ryolit

Ryolit, liparyt, riolit (z gr. ) – kwaśna skała magmowa wylewna lub subwulkaniczna , o składzie podobnym do granitu (jest to wylewny odpowiednik granitu – powstał z magmy o tym samym składzie chemicznym, tylko odmienne były warunki powstawania, które zapisały się w jego wyglądzie, strukturze i wytrzymałości).

Na diagramie klasyfikacyjnym QAPF ryolit zajmuje pole 3.

Wg klasyfikacji TAS ryolit i alkaliczno-skaleniowy ryolit zajmują pole R (ryolity alkaliczne i ryolity).

Ryolit skałada się w największej części z kwarcu i skaleni , zwłaszcza potasowych oraz sodowych. Struktura liparytu jest częściowo krystaliczna, porfirowa lub afanitowa, tekstura bezładna i masywna lub porowata. Ryolit występuje najczęściej jako kopuły lawowe, sille , pokrywy lawowe, ale nie tworzy dużych potoków lawowych, co jest spowodowane jego dużą lepkością .

Ryolity starsze niż alpejskie , np. karbońskie i permskie , nazywane są porfirami .

Skała ta ma odczyn kwaśny. W ryolitach często występują agaty , cenne kamienie ozdobne . Ryolity najczęściej maja kolor szary, czerwonawy lub różowawy.

W Polsce można go znaleźć w południowej części Wyżyny Krakowskiej (w okolicach Krzeszowic ) i w Sudetach : w Górach Kaczawskich , na Pogórzu Kaczawskim i Pogórzu Izerskim – ( niecka północnosudecka ) oraz w Górach Kamiennych , Górach Wałbrzyskich i na Pogórzu Wałbrzyskim – ( niecka śródsudecka ). Jest to riolit paleozoiczny ( permski ), eksploatowany do budowy dróg.

Bibliografia

• W. Ryka i A. Maliszewska. Słownik petrograficzny. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa, 1982.

Zobacz też:

• Organy Wielisławskie
• porfir