Bitwa pod Krzemieniem miała miejsce
24 lipca
1792
roku podczas
wojny polsko-rosyjskiej 1792
.
Naczelny wódz armii litewskiej
Michał Zabiełło
po wycofaniu się z
Bielska
przeprawił się
19 lipca
przez
Bug
pod
Grannem
. Zamierzając powstrzymać armię rosyjską generała
Kreczetnikowa
na linii Bugu stanął pod
Dzierzbami
, około 3.5 kilometra od
Krzemienia
. Gdy
22 lipca
do obozu Zabiełły przybyły posiłki z dywizji
Byszewskiego
, armia litewska osiagnęła stan 12 000 żołnierzy i 12 dział. Tego samego dnia celem sforsowania Bugu pod
Perlejewem
stanęła awangarda armii Kreczetnikowa w sile 4500 żołnierzy i 12 dział, dowodzona przez generała majora
Fiodora Denisowa
. W tym samym czasie mający 3000 żołnierzy generał lejtnant Dołgorukow zamierzał przeprawić się przez Bug pod
Drohiczynem
, by zaatakować prawe skrzydło wojsk Zabiełły. By zapobiec tej przeprawie
23 lipca
ruszył w kierunku Drohiczyna z 2000 żołnierzy generał lejtnant
Grabowski
. Gdy dostrzegł, że Rosjanie zdążyli przedostać się już na lewy brzeg, wrócił do obozu. Dołgorukow zrezygnował z zamiaru uderzenia na polskie skrzydło, natomiast Denisow
24 lipca
wyparł pod Grannem litewskie straże i opanował most pontonowy. Po przejściu przez Bug Denisow po przygotowaniu artyleryjskim ruszył na siły litewskie. Zaskoczony Zabiełło zdołał opanować sytuację i odciągnął Denisowa od rzeki, szykując swe wojska w dwie linie załamane na skrzydłach do przodu.
Gdy Rosjanie zbliżyli się do litewskich stanowisk, Zabiełło otworzył ogień i natarł całym frontem. Denisow spróbował złamać atakiem jazdy prawe skrzydło litewskie, jednak kontraktak litewskiej kawalerii odrzucił jazdę rosyjską. Denisow w pore podjął decyzję o odwrocie, ratując swe wojska przed zniszczeniem. Szybki odwót Rosjan sprawił, że kawaleria narodowa nie zdążyła odciąć im drogi do mostu.
W bitwie, która trwała od godziny 5:00 do 7:00 wojska litewskie straciły około 100 ludzi, natomiast wojska rosyjskie - około 250 ludzi. Posiadający liczebną przewagę Zabiełło zdołał wciągnąć Denisowa w zasadzkę, nie udało mu się go jednak zniszczyć, gdyż rosyjski dowódca zbyt szybko dostrzegł niebezpieczeństwo i nakazał natychmiastowy odwrót. Zabiełło o godzinie 19:00 otrzymał wiadomość o marszu Dołgorukowa spod Drohiczyna i z tego powodu rozpoczął odwrót w kierunku
Węgrowa
.
Literatura
- Mała Encyklopedia Wojskowa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967, Wydanie I, Tom 2
