Wierzba krucha
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Klad :	klad różowych
Rząd :	malpigiowce
Rodzina :	wierzbowate
Rodzaj :	wierzba
Gatunek :	wierzba krucha
Nazwa systematyczna
Salix fragilis L. Sp. pl. 2:1017. 1753

Gatunek leczniczy

Liście

Pokrój

Odmiana `Bullata`

Wierzba krucha (Salix fragilis) – gatunek drzewa należący do rodziny wierzbowatych . Występuje w Europie i Azji . W Polsce jest jednym z bardziej pospolitych drzew.

Morfologia

Pokrój

Drzewo osiągające wysokość do 20 m. Korona szerokorozłożysta. Często w pniu starszych drzew występują spróchniałe dziuple. Dość często spotkać można drzewa ogławiane.

Pień

Konary bardzo grube, kora szarobrunatna, popękana. Drewno bardzo miękkie i łatwo próchniejące. Gałęzie kruche, łatwo odłamują się u nasady. Roczne gałązki są kanciaste, mają żółty lub czerwonawy kolor i są lekko połyskujące.

Liście

Lancetowate o długości ok. 15 cm i szerokości 2–3 cm, ostro zakończone. Przylistki odpadają bardzo wcześnie, tak, że zwykle nie obserwuje się ich na drzewie. Brzegi liścia z gruczołami są zatokowo piłkowane. Ogonek liściowy ma 2–4 gruczoły.

Kwiaty

Jest rośliną dwupienną . Kwiatostany męskie i żeńskie, zwane kotkami , osadzone są na krótkich (1 cm) szypułkach. Męskie kwiatostany o długości ok. 6 cm, mają nitki pręcików silnie owłosione. Kwiatostany żeńskie , zwisające łącznie z młodymi, orzęsionymi listkami, są o 1 cm dłuższe. Kwitnie w maju, równocześnie z rozwojem liści. Kwiaty z miodnikami (męskie mają 2 miodniki, żeńskie 1).

Owoc

Torebka zawierająca bardzo drobne nasiona z licznymi włoskami.

Biologia i ekologia

Siedlisko: rośnie przede wszystkim w lasach łęgowych wzdłuż rzek, często tworząc tam wraz z topolami duże skupienia. Występuje również wzdłuż dróg, nad stawami. W Karpatach występuje do wysokości ok. 1000 m n.p.m. Często jest sadzona. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy Salicetea purpureae^[2]. Jest drzewem raczej krótkowiecznym. Kwiaty zapylane są przez owady, nasiona rozsiewane przez wiatr ( anemochoria ).

Zmienność

Czasami można spotkać różniące się od typowej formy, trudne do oznaczenia mieszańce z w. pięciopręcikową , w. purpurową , w. migdałową^[3].

Zastosowanie

• Roślina lecznicza :
  • Surowiec zielarski : kora (Cortex Salicis) zawiera flawonoidy , kwasy organiczne oraz glikozydy . Najważniejszym z nich jest glikozyd fenolowy – salicyna . Korę zbiera się z 2–3 letnich gałęzi wczesną wiosną, gdy ruszają soki i łatwo jest ją oddzielić od drewna. Korę suszyć można zarówno w ciemnych, jak i jasnych pomieszczeniach. Do celów leczniczych wykorzystywana może być również kora wierzby białej , wierzby purpurowej , wierzby pięciopręcikowej i wierzby wiciowej ^[4].
  • Działanie: salicyna ma działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i ściągające. Ma silne i wszechstronne działanie lecznicze. Wykorzystywana jest przy takich dolegliwościach i chorobach, jak: ból głowy , przeziębienie przebiegające z gorączką, różne choroby reumatyczne , miażdżyca . Obecnie kora wierzby jest zastępowana syntetycznie produkowanym kwasem acetylosalicylowym (nazwa handlowa „ Aspiryna ”, „ Polopiryna ”). Napar z kory wierzby nie oddziałuje tak szkodliwie na żołądek, jak aspiryna, mimo że działa równie skutecznie. W medycynie ludowej wykorzystywano korę wierzby również do leczenia nerwobólów i jako środka ułatwiającego zasypianie i uspokajającego^[4].
• Drewno jest powszechnie wykorzystywane jako materiał opałowy. Ma niską wartość opałową.
• Jest często nasadzana przy drogach, na wałach przeciwpowodziowych oraz na brzegach rzek w celu ich umocnienia i zabezpieczenia przed osuwaniem ziemi. Dzięki silnie rozbudowanemu systemowi korzeniowemu i szybkiemu wzrostowi nadaje się również do rekultywacji terenów i wysypisk śmieci .
• Jako roślina pobierająca z podłoża bardzo duże ilości wody sadzona jest na terenach podmokłych i bagnach w celu ich osuszenia.

Przypisy

Bibliografia