Oblężenie Antiochii przez Kurbughę

Kurbugha ( tur. byk o mocnym sercu, ogier) (albo Kirboga, właściwie: Kiwam ad-Daula Abu Sai'd Kurbugha), (? - zm. sierpień-wrzesień 1102/ Zu al-kada 492 w pobliżu miasta Choj w dzisiejszym ostanie Azerbejdżan Zachodni ) - atabeg Mosulu z ramienia Seldżukidów od roku 1096 aż do swojej śmierci.

Początkowo był mamelukiem atabega Aleppo Ak Sunkura al-Hadżiba . Wyzwolony przez niego, w roku 1094 na czele armii został wysłany przez Barkijaruka na pomoc swojemu dawnemu panu i namiestnikowi Edessy Buzanowi. Walczyli oni z dążącym do zagarnięcia sułtanatu Wielkich Seldżuków dla siebie wujem Barkijaruka, Tutuszem . Tutusz pokonał jednak wojska emirów w bitwie pod Tall as-Sultan na południe od Aleppo w maju 1094 roku, zabił Ak Sunkura i Buzana, a Kurbughę wziął do niewoli. Po śmierci Tutusza w walce z Barkijarukiem w lutym 1095 roku jego syn, Ridwan , na prośbę zwycięskiego sułtana uwolnił Kurbughę. Ten wraz ze swoim bratem Altuntaszem zebrał wokół siebie grupę turkmeńskich najemników i zajął Harran . Wtedy władca Nisibis z rodu Ukajlidów, Muhammad Ibn Muslim, zwrócił się do Kurbughi o pomoc przeciwko swojemu bratu Alemu, który został ustanowiony namiestnikiem Mosulu przez Tutusza. Kurbugha zawarł sojusz z Muhammadem, jednak zamordował go po zdobyciu Nisibis. Następnie wyruszył przeciwko Mosulowi, który Ali poddał po dziewięciomiesięcznym oblężeniu w październiku-listopadzie 1096/Zu al-kada 489 roku. Barkijaruk uznał Kurbughę za atabega Mosulu.

W roku 1098 Kurbugha zdecydował się odpowiedzieć na wezwanie namiestnika Antiochii Jaghiego Sijana i wyruszyć na odsiecz miastu obleganemu przez krzyżowców . Do jego armii dołączyły posiłki przysłane przez samego sułtana oraz m.in. władca Damaszku Dukak , emir Himsu Dżanah ad-Daula i Sukman z rodu Artukidów . W maju 1098 stracił trzy tygodnie bezskutecznie oblegając Edessę niedawno zajętą przez Baldwina I . Pod Antiochię dotarł dopiero 3 czerwca , kiedy miasto już padło, a broniła się tylko cytadela. Rozpoczął oblężenie miasta, lecz 28 czerwca krzyżowcy wyszli z Antiochii i wydali mu bitwę, którą Kurbugha przegrał, przede wszystkim z uwagi na niechęć jego różnorodnej armii do walki w imię interesów aroganckiego wodza. Był to dotkliwy cios dla jego prestiżu i politycznego znaczenia.

Przez resztę życia Kurbugha był zajęty głównie wojną pomiędzy Barkijarukiem a jego bratem Muhammadem Taparem. W bitwie pomiędzy nimi w maju-czerwcu 1100 roku dowodził on lewym skrzydłem Barkijaruka, ten jednak przegrał. W następnym roku Kurbugha został wysłany do Azerbejdżanu . Udało mu się zająć większość tej prowincji, jednak zachorował i zmarł w trakcie wyprawy.

Bibliografia

• Baldwin, M. W. (ed.): The first hundred years (A History of the Crusades, volume, I). Madison, Wisconsin: University of Wisconsin Press, 1969.  Pełny dostęp online
• C.E. Bosworth: Tutush (I) b. Alp Arslan. W: P.J. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. Van Donzel, W.P. Heinrichs: The Encyclopaedia of Islam. New Edition. Volume X. Leiden: E.J. Brill, 2000. . 
• Taef El-Azhari: Karbughā. W: Alan V. Murray: The Crusades. An Encyclopaedia. Oxford: ABC Clio, 2006. 
• Peter Malcolm Holt : Bliski Wschód od wypraw krzyżowych do 1517 roku. (przeł.) Barbara Czarska. Warszawa: Państw. Instytut Wydawniczy, 1993. . 
• K.V. Zetterstéen: Kurbuka. W: C.E. Bosworth, E. Van Donzel, B. Lewis, Ch. Pellat: The Encyclopaedia of Islam. New Edition. Volume V. Leiden: E.J. Brill, 1986. .