Ruiny Harranu

Harran, Charan albo Carrhae – stanowisko archeologiczne na terenie starożytnego miasta w południowo-wschodniej Turcji , około 40 kilometrów na południowy wschód od Şanlıurfa .

Dzieje miasta

Miasto pierwszy raz wzmiankowane jest w tekstach z Mari z XVIII w. p.n.e., choć istniało już wcześniej^[1]. W czasach świetności Harran kontrolował skrzyżowanie dróg z Damaszku , Niniwy i Karkemisz (niedaleko dzisiejszego Dżerablus ). Strategiczne położenie miasta od samego początku decydowało o jego znaczeniu. Ok. 1400 p.n.e. miasto wchodziło w skład państwa Mitanni ^[1]. Po zawarciu traktatu między Suppiluliumasem I a SzaSzattiwazem Harran został spalony przez Hetytów idących na podbój Mitanni. Harran pojawia się jako Harranu ( akad. Droga^[1]) w asyryjskich inskrypcjach za króla Tiglatpilesara I około XI wieku p.n.e.

Harran był znaczącym ośrodkiem handlowym, prowadził wymianę z Tyrem , o czym pisze Pliniusz Starszy w swojej Historii naturalnej, XII 40.

Po upadku Niniwy miasto pełniło funkcję ostatniego punktu oporu dla króla Asyrii Aszuruballita II . Po dwuletnich walkach Harran został zdobyty.

Haran był głównym miastem boga Sina , któremu oddawali hołd Aszurbanipal i Nabonid . Herodian (iv. 13, 7) wspomina, że w jego czasach w mieście znajdowała się świątynia księżyca, który był symbolem Sina. Świątynia E-hulhul (Dom radości) została zburzona ok. 382 na rozkaz cesarza Teodozjusza I Wielkiego ^[2].

Okolice Harranu były widownią straszliwej klęski rzymskich legionów pod wodzą Krassusa , poniesionej w bitwie z Partami w roku 53 p.n.e. ( bitwa pod Carrhae ). W roku 217 zamordowano tutaj Karakallę , a 80 lat później (w roku 296 ) wojska Galeriusza zostały pobite przez Sasanidów .

W Haranie znalazła schronienie grupa filozofów z rozwiązanej w roku 529 Akademii Platońskiej . Rozwijane przez nich nauki dały początek sekcie haranitów, były swego rodzaju pomostem między starożytną Grecją a światem islamu.

W roku 1104 pod Harranem doszło do bitwy pomiędzy siłami nowo powstałych państw krzyżowców , księstwa Antiochii i hrabstwa Edessy , a Turkami seldżuckimi . Przegrana krzyżowców nadwątliła ich opinię jako niezwyciężonych.

Miasto utrzymywało swoje znaczenie aż do czasów zmierzchu kultury islamskiej; pod koniec XIX wieku na jego miejscu były już tylko ruiny.

Harran w źródłach biblijnych

Nazwa Charan pojawia się również w Biblii jako miasto w północnej Mezopotamii , w którym czasowo mieszkał Abraham i gdzie umarł jego ojciec, Terach , kiedy zatrzymali się po przybyciu z Ur ^[3][4]. Najprawdopodobniej nazwa ta obejmowała całą okolicę, gdyż Charan wymieniono wśród narodów pokonanych przez królów Asyrii ^[5]. Później Abraham posłał najstarszego sługę do swoich krewnych w tej okolicy, aby znalazł żonę dla jego syna Izaaka ^[6]. Jakub , wnuk Abrahama, udał się do Charanu, aby uciec przed gniewem swego brata Ezawa i poszukać sobie żony wśród córek swego wuja Labana ^[7]. Tu spotkał koło studni Rachelę ^[8]. W VIII w. p.n.e. król asyryjski Sanherib próbował zastraszyć Ezechiasza , króla Judy , chełpiąc się podbojami swych przodków, którzy zdobyli Charan i inne miasta; za panowania króla Ezechiasza miasto zbuntowało się przeciw Asyryjczykom, którzy jednak zdławili bunt^[9][10] i pozbawili miasto wielu przywilejów, przywróconych następnie przez Sargona II .

Niektórzy uczeni dopatrują się dowodów bytności biblijnych patriarchów w podobieństwie starych nazw okolicznych miejscowości do takich imion, jak Serug, Nachor i Terach ^[11]. Podana w Genesis , 27:43 lokalizacja miasta – około dziewięciu godzin drogi od Edessy – i fakt, że miało być ono miejscem zamieszkania Labana, Izaaka i Jakuba, wskazują jednak, że jest to inne miasto, na północ od dzisiejszego Harranu^[12].

Przypisy