Ostre zapalenie nosa i gardła (przeziębienie)

ICD-10 J00

Przeziębienie – wirusowa infekcja górnych dróg oddechowych . Główne objawy to katar , kaszel , ból gardła i podwyższona temperatura ciała . Objawy zwykle ustępują po 5–7 dniach.

Przebieg choroby

Chorobę przeziębieniową można podzielić na 3 fazy:

• Faza naczyniowa (trwająca 3 do 5 dni) – wirusy wnikają do ustroju i organizm uruchamia mechanizmy obronne. Występują takie objawy jak: gorączka, ból , rozszerzenie naczyń, co powoduje wyciek z nosa, a następnie uczucie zatkania nosa, przekrwienie i obrzęk błony śluzowej nosa. W tej fazie choroby stosuje się środki obkurczające naczynia , środki działające miejscowo, leki antyhistaminowe , przeciwzapalne , przeciwbólowe i przeciwgorączkowe oraz leki przeciwkaszlowe.

• Faza komórkowa – charakteryzuje się zmianami struktury śluzu komórkowego i powstaniem nacieku komórkowego. Towarzyszą temu: zmiana charakteru wydzieliny z nosa, zmiana charakteru kaszlu, trudności w odkrztuszaniu, uczucie rozbicia i osłabienia wynikające z odwodnienia . Na tym etapie wskazane jest podawanie leków przeciwzapalnych, przeciwgorączkowych, przeciwbólowych oraz rozrzedzających wydzielinę i wykrztuśnych oraz odstawienie leków przeciwkaszlowych, antyhistaminowych i obkurczających naczynia, które zaczynają przeszkadzać w odkrztuszaniu gęstej wydzieliny.

• Faza trzecia – zakażenie bakteryjne i ewentualne powikłania; zmiana charakteru wydzieliny na gęstą, zieloną o nieprzyjemnym zapachu, utrzymująca się długo gorączka lub jej wzrost. Rozszerzenie procesu zapalnego poza jamę nosowo-gardłową, na zatoki , ucho , oskrzela , płuca . Na tym etapie często trzeba już podać pacjentowi antybiotyk .

Przyczyny i podatność

Rinowirus

Najczęstszą przyczyną przeziębienia jest infekcja jednym z 99 znanych serotypów rinowirusów , rodzaju pikornawirusów ^[1][2]. Około 30–50% przeziębień jest powodowanych przez rinowirusy^[3]. Do innych wirusów powodujących przeziębienie należą koronawirusy (10–15%^[3]), wirus paragrypy , wirus RSV , adenowirusy , enterowirusy lub metapneumowirus^[4]. 5–15% przypadków jest wywoływanych przez wirusy grypy ^[3]. W sumie ponad 200 serologicznie różnych typów wirusów może być przyczyną przeziębień^[3]. Koronawirusy są spotykane szczególnie w przypadkach przeziębienia u osób dorosłych. Spośród ponad 30 koronawirusów, 3 lub 4 powodują infekcje wśród ludzi, ale są trudne do wyhodowania w warunkach laboratoryjnych, dlatego ich znaczenie jest słabiej poznane^[4]. Ze względu na znaczną liczbę rodzajów wirusów i ich skłonność do ciągłej mutacji , niemożliwe jest uzyskanie pełnej odporności na przeziębienie.

Sen

Brak snu został powiązany z przeziębieniem. Wśród osób, które śpią mniej niż 7 godzin na dobę, prawdopodobieństwo infekcji w przypadku ekspozycji na rinowirusa było trzy razy większe niż w przypadku śpiących więcej niż 8 godzin na dobę^[5].

Witamina D

Badanie z 2009 roku wykazało, że niskie poziomy witaminy D były powiązane ze zwiększoną liczbą zachorowań na przeziębienie^[6]. Nie określono do tej pory, czy przyjmowanie suplementów witaminy D zmniejsza prawdopodobieństwo zachorowania.

Przeziębienie a zimno

Nie wykazano, aby ekspozycja na niskie temperatury zwiększała prawdopodobieństwo zachorowania na przeziębienie

Stare przekonanie, wciąż powszechne dzisiaj, głosi, że przeziębienie można "złapać" przez długotrwałe wystawienie na zimno, np. deszcz lub warunki zimowe, skąd wzięła się nazwa choroby^[7].

Choć przeziębienia są dolegliwością sezonową, częściej występują zimą, to jak dotąd eksperymenty nie dostarczyły dowodów na to, czy krótkotrwałe wystawienie na zimno lub bezpośrednie chłodzenie organizmu zwiększa podatność na infekcję, implikując jedynie, że sezonowość jest związana ze zmianą ludzkiego zachowania, jak np. zwiększona ilość czasu spędzonego w pomieszczeniach w bliskim sąsiedztwie innych ludzi^{[4][8][9][10][11]}.

Naukowcy, pracujący w Common Cold Centre w Cardiff University^[12], zainteresowani przyczynami objawów podobnych do przeziębienia, przeprowadzili badanie w celu sprawdzenia hipotezy , która mówi, że ostre oziębianie stóp powoduje wystąpienie objawów przeziębienia^[13][14][15]. W czasie eksperymentu sprawdzano objawy przeziębienia, oceniane przez osoby podlegające badaniu i przekonanie o tym, że są przeziębione, ale nie sprawdzano, czy rozwinęła się rzeczywista infekcja dróg oddechowych. Wykazano, że znacząca większość osób poddanych oziębieniu odczuwała objawy przeziębienia 4 lub 5 dni po oziębieniu. Stąd wyciągnięto wniosek, że objawy przeziębienia mogą być spowodowane przez ostre oziębianie stóp. Zasugerowano kilka prawdopodobnych wyjaśnień, tj. efekt placebo lub zwężenie naczyń krwionośnych zatok przynosowych, które może prowadzić do zmniejszonej odporności, choć zaznaczono, że należy przeprowadzić dalsze badania, aby określić zależność pomiędzy pojawianiem się objawów i infekcją dróg oddechowych.

Zobacz też

• chłód

Przypisy