Wierzba pięciopręcikowa
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Klad :	klad różowych
Rząd :	malpigiowce
Rodzina :	wierzbowate
Rodzaj :	wierzba
Gatunek :	wierzba pięciopręcikowa
Nazwa systematyczna
Salix pentandra L. Sp. pl. 2:1016. 1753

Gatunek leczniczy

Pokrój

Liście

Wierzba pięciopręcikowa, wierzba laurowa (Salix pentandra) – gatunek krzewu lub drzewa , należący do rodziny wierzbowatych . Rośnie dziko w Europie i Azji ^[2]. W Polsce rośnie na całym niżu.

Morfologia

Pokrój

Krzew lub małe drzewo o kulistym pokroju. Osiąga wysokość do 13 m .

Łodyga , Pień

Młode gałązki czerwonobrunatne, starsze gałęzie i pień szare. Pędy skrócone nigdy nie wyrastają. Pączki co 3–4 cm, nieco odstające, nagie i silnie połyskujące.

Liście

Lancetowate lub jajowato-eliptyczne o długości ok. 12 cm, szerokości 3–4 cm, gęsto rozmieszczone na pędach . Na górnej stronie ciemnozielone i silnie połyskujące, spodem jasnozielone i matowe. Brzegi liścia gruczołowato ząbkowane, również na górnej powierzchni ogonka liściowego liczne gruczołki. Przylistki odpadają bardzo wcześnie, tak, że zwykle nie obserwuje się ich na krzewie.

Kwiaty

Roślina dwupienna . Kwiatostany męskie i żeńskie, zwane kotkami , osadzone są na krótkich szypułkach. Złocistożółte męskie kwiatostany o długości trzykrotnie większej od szerokości i dwubarwnych przysadkach. Kwiaty męskie mają 5–8 owłosionych u nasady pręcików i dwa gruczoły miodnikowe . Kwiatostany żeńskie o długości 3–6 cm na szypułkach pokrytych gęsto ząbkowanymi listkami. Ich nagie na szczycie i owłosione w nasadzie przysadki są nietrwale i odpadają przed dojrzewaniem owoców. Kwiaty mają słupki na trzonkach, z nierozdzielonymi szyjkami i dwa gruczoły miodnikowe .

Owoc

Torebka zawierająca bardzo drobne nasiona z licznymi włoskami.

Biologia i ekologia

Rośnie na wilgotnych łąkach , rozlewiskach rzecznych, bagnach , torfowiskach . Nie ma specjalnych wymagań co do gleby. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl/O/All. Alnetea glutinosae i Ass. Salicetum pentandro-cinereae^[3]. Kwitnie później, niż inne wierzby, bo dopiero pod koniec maja i w czerwcu. Kwiaty z miodnikami , zapylane przez owady . Nasiona rozsiewane przez wiatr.

Zmienność

Tworzy mieszańce z w. białą , w. kruchą , w. migdałową, prawdopodobnie także z w. czerniejącą, w. rokitą , w. śląską , w. szarą , w. uszatą .

Zastosowanie

• Roślina lecznicza :
  • Surowiec zielarski  : kora (Cortex Salicis) zawiera flawonoidy , kwasy organiczne oraz glikozydy . Najważniejszym z nich jest glikozyd fenolowy – salicyna . Korę zbiera się z 2–3 letnich gałęzi wczesną wiosną, gdy ruszają soki i łatwo jest ją oddzielić od drewna. Korę suszyć można zarówno w ciemnych, jak i jasnych pomieszczeniach. Do celów leczniczych wykorzystywana może być również kora wierzby białej , wierzby purpurowej , wierzby kruchej i wierzby wiciowej ^[4].
  • Działanie : Salicyna ma działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i ściągające. Wykorzystywana jest przy takich dolegliwościach i chorobach, jak: ból głowy , przeziębienie przebiegające z gorączką, różne choroby reumatyczne , miażdżyca . Obecnie już nie pozyskuje się do celów leczniczych kory wierzby, gdyż jest zastępowana syntetycznie produkowanym kwasem acetylosalicylowym (nazwa handlowa "Aspiryna", "Polopiryna"). Napar z kory wierzby nie oddziałuje tak szkodliwie na żołądek, jak aspiryna, mimo,że działa równie skutecznie. W medycynie ludowej wykorzystywano korę wierzby również do leczenia nerwobólów i jako środka ułatwiającego zasypianie i uspokajającego^[4].
• Roślina ozdobna : ze względu na swoje błyszczące, jakby lakierowane liście i gęsty pokrój bywa sadzona, jako roślina ozdobna.

Przypisy

Bibliografia