Typowy obraz echokardiograficzny. Widoczne cztery jamy serca.

Echokardiografia (ultrasonokardiografia – UKG, echo serca) – nieinwazyjna technika diagnostyki obrazowej, oparta na wykorzystaniu zjawiska odbicia wiązki ultradźwięków ( ultrasonografia ), od struktur serca i dużych naczyń, z wykorzystaniem ultradźwięków o częstotliwości 1,5–10 M Hz .

Echokardiografia przezklatkowa (TTE – transthoracic echocardiography)

To badanie wykonywane poprzez ścianę klatki piersiowej , umożliwiające obrazowanie serca w badaniu:

• jednowymiarowym (M-mode) – umożliwiające ocenę wymiarów serca;
• dwuwymiarowym (2D) – umożliwiającym pomiary powierzchni i objętości oraz obliczenie frakcji wyrzutowej ;
• trójwymiarowym (3D) – umożliwia ocenę struktur serca w perspektywie (obraz przestrzenny), co umożliwia dokładną ocenę serca w przypadku wad serca przed zabiegami kardiochirurgicznymi ;
• badanie dopplerowskie – oparte na wykorzystaniu zjawiska Dopplera , umożliwiające pomiar prędkości ruchu elementów odbijających emitowaną wiązkę ultradźwięków, np. przepływu krwi w tętnicach .

Prawidłowy obraz serca w echokardiogramie przezklatkowym

Echokardiografia przezprzełykowa (TEE – transesophageal echocardiography)

Badanie wykonywane jest z użyciem specjalnej sondy o średnicy około 1 cm , która jest źródłem emitującym ultradźwięki i zostaje umieszczona w przełyku . W badaniu wykorzystuje się fakt bliskiego sąsiedztwa przełyku z lewym przedsionkiem i lewą komorą serca. Istnieje kilka odmian głowic przezprzełykowych. Starsze: jednopłaszczyznowa (monoplane), dwupłaszczyznowa (biplane) oraz nowsze – wielopłaszczyznowe (omniplane), w których płaszczyznę skanowania można zmieniać w zakresie od 0 do 180 stopni. Najnowocześniejsze rozwiązanie wśród tych urządzeń to głowica do badań trójwymiarowych (3D TEE).

Echokardiografia obciążeniowa (stress echocardiography)

Służy do oceny kurczliwości mięśnia serca, w przypadku zwiększonego zapotrzebowania na energię, co zostaje wywoływane przez:

• obciążenie pacjenta wysiłkiem w trakcie badania;
• podanie leków nasilających zapotrzebowanie mięśnia serca na tlen: dobutamina , dipirydamol , adenozyna ;
• szybką stymulację serca do uzyskania przyspieszenia jego akcji zwykle z wykorzystaniem elektrody przezprzełykowej.

Echokardiografia śródoperacyjna

Badanie wykonywane jest specjalną sondą, umożliwiającą bezpośrednie przyłożenie do mięśnia serca (sonda nasierdziowa) w trakcie zabiegu kardiochirurgicznego. Obecnie, w trakcie operacji serca, znacznie częściej wykorzystuje się głowice przezprzełykowe niż nasierdziowe.

Echokardiografia kontrastowa (contrast echocardiography)

Badanie wykonywane w przypadku niedostatecznej jakości typowej TTE. W celu poprawy rozdzielczości obrazu podaje się dożylnie substancji mikropęcherzyków, najczęściej powietrza. Najprościej można to osiągnąć, podając wstrząśnięty roztwór 0,9% NaCl . Istnieją również specjalne środki kontrastowe zawierające mikropęcherzyki.

Interpretacja badania

• ocena kurczliwości mięśnia sercowego:
  • normokineza – stan prawidłowy – prawidłowa ruchomość mięśnia sercowego
  • hipokineza – zmniejszona ruchomość mięśnia sercowego, występująca w przypadku:
    • niedokrwienia
    • niepełnościennej martwicy
  • akineza – brak ruchu, występujący w przypadku:
    • blizny pozawałowej
    • pełnościennego niedokrwienia
  • dyskineza – paradoksalny ruch w kierunku przeciwnym do otaczającego mięśnia sercowego
    • blizna pozawałowa
    • tętniak
• ocena wymiarów struktur serca i dużych naczyń
  • LVEDd – wymiar końcoworozkurczowy lewej komory – 3,5–5,7 cm
  • LVESd – wymiar końcowoskurczowy lewej komory – 3,0–3,9 cm
  • RVEDd – wymiar końcoworozkurczowy prawej komory – 1,8–2,7 cm
  • PWd – grubość tylnej ściany serca w rozkurczu – 0,9–1,2 cm
  • PWs – grubość tylnej ściany serca w skurczu – 1,0–1,8 cm
  • IVSd – grubość przegrody międzykomorowej w rozkurczu – 0,9–1,2 cm
  • LA – lewy przedsionek – 2,0–4,0 cm
  • Ao – opuszka aorty – 2,0–3,8 cm
  • MPA – pień płucny – 1,5–2,7 cm
  • LVEF – frakcja wyrzutowa lewej komory – 55–70%
  • FS – frakcja skurczowa lewej komory – 28–44%
  • przepływ maksymalny przez zastawkę mitralną – 0,6–1,3 m/s
  • przepływ maksymalny przez zastawkę aortalną – 1,0–1,7 m/s
  • przepływ maksymalny przez zastawkę płucną – 0,6–0,9 m/s
  • przepływ maksymalny przez zastawkę trójdzielną – 0,3–0,7 m/s.

Linki zewnętrzne

• Technika badania
• TEE: symulator echokardiografii przezprzełykowej, opis projekcji