Święty
Beda Czcigodny ( OSB )
Bǣda (Bēda)
prezbiter doktor Kościoła
Data urodzenia	672 lub 673 Wearmouth k. Sunderlandu
Data śmierci	25 maja 735 Jarrow Northumbria )
Kościół / wyznanie	rzymskokatolicki , anglikański , ewangelicki , prawosławny
Data kanonizacji	1899 przez Leona XIII
Wspomnienie	23 i 25 maja oraz 9 czerwca
Patron	lektorów , angielskich pisarzy , historyków i Jarrow
Szczególne miejsca kultu	katedra w Durham

Beda Czcigodny (ilustracja ze średniowiecznego manuskryptu).

Beda Czcigodny (ilustracja z Kroniki norymberskiej ).

Zamek i katedra w Durham .

Beda, zwany Czcigodnym lub Wspaniałym, łac. Venerabilis, sang. Bǣda lub Bēda (ur. 672 w Wearmouth k. Sunderlandu w Anglii ^[1] lub 673 ^[2], zm. 25 maja 735 w Jarrow ) – anglosaski mnich i benedyktyn , prezbiter , związany z klasztorami w Wearmouth oraz Jarrow w Nortumbrii (obecnie klasztor Wearmouth-Jarrow ), wszechstronny uczony, święty Kościoła katolickiego i doktor Kościoła .

Biografia

Cała biografia Bedy zawarta jest w krótkiej wzmiance w jego dziele Historii kościelnej narodu angielskiego (Historia ecclesiastica gentis Anglorum). Znalazł się w klasztorze Wearmouth w wieku 7 lat jako oblat . Trzy lata później Ceolfryd zabrał go do nowo założonej filii opactwa w Jarrow. W wieku lat 19 lat został diakonem , a mając 30 został wyświęcony. Kształcił się pod kierunkiem opatów z tego klasztoru i prawdopodobnie z jednym z nich trafił do klasztoru w Jarrow. Tam spędził resztę swego życia z jednej strony na życiu przykładnego mnicha, ale z drugiej strony uczonego, zajmującego się poznawaniem wiedzy, nauczaniem i pisaniem.

Był również przyrodnikiem, wiedział, że Ziemia jest kulista^[]. Opracowywał dokładne kalendarze na wiele lat naprzód. Jako pierwszy liczył lata od narodzenia Jezusa Chrystusa ^[].

Dzieła

Jego dzieła pisane po łacinie to komentarze do Biblii , komputy, podręczniki pisowni, retoryki, kazania, biografie, listy, homilie (z których ocalało 50) i dzieje Kościoła angielskiego. Tworzył także poezje, ale nie dorównują one jego prozie . Jego metoda egzegezy została przyjęta przez cały Kościół i obowiązywała aż do XX wieku .

Z jego dzieł wyraźnie widać, że był erudytą i posiadł wszelką ówczesną wiedzę, znał grekę i nieco hebrajskiego , znał dzieła klasyczne Pliniusza , Wergiliusza , Lukrecjusza , Owidiusza i Horacego , a także astronomię , matematykę i muzykę .

Najważniejsze dzieła

• Historia ecclesiastica gentis Anglorum – opisuje czasy od inwazji Juliusza Cezara 55 p.n.e. do 731 n.e.,
• De temporum ratione,
• De rerum natura – przegląd świeckiej wiedzy o wszechświecie ,

oraz:

• Martyrologium Bedy, które posłużyło późniejszym wykazom świętych Kościoła,
• żywoty świętych, m.in.: Kutberta , Feliksa z Noli, Atanazego Wielkiego .

Dzieło Historia ecclesiastica gentis Anglorum zostało przełożone na język staroangielski za czasów Alfreda Wielkiego w IX wieku , ma ono walory dokumentu historycznego.

Relikwie

Po śmierci Bedy jego ciało złożono w Jarrow, w kościele opackim. W roku 1030 przeniesiono je, wraz z relikwiami św. Kutberta, do katedry w Durham . W roku 1155 wydzielono je z urny wspólnej i relikwie św. Bedy złożono w nowym relikwiarzu wysadzanym drogimi kamieniami. Na 700-lecie jego urodzin (1373) wystawiono mu grobowiec w tejże katedrze. W czasie odstępstwa od wiary króla Henryka VIII sprofanowano śmiertelne szczątki św. Bedy i rozsypano je. Część z nich zdołała ocaleć.

Kult

W 836 roku Synod w Akwizgranie (Synodus Aquisgranensis) nadał mu przydomek Venerabilis - Czcigodny.

Kardynał Robert Bellarmin powiedział o Bedzie: ""Zachód mądrością swoją oświecił"".

W 1899 roku papież Leon XIII podczas kanonizacji ogłosił Bedę doktorem Kościoła ^[1].

Współcześnie Beda Czcigodny uznawany jest za ostatniego z ojców Kościoła zachodniego. Wcześniej za ostatniego uznawani byli Grzegorz Wielki i Izydor z Sewilli .

Dzień obchodów

Jego wspomnienie liturgiczne obchodzone jest:

• 23 maja w zakonach trapistów (OCSCO) i cystersów (OCist.) w Mediolanie ,
• 25 maja (wg Martyorologium romanum 27 lipca) w Kościele katolickim (również w Anglii) , anglikańskim i ewangelickim w Niemczech (EKD)
• 9 czerwca w ewangelicko-luterańskim w USA (ELCA).

W Cerkwi prawosławnej święty mnich Beda Czcigodny, ros. Преподобный Беда Достопочтенный, wzmiankowany jest w literaturze żywotów prawosławnych świętych spisanych przez Bedę^[3].

Patronat

Jest patronem lektorów ^[1], angielskich pisarzy i historyków oraz miasta Jarrow.

Zobacz też

• kult świętych
• modlitwa za wstawiennictwem świętego
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego

Przypisy

Źródło

Linki zewnętrzne

• Bede's Ecclesiastical History of England