Bioluminescencja – świecenie żywych
organizmów
, jeden z rodzajów
chemiluminescencji
. Występuje u wielu
bakterii
,
grzybów
, niektórych
pierwotniaków
, morskich
jamochłonów
,
gąbek
,
mięczaków
(głównie
głowonogów
),
skorupiaków
,
owadów
,
osłonic
,
ryb
.
U różnych
zwierząt
występują różne mechanizmy odpowiedzialne za świecenie – jednym z nich jest
enzymatyczne
utlenianie
lucyferyny
z udziałem
lucyferazy
.
Bioluminescencja może być też zjawiskiem ubocznym towarzyszącym innym procesom chemicznym, jak np. u
grzybów
.
Często jest przystosowaniem umożliwiającym orientację, jak np. u ryb głębinowych,
świetlików
. Niektóre zwierzęta mają specjalne
organy świetlne
.
Badanie bioluminescencji, a w szczególności
cząsteczek chemicznych
odpowiedzialnych za świecenie (
fluoroforów
), jest źródłem cennych informacji wykorzystywanych we współczesnej
biologii molekularnej
. Przykładowo, odkryte u świecących meduz białko
GFP
(z ang. Green Fluorescent Protein) jest wykorzystywane do znakowania innych naturalnie występujących białek, np. w celu ich lokalizacji w komórce. Tę samą substancję wykorzystuje się w
immunologii
oraz
embriologii
, gdzie podmienienie fragmentu nici
DNA
na fragment kodujący
GFP
pozwala w prosty sposób śledzić
ekspresję
zmodyfikowanych w ten sposób
genów
.
Zobacz też