Kontrkultura (z łac. contra = 'przeciw' +
kultura
) – określa względnie spójną
grupę społeczną
, która wyraża sprzeciw wobec zastanej
kultury
, jak i tworzeniu nowej.
Kontrkultura to w innej definicji – wielopoziomowa formacja ideologiczna, która obiera sobie za zadanie wyzwolenie człowieka z represyjnych sideł kultury, dążąca do totalnego wyzwolenia wewnętrznego i społecznego jednostki poprzez
transgresyjne
techniki społeczne i personalne, łączone często z
okultyzmem
,
magią
i
środkami psychodelicznymi
[]. Charakterystycznym dla kontrkultury sposobem działania jest stosowanie "taktyki bycia niewidzialnym" i postulowanie istnienia "intuicyjnej sieci porozumienia".
Geneza pojęcia
Pierwszym znanym człowiekiem, który użył słowa "kontrkultura" był Theodore Roszak, Amerykanin, twórca ‘głębokiej ekologii’ (deep ecology), krytyk społeczny, znany także z działalności pisarskiej. W
1969
roku, u schyłku zrywu
rewolucji społecznej
w Stanach Zjednoczonych, opublikował on książkę: 'The Making of a CounterCulture', w której udowadniał, że kontrkultura jest formacją przeciwstawną kulturze Zachodu, wytworzoną w jej własnym obrębie, której uda się w niedalekim czasie zastąpić prymitywne, autorytarne systemy mentalności zbiorowej, wprowadzane do niej na siłę od około
2000
lat, łączone nie tylko przez niego z rozwojem religii chrześcijańskiej.
Kontrkultura a subkultury
W naukach społecznych wyraźnie odróżnia się kontrkulturę od
subkultur
. Mimo tego członkowie niektórych subkultur mogą być częścią kontrkultury w sensie ogólnym lub też działać w ramach pojedynczej formacji kontrkulturowej np.
kultura industrialna
.
Zobacz też