Prawo morza
Prawo morzaPrawo morza – dział
prawa międzynarodowego publicznego
, określający status prawny obszarów morskich oraz statków morskich. Prawo morza opiera się na
zwyczaju międzynarodowym
oraz
umowach międzynarodowych
, spośród których najpowszechniej stosowaną[1] jest
Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza
sporządzona
10 grudnia
1982
w
Montego Bay
(tzw. Konwencja jamajska)[2]. W odniesieniu do
Polski
ważnym aktem prawnym jest również Ustawa z dnia
21 marca
1991
r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej[3]. Międzynarodowe konferencje prawa morza Pierwsza konferencjaPierwsza konferencja prawa morza zorganizowana przez
Organizację Narodów Zjednoczonych
odbyła się w
Genewie
w dniach 24 lutego – 27 kwietnia
1958
[4]. Podstawę prac stanowił projekt konwencji opracowany przez funkcjonującą od
1949
[4]
Komisję Prawa Międzynarodowego
[5]. Rezultatem działań konferencji były cztery konwencje[5]: - w sprawie morza terytorialnego i strefy przyległej;
- w sprawie morza otwartego;
- w sprawie rybołówstwa i konserwacji zasobów żywych morza otwartego;
- w sprawie szelfu kontynentalnego.
Druga konferencjaBrak ustaleń w kwestii szerokości morza terytorialnego stał się główną przyczyną zorganizowania kolejnej konferencji, również obradującej w Genewie, w
1960
roku[5]. Delegatom państw ponownie nie udało się wypracować wspólnego stanowiska w tej sprawie, co doprowadziło do fiaska obrad[5]. Wraz z upływem czasu coraz więcej państw zgłaszało roszczenia sięgające dalej niż 12
MM
, co określano jako pełzanie jurysdykcji państwowej po morzu otwartym[5]. Trzecia konferencjaTrzecia konferencja prawa morza ONZ rozpoczęła się 3 grudnia
1975
w
Nowym Jorku
i zakończyła 10 grudnia
1982
w
Montego Bay
[5]. W jej pracach wzięło udział 157 uczestników, którzy obradowali podczas jedenastu sesji[5]. W wyniku jej działań opracowano i przyjęto Konwencję o prawie morza, która oprócz kodyfikacji dotychczasowych zwyczajów, wprowadziła nowe regulacje obejmujące sposoby eksploatacji, badania i ochrony poszczególnych obszarów morskich[5]. Powyższe względy spowodowały uznanie III konferencji prawa morza ONZ ją za jedną z największych i najbardziej znaczących konferencji w historii stosunków międzynarodowych[5]. Konwencja jamajskaProjekt Konwencji o prawie morza uchwalono 30 kwietnia
1982
, zaś złożenie podpisów na dokumencie nastąpiło 10 grudnia tego samego roku[5]. W
1993
ratyfikowało ją 60 państw, a weszła w życie w
1994
[5]. Składa się na nią 320 artykułów i 9 załączników (aneksów)[2]. Na mocy konwencji utworzono Międzynarodową Organizację Dna Morskiego, Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza oraz Komisję Granic Szelfu Kontynentalnego[6]. Ponadto konwencja stanowi podstawę działania Zgromadzenia Państw Stron Konwencji o Prawie Morza,
Komisji koncyliacyjnej
zgodnie z Aneksem V, Trybunału arbitrażowego zgodnie z Aneksem VII i Specjalnego trybunału arbitrażowego na podstawie Aneksu VIII[7]. Klasyfikacja obszarów morskichObszary wchodzące w skład
terytorium państwowego
: Obszary podlegające ograniczonej jurysdykcji lub suwerenności państw: Obszary poza granicami jurysdykcji państw: Regulacje dotyczące międzynarodowych cieśnin i kanałów CieśninyMianem cieśnin międzynarodowych określa się naturalne drogi wodne łączące morza i oceany, nad brzegami których znajdują się terytoria więcej niż jednego państwa[8]. Od czasu określenia szerokości morza terytorialnego na 12 MM nastąpiło przekształcenie 116 cieśnin w tzw. cieśniny terytorialne[9] – Konwencja jamajska objęła je prawem
przejścia tranzytowego
[10]. Jednocześnie Konwencja zaakceptowała utrzymanie statusu prawnego cieśnin uregulowanych wcześniej osobnymi umowami międzynarodowymi[9]. Cieśnina | Państwa | Sąsiednie akweny | Akt prawny | Regulacje |
Cieśniny bałtyckie
|
Dania
Szwecja
|
Morze Północne
i
Morze Bałtyckie
| Traktat kopenhaski z 14 marca 1857, ustawodawstwo
duńskie
, ustawodawstwo
szwedzkie
| Statki: rezygnacja przez Danię z pobierania opłat od statków i ładunków, zobowiązanie do niezatrzymywania statków pod żadnym pozorem – swoboda żeglugi statków handlowych; okręty wojenne – Dania[11]: limit ilości przepływających okrętów oraz określony czas przejścia; Szwecja[12]: całkowita swoboda przejścia okrętów wojennych | Cieśniny czarnomorskie |
Turcja
|
Morze Czarne
i
Morze Śródziemne
|
Konwencja z Montreux z 20 lipca 1936
| Statki: swoboda przepływu i żeglugi na czas neutralności
Turcji
, w razie stanu wojny zakaz dla statków nieprzyjaciela; okręty wojenne: swobodny przepływ dla lekkich okrętów nawodnych i okrętów pomocniczych[13], ograniczenia dla większych jednostek państw nieczarnomorskich, w razie przystąpienia Turcji do wojny – przepływ floty wojennej uzależniony od uznania władz tureckich |
Cieśnina Magellana
|
Argentyna
Chile
|
Ocean Atlantycki
i
Ocean Spokojny
| Traktat chilijsko-argentyński z 23 lipca 1881, Porozumienie z 10 grudnia 1941, ustawodawstwo
chilijskie
| Początkowo neutralizacja brzegów cieśniny oraz całkowita swoboda przepływu statków i okrętów niezależnie od bandery; od
1941
uchylenie zakazu fortyfikowania cieśniny, zakaz żeglugi w nocy, kontrola przepływających statków[14]; od zakończenia
II wojny światowej
powrót do poprzednich regulacji |
KanałyOkreślenie międzynarodowy kanał morski stosuje się wobec sztucznych dróg wodnych, które łączą dwa akweny otwarte dla żeglugi międzynarodowej[15]. Umiędzynarodowienie kanału stanowiącego wody wewnętrzne państwa odnosi się do wolności żeglugi i pozostaje bez wpływu na strefę kanału, stanowiącą terytorium państwa[15]. Zobacz teżPrzypisy- ↑ W 2009 roku była wiążąca dla 158 państw i Wspólnoty Europejskiej.
- ↑ 2,0 2,1
Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza, sporządzona w Montego Bay dnia 10 grudnia 1982 r.
. lex.com.pl, 1982-12-10. [dostęp 22 maja 2009].
- ↑ Ustawa z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (
Dz. U. z 1991 r. Nr 32, poz. 131
)
- ↑ 4,0 4,1
Remigiusz Bierzanek
,
Janusz Symonides
: Prawo międzynarodowe publiczne. Wyd. 8. Warszawa: LexisNexis, 2008, s. 219. .
- ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10
Remigiusz Bierzanek
,
Janusz Symonides
: Prawo międzynarodowe publiczne. Wyd. 8. Warszawa: LexisNexis, 2008, s. 220. .
- ↑
/index.php?document=66 Prawo Morza
. poznajmyonz.pl. [dostęp 22 maja 2009].
- ↑ D.R. Bugajski, Międzynarodowe organizacje morskie, Gdynia 2009, s. 98, .
- ↑
Remigiusz Bierzanek
,
Janusz Symonides
: Prawo międzynarodowe publiczne. Wyd. 8. Warszawa: LexisNexis, 2008, s. 236. .
- ↑ 9,0 9,1
Remigiusz Bierzanek
,
Janusz Symonides
: Prawo międzynarodowe publiczne. Wyd. 8. Warszawa: LexisNexis, 2008, s. 237. .
- ↑ Art. 38 Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza
- ↑ W odniesieniu do Bełtów.
- ↑ W odniesieniu do
Sundu
.
- ↑ Pod warunkiem uprzedzenia na 8 do 15 dni przed przepływem.
- ↑ Poza sojuszniczymi.
- ↑ 15,0 15,1
Remigiusz Bierzanek
,
Janusz Symonides
: Prawo międzynarodowe publiczne. Wyd. 8. Warszawa: LexisNexis, 2008, s. 240. .
- ↑ W 1936
III Rzesza
jednostronnie wypowiedziała obowiązujące przepisy odnoszące się do Kanału Kilońskiego, przywróciły je dopiero
brytyjskie
władze okupacyjne.
- ↑ Kanał Koryncki nie jest kanałem międzynarodowym. Zob. D.R. Bugajski, Prawa żeglugowe okrętu w świetle prawa międzynarodowego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009, s. 295-297, .
Źródło BibliografiaD.R. Bugajski, Prawa żeglugowe okrętu w świetle prawa międzynarodowego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009, ss. 380, . Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Prawo morza":
Ren
...
Biskup
...
Mieszko II Lambert
...
Adwentyzm
...
Odense
...
Linz
...
Uniwersytet Witolda Wielkiego
...
Cena
...
Stanisław Narutowicz
...
Jonas Basanavičius
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Prawo morza":
Zasady zgodnego z prawem wykorzystywania komputera (plansza 4)
...
02c Pojęcia podstawowe - część 3 (plansza 14)
...
15 Holowanie (plansza 6)
...
|