Trzymacze heraldyczne to postacie ludzkie lub zwierzęta umieszczane po jednej lub - częściej - po obu stronach, niekiedy za
tarczą herbową
, i podtrzymujące ją.
W charakterze trzymaczy mogły wystąpić w zmienionej nieco formie
godła
heraldyczne, postacie ludzkie -
aniołowie
, Murzyni, giganci - zwierzęta rzeczywiste i fantastyczne -
lwy
,
orły
,
gryfy
,
centaury
. Trzymaczom często podkładano pod nogi lub łapy specjalny
postument heraldyczny
, jedynie ptaki-trzymacze wyglądały naturalnie unosząc się swobodnie.
Trzymacze są
udostojnieniem herbu
, nie mogły być stosowane dowolnie i samowolnie lecz jedynie na mocy specjalnego aktu nadania. W polskiej
heraldyce
użycie trzymaczy nie zostało jak dotąd ujęte przepisami, stąd pojawiają się one dowolnie, jako ozdoba herbu. W okresie rozbiorów używanie trzymaczy herbowych zostało ograniczone przez
heroldie
państw zaborczych tylko do tych prawnie nadanych. Jednak nie wydaje się by była to regulacja wiążąca dla polskiego prawa i obyczaju heraldycznego. Znanym przykładem trzymaczy herbowych w Polsce są złote lwy z herbu
Gdańska
.
Rzadki przypadek umieszczenia trzymacza z tarczą herbową w kolejnej tarczy herb Watterscheid, dzielnica
Wiednia