwach trzeciorzędowych pokłady węgla brunatnego, gliny ceramicznej.
Inne hasła zawierające informacje o "Kujawy":
1408
...
Insurekcja kościuszkowska
...
Kraina historyczna
...
Bolesław V Wstydliwy
...
Łabędź (herb szlachecki)
...
Toruń
...
Czwartorzęd
...
Roztocze
Choszczno
roztocze
(Acari, daw. Acarina) – rząd małych pajęczaków (l. poj. roztocz)Inne:
Roztocza
Zobacz też:
Kujawy
,
Małopolska
,
Mazowsze
,
Mazury
,
Podlasie
,
Pomorze
,
Śląsk
,
Warmia
,
Wielkopolska
...
Zygmunt II August
...
Wojna o Księstwo Halicko-Włodzimierskie w latach 1340-1392
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Kujawy":
016a. Polska Piastów (plansza 11)
...
044 Polska za panowania Kazimierza Wielkiego (plansza 7)
...
044 Polska za panowania Kazimierza Wielkiego (plansza 3)
...
|
