Jan Henryk (de) Rosen (ur. 25 lutego 1891 w Warszawie , zm. 22 sierpnia 1982 w Arlington koło Waszyngtonu w USA ) - polski malarz.

Biografia

Jan Henryk Rosen był synem malarza batalisty Jana Rosena (który był jego pierwszym nauczycielem rysunku i malarstwa) i Wandy z domu Hantke. Obie rodziny wywodziły się kręgów oświeconych Żydów, ochrzczonych w wyznaniu ewangelicko-reformowanym . Sam malarz później przeszedł na katolicyzm . Od trzeciego roku życia mieszkał w Paryżu z siostrami Marią i Zofią (1897-1975) - późniejszą rzeźbiarką.

Miał rozlegle zainteresowania. Studiował w Szwajcarii , Monachium , zaś od 1914 w Paryżu , gdzie zastał go wybuch I wojny światowej . W czasie I wojny światowej z 11 pułkiem kirasjerów walczył pod Ypres i nad Sommą, a w 1917 roku wstąpił do tworzącej się armii polskiej, współorganizował ją (polski korpus generała Hallera ), zostając potem doradcą wojskowym przy Lidze Narodów w Genewie. Był kawalerem Krzyża Virtuti Militari i Krzyża Walecznych, francuskiej Legii Honorowej i Croix de Guerre oraz brytyjskiego Military Medal for Bravery in the Field.

Do Polski wrócił w 1921 i po krótkim pobycie w koszarach w Brodach zaczął pracować w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Równocześnie uczęszczał do Miejskiej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Malarstwa. W tym samym roku zadebiutował w Zachęcie, biorąc udział w zbiorowej wystawie „Grupy 12”.

W 1925 również w Zachęcie zaprezentował publiczności dwanaście obrazów, zainspirowanych scenami ze Złotej Legendy Jakuba de Voragine. Nieprzeciętny talent młodego artysty w dziedzinie sztuki sakralnej zwrócił uwagę abpa Józefa Teodorowicza , zwierzchnika archidiecezji ormiańskokatolickiej we Lwowie w okresie, kiedy trwała restauracja zabytkowej świątyni. Rosen otrzymał zamówienie na wykonanie malarskiej dekoracji wnętrza katedry ormiańskiej we Lwowie . Młody, pełen wiary we własne siły podjął się realizacji gigantycznego zamierzenia, które chlubnie zakończył w 1929 .

W latach trzydziestych był profesorem Politechniki Lwowskiej .

W I. poł. lat 30. XX w. wykonał m.in. polichromię kaplicy na Kahlenbergu pod Wiedniem i namalował w Castel Gandolfo na życzenie papieża Piusa XI dwie kompozycje o tematyce polskiej.

W 1935 przyjechał do Podkowy Leśnej, gdzie w prezbiterium miejscowego kościoła wykonał malowidło ścienne przedstawiające patrona kościoła, św. Krzysztofa i cztery kartony do witraży z wyobrażeniem świętych: Jana, Mikołaja, Juliana i Rafaela-Archanioła. Witraże zostały wykonał w Krakowie zakład Żeleńskich.

W 1936 Rosen pomalował kaplicę Seminarium Duchownego w Przemyślu i kościół parafialny w Krościenku.

W 1937 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych na zaproszenie ambasadora RP, hr. Jerzego Potockiego, by w sali recepcyjnej ambasady malować obraz "Sobieski pod Wiedniem". Pozostał w Stanach Zjednoczonych na stałe. Wykonywał witraże, mozaiki, polichromie i malował obrazy.

Dwa lata przed śmiercią namalował dla papieża Jana Pawła II obraz przedstawiający św. Stanisława biskupa.

Zmarł w Arlington koło Waszyngtonu.

Niektóre prace

Witraż we Lwowie wykonany przez Jana Henryka Rosena.

• malowidła ścienne w katedrze ormiańskiej we Lwowie (fotografie katedry ormiańskiej ,szczegóły na stronie Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich)
• freski w baptysterium kościoła św. Marii Magdaleny we Lwowie (zniszczone po zamianie baptysterium na toalety w czasach przynależności Lwowa do ZSRR)
• freski w kościele ss. Karmelitanek we Lwowie
• freski w kaplicy pałacu arcybiskupów łacińskich we Lwowie
• freski w kaplicy Seminarium Duchownego w Przemyślu
• fresk św. Krzysztofa i witraże św. Jana Nepomucena, Mikołaja, Rafała Archanioła i Juliana Miłosiernego w kościele św. Krzysztofa w Podkowie Leśnej
• polichromia kaplicy Jana Sobieskiego przy kościele Św. Józefa w Wiedniu ( 1930 )
• Obrona Częstochowy i Cud nad Wisłą, malowidła w kaplicy letniej rezydencji papieskiej w Castel Gandolfo ( 1934 )
• malowidła w katedrze anglikańskiej w Waszyngtonie
• mozaika w katedrze w Saint Louis
• freski w anglikańskiej katedrze w San Francisco (Grace Cathedral) (strona katedry poświęcona Rosenowi)
• mozaika Chrystus Pantokrator (największe tego typu na świecie przedstawienie Chrystusa) w katolickim Narodowym Sanktuarium Niepokalanego Poczęcia w Waszyngtonie (artykuł o Sanktuarium po polsku , kolorowe zdjęcie mozaiki
• mozaiki w katolickiej katedrze św. Mateusza w Waszyngtonie (nad wejściem, w kaplicy Najświętszego Sakramentu (za tabernakulum), dwie mozaiki w kaplicy chrzcielnej (strona katedry o kaplicy Najświętszego Sakramentu i baptysterium - kaplicy chrzcielnej)
• malowidło przedstawiające św. Józefa z Kupertynu w refektarzu klasztoru św. Józefa z Kupertynu w Ellicott City, niedaleko Waszyngtonu
• malowidło przedstawiające św. Franciszka z Asyżu błogosławiącego św. Antoniego Padewskiego w klasztorze św. Antoniego - Prowincjałacie Franciszkanów w Ellicott City
• malowidła przedstawiające Chrystusa Króla, Matkę Bożą Królową Zakonu Serafickiego, stygmatyzację św. Franciszka z Asyżu, św. Bonawenturę, św. Jana Chrzciciela oraz nawrócenie Szawła - św. Pawła Apostoła w kaplicy radiowego ośrodka Godziny Różańcowej Ojca Justyna (Father Justin Rosary Hour) w Athol Springs koło Buffalo .

Polichromie Rosena w katedrze ormiańskiej

"Ustanowienie Przenajświętszego Sakramentu"

"Pogrzeb św. Odilona"

"Pokłon pasterzy"

"Zwiastowanie Najświętszej Marii Panny"

Źródła

• Zofia Broniek: PODKOWIAŃSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY: Jan Henryk Rosen (1891 - 1982) . free.art.pl. [dostęp 2010-10-01].
• Jurij Smirnow: Mozaiki Józefa Mehoffera i malowidła Jana Henryka Rosena w Katedrze Ormiańskiej we Lwowie ( pol. ). www.culture.pl. [dostęp 2010-10-01].

Linki zewnętrzne

• J. Wolańska: Renowacja katedry ormiańskiej we Lwowie - oprac. J. Wolańska . www.dziedzictwo.ormianie.pl. [dostęp 2010-10-01].