Niesprawiedliwość społeczna to pojęcie używane do określenia postrzeganego lub rzeczywistego stanu, w którym zaburzona jest proporcja obciążeń i korzyści wśród członków danej społeczności. Najczęściej termin ten jest przywoływany w sytuacjach, gdy część ludności jest znacząco uprzywilejowana pod względem ekonomicznym, podczas gdy inna grupa pozostaje dyskryminowana i zmuszona jest do świadczenia na rzecz tych pierwszych.
Zapobieganie tego typu dysproporcjom jest deklarowanym celem organizacji
lewicowych
; skrajne postaci tej filozofii, postulujące
nacjonalizację
gospodarki i ustanowienie nad nią kontroli społecznej, są postulatami wielu partii
socjalistycznych
i
komunistycznych
.
Krytyka pojęcia "sprawiedliwość społeczna"
Według
gospodarczych liberałów
sprawiedliwość społeczna jest paradoksalnie niesprawiedliwością, gdyż jest ona tworzona za pomocą przymusowego aparatu państwowego, który bezzasadnie "wyciąga" w drabinie statusu społecznego biedniejszych w górę, "ściągając" jednocześnie bogatych i średnio zamożnych w dół za pomocą obciążeń fiskalnych. Destabilizując gospodarkę, ograniczając dochody zamożnych oraz klasy średniej i firm powoduje biednienie całego państwa i wszystkich jego obywateli. Według liberałów i libertarian, a także ekonomistów klasycznych najlepszym sposobem na zlikwidowanie niesprawiedliwości społecznej jest liberalizacja rynku i zmniejszenie bądź zlikwidowanie opieki socjalnej. Posługują się tu maksymą
Fryderyka Bastiat
, iż "zysk jednego, jest zyskiem drugiego".
Badania ekonomiczne wielu ekonomistów, w tym przede wszystkim
Ludwiga von Misesa
,
Murraya Rothbarda
i
Friedricha von Hayek
ukazały, że nierówność społeczna jest w dużej mierze kreowana przez państwo w formie podatków, ceł, pozwoleń i innych ograniczeń przedsiębiorczości.
Socjaliści, powołując się na nierówności wieku XIX popełniają zasadniczy błąd nie uwzględniając rozwoju gospodarczego. Wiek XIX, dzięki polityce wolnego rynku doprowadził do niespotykanego dotąd rozwoju i wzrostu gospodarczego, dzięki któremu w znacznej mierze, w porównaniu do wieku poprzedniego a nawet początków XIX wyeliminowano ubóstwo, bezrobocie a przyczyniając się do ogólnego wzrostu zarobków i powstawania wskutek tego coraz liczniejszej klasy średniej, także do zmniejszenia niesprawiedliwości społecznej. W swym dziele pt. "Socjalizm", Ludwig von Mises obalił teorię jakoby dzięki związkom zawodowym i socjalistom zmniejszono nierówność społeczną na przełomie XIX i XX wieku.