Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Perm

Perm

Okres poprzedzającyOkres omawianyOkres następny
karbon perm trias
tabela stratygraficzna

Perm ( ang. Permian)


← mln lat temu
Perm
← 4,6 mld542488444416359
Perm
299
25120014565
NG
23
Cz
2


Nazwa okresu (systemu) pochodzi od miasta Perm u stóp Uralu .

Spis treści

Podziały

Podstawą podziału permu są konodonty i amonity ( goniatyty ), podrzędnie także otwornice . Perm kiedyś dzielono na dwie epoki : perm wczesny i perm późny. Obecnie perm jest podzielony na trzy epoki : cisural , gwadalup i loping z wiekami :

loping
czangsing (253,8 ± 0,7 – 251,0 ± 0,4 mln lat temu)
wucziaping (260,4 ± 0,7 – 253,8 ± 0,7 mln lat temu)
gwadalup
kapitan (265,8 ± 0,7 – 260,4 ± 0,7 mln lat temu)
word (268,0 ± 0,7 – 265,8 ± 0,7 mln lat temu)
road (270,6 ± 0,7 – 268,0 ± 0,7 mln lat temu)
cisural
kungur (275,6 ± 0,7 – 270,6 ± 0,7 mln lat temu)
artinsk (284,4 ± 0,7 – 275,6 ± 0,7 mln lat temu)
sakmar (294,6 ± 0,8 – 284,4 ± 0,7 mln lat temu)
assel (299,0 ± 0,8 – 294,6 ± 0,8 mln lat temu)

Oprócz tego funkcjonuje tradycyjny, regionalny podział permu europejskiego na dwie jednostki wydzielone ze względu na charakter skał (związany z innymi warunkami środowiska): przeważnie lądowy czerwony spągowiec i morski cechsztyn . Czerwony spągowiec dodatkowo dzielono na dwie części: autun i sakson, natomiast cechsztyn na siedem cyklotemów : werra (PZ1), stassfurt (PZ2), leine (PZ3), aller (PZ4), ohre (PZ5), friesland (PZ6) i fulda (PZ7).

Klimat

Na półkuli południowej, na kontynencie Gondwana , w środkowym permie kończy się długotrwałe zlodowacenie obejmujące Antarktydę oraz przylegające fragmenty Afryki południowej i środkowej, Ameryki Południowej , Australii oraz Indii . Następuje znaczne ocieplenie klimatu i zwiększa się tam powierzchnia lasów klimatu umiarkowanego, które dały początek złożom węgla kamiennego znanym np. z RPA i Australii.

We wczesnym i środkowym permie na półkuli północnej w warunkach gorącego i suchego klimatu powstają czerwone osady pustynne oraz utwory wulkaniczne. W późnym permie następuje w Europie zalew morski. W bardzo płytkim morzu i w jego zatokach, w ciepłym klimacie, powstają grube warstwy ewaporatów .

Geologia

Wg teorii tektoniki płyt Azja zderza się z Europą. Dochodzi do wypiętrzenia gór Uralu . W Ameryce Północnej powstają Appalachy . Pod koniec permu Laurazja i Gondwana łączą się w Pangeę . Od wschodu wrzyna się w nią morze Tetydy. Pangea zaczyna dryfować na północ, co prowadzi do stopniowego stopienia lądolodu , który przykrywał Gondwanę . Dochodzi do globalnej regresji , wiele zbiorników ulega bardzo znacznemu zasoleniu. Duże obszary dawnej Laurazji zamieniają się w pustynie. W permie powoli kończą się ruchy orogenezy waryscyjskiej . W tej schyłkowej fazie ma miejsce bardzo silna działalność wulkaniczna, powstają wtedy wielkie wylewy law kwaśnych.

Pod koniec permu dochodzi do największego w historii Ziemi wymierania gatunków, zwanego czasem barwnie matką wielkich wymierań . Całkowicie znikają wtedy trylobity , koralowce czteropromienne i denkowce .

Bogactwa naturalne

W Polsce

Największym bogactwem są złoża miedzi : wydobywane na monoklinie przedsudeckiej i już niewydobywane w niecce północnosudeckiej , a także złoża soli kamiennej (wydobywane w Kłodawie ), soli potasowych, surowców skalnych – czerwonych piaskowców i zlepieńców, m.in. tzw. "zlepieniec zygmuntowski", z którego była wykonana pierwsza kolumna Zygmunta .

Flora

Zmiana klimatu z gorącego i wilgotnego w karbonie na gorący, ale suchy w permie spowodowała zmiany w składzie flory, zwłaszcza na półkuli północnej. Następuje rozwój roślin nagonasiennych , zwłaszcza rośnie liczba roślin iglastych, ale powstają też pierwsze liściaste: miłorzębowe i sagowce . Bardzo pospolite początkowo były paprocie nasienne , ale potem mocno podupadają. Jedynie na południowych kontynentach (Gondwana) lasy paproci nasiennych były powszechne przez cały perm (flora glossopterysowa). W trakcie permu całkowicie wymierają kordaity . We wczesnym permie (cisuralu) liczna były jeszcze rośliny zarodnikowe , jednak później dość szybko podupadają, zwłaszcza drzewiaste skrzypy i widłaki oraz część drzewiastych paproci. Natomiast zielne rośliny zarodnikowe nadal były pospolite i ograniczane tylko w strefach pustynnych.

Fauna

W związku z łączeniem się kontynentów zmniejsza się powierzchnia żyznych obszarów szelfów , jednocześnie wiele akwenów jest mocno zasolonych, toteż generalnie spada bioróżnorodność i liczebność fauny wodnej w tym okresie. Podobny proces widać u fauny lądowej, co wiąże się głównie z pustynnieniem. Dość wyraźny wzrost obserwuje się u małży zarówno morskich jak i słodkowodnych. Duży rozwój notują mszywioły , które wraz z glonami są dominującą grupą budującą ówczesne rafy . Dość pospolite są ciągle ślimaki i ramienionogi , małżoraczki , a także pierwotniaki z gromady otwornic . Bardzo znaczny regres obserwuje się u głowonogów, w tym amonitów , szkarłupni , rzadkie są trylobity , koralowce .

Kręgowce

Z ryb najpospolitsze są ryby kostnochrzęstne , zwłaszcza paleoniskidy oraz rekiny . Charakterystycznym dla permu jest wielki rozwój tylko w tym okresie rekinów słodkowodnych. Ryby dwudyszne i trzonopłetwe przeżywały okres swojej prosperity, ale znacznie ustępowały liczebnościom wyżej wymienionym grupom. Pojawiły się pierwsze przejściowce . W związku z postępującą suchością klimatu mocno podupadają w permie płazy z grupy labiryntodontów , a kilka pokrewnych im rzędów wymiera. Natomiast bardzo bujny rozwój przeżywają gady, szczególnie gady ssakokształtne , wśród których w późnym permie pojawiają się najwięksi lądowi (3-4 metry długości) drapieżcy, np Inostrancevia i Dimetrodon. Jednocześnie wiele grup prymitywnych kotylozaurów oraz pierwsze wodne gady – mezozaury wymierają.

Perm na ziemiach Polski

Bibliografia

  • Włodzimierz Mizerski, Stanisław Orłowski, 2005: Geologia historyczna dla geografów. PWN
  • Stanisław Orłowski, Michał Szulczewski, 1990: Geologia historyczna. Wydawnictwa Geologiczne.

Zobacz też tabela stratygraficzna

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Perm":

Jura ...

Zlepieniec ...

Podgórze Karkonoskie ...

Brama Lubawska ...

Orogeneza hercyńska ...

Człowiek ...

Czwartorzęd ...

Ornitopody ...

Perm-36 wewnętrznym karcerze dla więźniów politycznychWidok wewnątrz obozuNa mapach: 58°16'36.6″N 57°24'48.7″E / 58.276833, 57.413528 Perm-36 ( ros. Пермь-36) – jeden z najbardziej znanych obozów (łagrów) Gułagu Związku ...

Czernihów 30' N 31° 18' E Ludność (2009)•  liczba ludności •  gęstość 297 816 ▼1547 os./km² Nr kierunkowy +380 46(2) Kod pocztowy 14000 Miasta partnerskie Briańsk Perm Możajsk Psków Mytiszczi Homel Memmingen Tarnobrzeg Położenie na mapie Ukrainy CzernihówЧернігівPołożenie na mapie ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Perm":

005. Przegląd i znaczenie nasiennych (plansza 6) zaraz po dojrzeniu, prawie nie przechodzą okresu spoczynku. Znane są od dolnego Permu, szczyt swego rozwoju przeżyły w mezozoiku, a pod koniec tej ery ...

Litosfera i wnętrze Ziemi (plansza 16) ziemskiej, gdzie po raz pierwszy geolodzy poznali skały danego okresu np. miasto Perm we Francji, czy Jura na granicy Szwajcarii i Francji. Niektóre okresy ...

Geologiczne dzieje Polski (plansza 17) Perm ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie