Socjologizm pedagogiczny – nurt pedagogiczny rozwijający się od
XIX wieku
na gruncie determinizmu społecznego, uzależniający istotę procesu wychowania od warunków
środowiska społecznego
w którym przebiega. Wartości tkwią w w społeczeństwie ("socjo").
Socjologizm pedagogiczny był przeciwieństwem
pedagogiki naturalistycznej
, która na pierwszym miejscu stawiała indywidualność jednostki.
Korzenie:
1) filozofia T. Hobbes'a - mówił, że wszystko, co najlepsze łączy się z postępem, rozwojem. Istota społeczna tworzy się dzięki społeczeństwu, które nadaje wartości. Dziecko jako leniwy egoista, nieuspołeczniona istota.
2) teoria społeczna, historia - chcąc poznać człowieka należy rozważyć jego otoczenie (świat społeczny). Oddziaływanie na kogoś poprzez grupę.
Skrajny socjologizm zdegradował
pedagogikę
do zajmowania się technologią wychowania, za jedynie słuszną naukę uznając
socjologię
. Traktował wychowanie jako uspołecznianie jednostki, którą społeczeństwo urabiało, niejako zmuszając do przyjęcia norm, wartości wyznawanych w danej społeczności i postępowanie zgodnie z nimi. Nie brał pod uwagę możliwości przeciwstawienia się jednostki siłom społecznym. Nie uwzględniał też takich czynników w wychowaniu jak warunki ekonomiczne, biologiczne, czy wartości wyznawane przez jednostkę.
Umiarkowany socjologizm nie traktuje uspołecznienia jako wyłącznego wyznacznika wychowania, ujmuje je w szerokim aspekcie oddziaływań zarówno intencjonalnych jak i naturalnych.
Przedstawiciele:
Emile Durkheim
,
Florian Znaniecki
,
Paul Natorp
,
Helena Radlińska
, Ryszard Wroczyński.