Apatyt –
minerał
z gromady
fosforanów
. Należy do minerałów szeroko rozpowszechnionych występujących we wszystkich typach skał.
Nazwa pochodzi od gr. apatao = oszukiwać, zwodzić, łudzić, gdyż często bywa mylony z innymi minerałami.
Właściwości
Tworzy kryształy sześcioboczne, o pokroju słupkowym, igiełkowym lub tabliczkowym. Często występuje w formie
skupień
zbitych, ziarnistych, nerkowatych. Jest kruchy, przezroczysty, wykazuje fluorescencję o bardzo różnych barwach. Jest izostrukturalny z
mimetezytem
,
piromorfitem
,
wanadynitem
. Stosunkowo twardy, daje się zarysować szkłem, stalą zwykłą oraz stalą narzędziową.
Występowanie
Krystaliczny apatyt występuje prawie we wszystkich skałach magmowych. Duże koncentracje apatytu znajdują się w pewnych partiach rud magnetytowych. Apatyt jest częstym składnikiem pegmatytów. Najładniejsze okazy spotykane są w
druzach
jako
szczotki krystaliczne
oraz w pustkach skał wulkanicznych. Szczególnie duże okazy występują w Kanadzie (do 70 cm długości) i USA (do 25cm). Największy oszlifowany apatyt ma masę 147 kr (pochodzi z Kenii, jest żółtozielony).
Miejsca występowania:
Niemcy
,
Szwajcaria
,
Meksyk
,
Kanada
,
Brazylia
,
Birma
,
Sri Lanka
,
Boliwia
,
Algieria
,
Kenia
,
Tanzania
,
RPA
,
Hiszpania
,
Finlandia
,
Portugalia
,
Rosja
(
Półwysep Kolski
).
W Polsce – spotykany w
Górach Sowich
(w
hornblendytach
), w okolicach Bielska–Białej i Żywca.
Zastosowanie
- Źródło otrzymywania fosforu (do produkcji nawozów sztucznych, zapałek, produkcji kwasu fosforowego).
- Ma znaczenie kolekcjonerskie i naukowe.
- Czyste i ładnie zabarwione kryształy stosowane są w jubilerstwie: nadaje się im
szlif
fasetkowy i
kaboszonowy
.
Bibliografia
- Michał Sachanbiński: Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1984. .
Zobacz też