Jan Chrystian Schuch

Groby Schuchów na cmentarzu ewangelickim w Warszawie

Jan Chrystian Schuch (właściwie Johann Christian Schuch, ur. 1752 , Drezno - zm. 28 czerwca 1813 , Warszawa ) – polski architekt i ogrodnik pochodzenia niemieckiego , działający w Warszawie od 1775 .

Ogrodnictwa uczył się początkowo od swego ojca, nadwornego ogrodnika dynastii saskiej , potem wstąpił na Akademię Sztuk Pięknych w Dreźnie, gdzie uczył się malarstwa i inżynierii cywilnej. Dla pogłębienia wiedzy wiele podróżował, odwiedził m.in Kew , Grand Trianon i Schönbrunn . Po przybyciu do Polski w 1775 pracował dla księżnej Izabeli Lubomirskiej i hrabiego Michała Jerzego Mniszcha - jego pierwsze prace w Polsce to ogrody ks. Lubomirskiej na Mokotowie i Mniszchów w Dęblinie^[1].

Od 1781 intendent ogrodów królewskich Stanisława Augusta Poniatowskiego . Razem z Dominikiem Merlinim i Janem Chrystianem Kamsetzerem jest autorem przebudowy Łazienek Królewskich w stylu angielskim, bowiem poprzedni ogrodnicy utrzymywali go w stylu geometrycznym^[1]. Był również autorem projektu ogrodu w Wilanowie .

Projektował osie architektoniczne w postaci placów gwiaździstych (dzisiejsze place Zbawiciela i Unii Lubelskiej w Warszawie). Założył również ogród angielski w dobrach Michała Wandalina Mniszcha w Dęblinie . Zaprojektował także park pałacowy w Pęcicach . Dla zabezpieczenia majątkowego król nadał mu dużą posiadłość graniczącą od zachodu z Łazienkami , która pozostała własnością rodziny do roku 1831 i została skonfiskowana przez władze carskie za udział Adolfa Schucha w powstaniu listopadowym .

Schuch założył również pierwsza szkółkę drzew owocowych w Polsce, gdzie eksperymentował z różnymi nowymi metodami osłaniania drzew od mrozu, aż do niezwykle ciężkiej zimy 1802 / 1803 , która spowodowała znaczne straty finansowe.

Po abdykacji króla w 1795 pracował dla wielu polskich arystokratycznych rodzin. W 1811 został członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk , gdzie przedstawił kilka rozpraw naukowych na różnorodne tematy.

Poślubił Ludwikę Wolską, z którą miał wiele dzieci, lecz tylko jeden syn, Adolf Grzegorz Franciszek Schuch ( 1792 - 1880 ), architekt , jest znany z imienia, wnukiem jego był Stanisław Grzegorz Schuch ( 1892 - 1982 ), sławny hipolog .

Jan Chrystian Schuch zmarł w Warszawie i tu został pochowany na cmentarzu ewangelickim (al. 7 nr 15), gdzie też spoczywają wszyscy jego potomkowie. Schuchowie zaczęli używać spolszczonej pisowni nazwiska - Szuch - dopiero po roku 1945 .

W Warszawie jedną z ulic nazwano aleją Jana Christiana Szucha . Jako ciekawostkę można podać fakt, że przy skrzyżowaniu ulic Emila Zoli i alei Szucha znajduje się przedwojenne zabytkowe sprawne oświetlenie gazowe .

Przypisy

Bibliografia

• Polski Słownik Biograficzny , T. 36
• Eugeniusz Szulc, Cmentarz ewangelicko-augsburski w Warszawie, Warszawa 1989