Pchły
Pchła widziana pod mikroskopem elektronowym
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Rząd	pchły
Nazwa systematyczna
Siphonaptera
Latreille , 1825

Larwa pchły pod mikroskopem

Pchły (Siphonaptera, Aphaniptera) – rząd owadów zaliczanych do podgromady owadów uskrzydlonych , wtórnie bezskrzydłych. Posiadają ciało bocznie spłaszczone, silnie rozwinięte odnóża, umożliwiające im długie skoki. Narządy gębowe pchły są typu kłująco-ssącego, całe ciało pokrywa twardy oskórek ze szczecinkami lub ząbkami skierowanymi do tyłu. Pchły osiągają wielkość od 1 do 6 mm^[1] i są ciemno ubarwione. Rozwój osobniczy pcheł odbywa się z przeobrażeniem zupełnym . Są zewnętrznymi pasożytami kręgowców .

Najpospolitsze gatunki

• pchła ludzka (Pulex irritans)
• pchła szczurza (Xenopsylla cheopis)
• pchła piaskowa (Tunga penetrans)
• pchła kocia (Ctenocephalides felis)
• pchła psia (Ctenocephalides canis)

Cykl rozwojowy pcheł

1. Dorosłe pchły atakują zwierzęta i ssą krew. W ciągu doby potrafią jej wypić 20 razy więcej, niż same ważą. W przypadku braku swojego preferowanego żywiciela poszukują innych, na przykład ludzi. Po 1-2 dniach zaczynają składać jaja.
2. Zależnie od gatunku jedna pchła w trakcie swojego życia może złożyć 600-2000 jaj. Najczęściej są składane na skórze (w sierści) zwierzęcia, a następnie spadają z niego w miejscach jego przebywania.
3. Wykluwające się z jaj larwy chowają się w miejscach, gdzie światło nie ma dostępu; w mieszkaniach np. w dywanach, wykładzinach czy pod meblami. Żywią się między innymi odchodami dorosłych osobników, przypominającymi czarne ziarenka piasku.
4. Larwy przekształcają się w kokonach w dorosłe osobniki. Jeśli w środowisku znajdują się żywiciele (zwierzęta), wytwarzane przez nich wibracje podłoża i ciepło powodują, że pchły uwalniają się z kokonów i atakują. Pchły zamknięte w kokonach potrafią przeżyć parę miesięcy czekając na żywiciela.

Zależnie od temperatury cały cykl rozwojowy (1-4) trwa nie dłużej niż 2 - 3 tygodnie. W niskich temperaturach cykl rozwojowy pcheł jest zahamowany.

Problemy zdrowotne powodowane przez pchły

• Wywołują Alergiczne Pchle Zapalenie Skóry (APZS).
• Przenoszą tasiemce psie (Dipylidium caninum) u psów, kotów i ludzi, a zwłaszcza małych dzieci.
• Doprowadzają u młodych zwierząt do znacznej utraty krwi i anemii .
• Roznoszą zarazki chorobotwórcze ( dżumy , tularemii , wąglika , riketsje gorączki śródziemnomorskiej i endemicznego duru mysiego) i wirusa białaczki kociej ( ang. FeLV).

Zwalczanie pcheł

Środki o niskiej skuteczności ( prewencyjne )

• Częste odkurzanie
• Szampony przeciwpchelne
• Pudry przeciwpchelne
• Obroże przeciwpchelne

Środki o umiarkowanej skuteczności

• Usunięcie i wypranie lub umycie w wodzie z octem wszystkich tkanin np. dywanów, narzut znajdujących się w pomieszczeniach zainfekowanych przez pchły (patrz punkt 3. cyklu rozwojowego pcheł).
• Zastosowanie uniwersalnych preparatów owadobójczych w aerozolu przeciwko owadom biegającym (działają prawie wyłącznie na dojrzałe osobniki).

Środki o dużej skuteczności

• Proszki owadobójcze rozsypywane w ciemnych miejscach mieszkania np. pod łóżkami (patrz punkt 3 cyklu rozwojowego pcheł).
• Nowoczesne krople typu SPOT ON wcierane w punkty na ciele zwierząt domowych porażają system nerwowy pcheł oraz niszczą ich jaja. Krople są dostępne u weterynarza oraz w sklepach zoologicznych.
• Nowoczesne aerozole lub atomizery owadobójcze dostępne u weterynarza.
• W skrajnych przypadkach należy wezwać firmę profesjonalnie zajmującą się dezynsekcją .

Przypisy

Bibliografia